Her şeye rağmen…
Direnç ve direniş makamından, inat ve ümit makamından bir ‘Her şeye rağmen’…
Dr. Hikmet Kıvılcımlı’nın söyleyişiyle: “Ayağımıza pranga takarlarsa, duruşumuz, oturuşumuz, hatta giyinişimizle; öldürülürsek gebermemizle, gömülsek mezarımızla; yakılarak dumanımız havaya savrulsa heyûlamızla, hatıramızla…” her şeye rağmen yine söylemek sözünü...
Avrupa’daki mağlûp 1848 devrimlerinin şairi, Marx’ın ahbabı Ferdinand Freiligrath’ın ünlü şiirinin adı, nakaratı: “Her şeye rağmen”…
“Yüzlerce kişiye de hükmetse,
o da deryada bir damladır her şeye rağmen!
Her şeye, her şeye rağmen!
Bütün o sırmalara, yaldızlara rağmen,
bağımsız kafalı adam
bakar da güler bunlara, her şeye rağmen.
(…)
İnsanın içindeki değer duygusunun gururu
makam mevki tanımaz, her şeye rağmen.
(…)
Her şeye, her şeye rağmen,
eninde sonunda, her şeye rağmen,
insan insana kardeş elini
uzatacaktır yine her şeye rağmen.”
***
Tevekkül makamından bir ‘Her şeye rağmen’…
Gamsız bir “yaşıyoruz…” avuntusuyla değil, safdil bir “hayat yine de güzel” tesellisiyle değil de; “her şey insan için” metanetiyle… ufak da olsa, mütevazı da olsa “şimdi ben ne yapabilirim?” sorumluluğuyla…
Çünkü o zaman, şu hayat yine de biraz daha güzel olabilir sahiden.
Demek bir de, şifa makamından ‘Her şeye rağmen’…
Toparlanmak, sağalmak için. Direnç ve ümidi sadece inada ve hamasete emanet etmeyip, hayatın gücüyle doldurmak için.
***
Sebat makamından bir ‘Her şeye rağmen’…
1992-1995 arasında, o güzel şehir kuşatma altındayken, elektriksizken, her şeye, her şeye rağmen, Saraybosna Uluslararası Tiyatro Festivali’ni sürdürenlerin yaptığı gibi…
Boşnak edebiyatçı Cevad Karahasan, o zaman tiyatronun “korkudan koruyan bir ana kucağına dönüştüğünü” söylüyor. Ama nasıl? O sebat kahramanlarından biri, Nihad Kreşevlyakoviç, oyunu sahneleyenlerin de, izleyen seyircilerin de, her patlamada, aynı anda hem bombanın menzilini kestirmeye çalışıp hem de oyun akışına konsantre olmaya çalıştıklarını hatırlıyor. İkisini de hayatın icabı olarak önemseyerek başarmışlar bunu… Hem hayatta kalmaya ama hem de hayatta kalmanın bir rüknü olarak, tiyatroyla uğraşmaktan geri durmamaya bakarak… Kuşatma altında, bombardıman altında tiyatroyu da yeniden düşünerek, yeniden anlamlandırarak… Her neyle meşgulseler, onu yeniden düşünüp yeniden anlamlandırarak. Onu bir dirence, bir şifaya dönüştürerek. Dünyaya boş vererek değil aksine dünyanın çok iyi farkında olarak, her şeye, her şeye rağmen yine ‘işini yaparak’…
Cesareti sadece en cesurlara emanet etmemenin çaresi de bu değil mi? Sebat kahramanlığı. Sebat makamından ‘Her şeye rağmen’…
Karamsarlıkla girilen şu yeni yıl için dileğim bu: Her şeye, her şeye rağmen; her meşrebe göre, her makamdan bir Her şeye rağmen ruhu…
