Bağımsızlık sonrasında Mayıs 1991’de yapılan seçimlerde Batı yanlısı olarak bilinen Zviad Gamsakhurdia %86 oranında oy alarak Gürcistan’ın demokratik seçimlerle iş başına gelen ilk cumhurbaşkanı oldu.[1] Gamsakhurdia’nın milliyetçi söylemleri ülke içinde ayrılıkçı ve etnik temelli çatışmaları ateşledi. 21 Aralık’ta başlayan iç çatışmalar sonrası 9 Ocak 1992’de Ermenistan’a kaçmak zorunda kalan Gamsakhurdia’nın, aynı zamanda Gürcistan tarihi için yeni bir başlangıcın sorumlusu olduğu söylenebilir. Yaşanan olaylar sonrası Gürcistan’da Ordu Konseyi geçici hükümeti kuruldu ve daha sonra eski SSCB Dışişleri Bakanı Eduard Shevardnadze yeni seçimlerle Gürcistan cumhurbaşkanı olarak seçildi.[2] Shevardnadze de, Gamsakhurdia gibi, Abhazya ve Güney Osetya’da baş gösteren  ayrılıkçı hareketlere karşı koymakta zorlandı. Tiflis sokaklarına asker konuşlandırmasına rağmen etkili/yaratıcı sivil toplum, televizyon propagandaları ve birlikte hareket eden muhalefet gücünün direncini kırmakta yetersiz kaldı.[3] Bununla beraber George Soros’un da devrime finansal kaynak sağladığını göz ardı etmemek gerek.[4] Tüm bu faktörler çerçevesinde, 2003 yılında Gül Devrimi olarak adlandırılan halk hareketi ile görevinden ayrılmak zorunda kaldı.

Şevardnadze’nin 1992 yılında Gürcistan’a davet edilmesi ile başlayan on bir yıllık iktidarını sona erdiren “Gül Devrimi” veya “Kadife Devrim” olarak literatüre geçen iktidar değişimi, iç ve dış pek çok etkenin yer aldığı bir sürecin sonucudur.[5] Ekonomik kriz, yolsuzluk, işsizlik, yüksek suç oranları, yoksulluk gibi sorunların öncülüğünde Gürcistan, 4 Ocak 2004’te cumhurbaşkanlığı seçimine gitti. Katılımın yüksek olduğu seçime 1.769.000 seçmenin %80'i katıldı ve seksen beş seçim bölgesi ve 2.850 sandıktan %96 oy ile Ulusal Hareket Partisi lideri Mikhail Saakaşvili cumhurbaşkanı seçildi.[6]

Devletin başına geçen Saakaşvili başlattığı reformlarla, aynı zamanda Gürcistan’ın dış politikasını AB, NATO ve ABD ekseni üzerinde proaktif hale getirmiştir. Çok kısa zamanda AB, NATO ve ABD ile sıkı ilişkiler geliştirdi ve dış politikasının Avro-Atlantik ekseni doğrultusunda geliştirdi.[7] Saakaşvili’nin bu tutumu Rusya tarafından hoş karşılanmamıştır.

Saakaşvili’nin dış politikasını Batı temelli yaklaşıma oturtması, ekonomik açıdan sıkıntılı süreçlerin yaşanmasına neden olmuştur. Başlattığı reformların halk nezdinde karşılık bulamaması refah seviyesinin artmaması Saakaşvili’nin otoritesini sarsmış, nihayetinde Kasım 2007’de, siyasal gösteriler sonrasında görevinden bir yıl erken ayrılmak zorunda kalmış ve yeniden devlet başkanlığı seçimlerine, ardından da parlamento seçimlerine gidilmiştir. Muhalefetin büyük umutlarla gittiği, Ocak 2008’de yapılan devlet başkanlığı seçiminde Saakaşvili, kayıtlı seçmenin %56,18’inin katıldığı seçimlerde, seçmenlerin %53,47’sinin oyunu alarak iktidarını devam ettirdi. En yakın rakibi Birleşik Muhalefet Bloku’nun ortak adayı Levan Gaçaçiladze’den (%25,6) iki kat daha fazla oy alarak muhalefetin hesaplarını altüst etmiştir.[8]

Devlet başkanlığı seçimlerinden sonra parlamento seçimleri hazırlıkları başladı ve bunun öncesinde parlamentodaki sandalye sayısı arttırıldı, seçim sisteminde değişiklikler yapıldı. Parlamentoya giriş barajı %7’den %5’e düşürüldü, milletvekili sayısı yüz yirmi beşten yüz elliye çıkarıldı. 21 Mayıs 2008’de yapılan Gürcistan Parlamentosu seçimlerinde katılım oranı %53,9 olarak gerçekleşirken, katılan seçmenlerin %59,18’inin oyunu alan iktidardaki Birleşik Milli Hareket seçimlerden birinci parti olarak çıktı. Birleşik Muhalefet Bloğu ise %17,73 oranında oy alarak ikinci oldu. Böylece iktidar partisi Birleşik Milli Hareket yüz on dokuz, Birleşik Muhalefet Bloğu on yedi, Hristiyan Demokratlar altı, İşçi Partisi altı, Cumhuriyetçi Parti ise iki milletvekili elde etti.[9]

Her iki seçimden de Saakaşvili’nin birinci çıkması Rusya’yı rahatsız etmişti. 2008 Ağustos’unda yaşanan savaşta bunu görmek mümkündür. 2008 Güney Osetya Savaşı’nın temel sebebini, Gürcistan’daki yönetimin Rusya’nın güdümünden, ABD ve Batı yönüne geçmesi olarak açıklamak yanlış olmayacaktır.[10]

Savaş sonrası dönemde göze çarpan en önemli gelişme ise Haziran 2009’da başlayan ve kısa sayılabilecek sürede neticelendirilen kapsamlı anayasa değişikliği sürecidir. Güçlü yürütme erkine dayalı siyasal rejimin ülkenin karşı karşıya bulunduğu siyasi ve ekonomik sorunlardan kurtulmasında tek yol olduğu görüşünden hareketle girişilen değişiklik, ülkeyi 2013 sonrasında yürürlüğe girecek yeni bir düzene taşıdı.[11]

Yürürlüğe girecek olan değişiklikler, parlamentonun etkinliğinin sınırlı olduğu parlamenter/yarı-başkanlık sistemini öngörmekteydi. Yeni sistemde, yürütme güçlü olmaya devam ederken, bazı yetkilerin ve sonuçta gerçek iktidarın başkandan başbakana geçtiği bir düzen kuruluyordu. Yetki ve sorumlulukları azaltılan başkan, yasama ve yürütme arasında bir tür arabulucu olarak tanımlanmıştır. Başbakanın yetkileri ve etkinliği arttırılmış, iç ve dış politikanın şekillendirilmesinde belirleyici unsur haline getirilmiştir. Başkan devletin başı ve başkomutan olarak konumunu korumakla birlikte yasaları onaylamak, devlet bütçesini hazırlamak ya da siyasi parti üyesi olmak gibi çeşitli imtiyazlarını kaybetmektedir.[12] Anayasal çalışmalar devam ederken Mayıs 2010’da yapılan seçimlerde Saakaşvili otoritesini pekiştirdi. Yapılan seçim sonucunda oyların %65’inden fazlasını alıp altmış dokuz belediyede çoğunluğu elde etti. [13]

1 Ekim 2012’de sandığa giden Gürcü halkı, 2003’ten beri ülkeyi yöneten Saakaşvili hakimiyetini kırdı. Rusya yanlısı Bidzina İvanişvili öncülüğündeki muhalefet partilerinin koalisyonu “Gürcistan Rüyası” oyların %54,97’sini aldı. İktidardaki Birleşik Ulusal Hareket Partisi ise oyların ancak %40,34’ünü kazanabilmişti. Yüz elli sandalyeli yeni Gürcistan parlamentosunda böylece muhalefet koalisyonu seksen beş milletvekiliyle, iktidar partisi ise altmış beş milletvekiliyle temsil hakkı elde ediyordu.[14] 2003’te “Gül Devrimi” ile önemli değişiklikler getiren Saakaşvili yönetiminin 2008'deki Güney Osetya ve Abhazya'yı kaybetmesi, ekonomik sorunların bir türlü çözülememesi, İvanişvili’nin seçimleri kazanmasında en büyük etkenler olmuştur.[15]

Saakaşvili’nin on yıllık iktidarını sona erdiren olay ise, 27 Ekim 2013’te yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleridir. Yirmi üç adayın katıldığı bu seçimde oyların %62,11’ini alan Giorgi Margvelaşvili, Gürcistan’ın bağımsızlık döneminde dördüncü cumhurbaşkanı oldu.[16] Margvelaşvili 2012’de iktidara gelen Bidzina İvanişvili’nin lideri olduğu Gürcistan Rüyası koalisyonu tarafından aday gösterilmişti. Akabinde 15 Haziran 2014’te gerçekleştirilen belediye başkanlığı seçimlerinde oyların %50.82’sini alan Gürcistan Rüyası, hakimiyetini pekiştirdi.

Başbakanlık koltuğunda oturan İvanişvili, yaptığı ve yapacağı anayasal değişiklikler ile başbakanlık makamını daha işlevsel ve etkin bir konuma getirmeyi ve devlet başkanlığı makamını temsilî bir görev haline getirmeyi arzuladığı için, bu pozisyona düşük profilli ve iyi anlaşabileceği bir ismi getirmeyi tercih etmiştir. Bu bağlamda Margvelaşvili’nin Bidzina İvanişvili tarafından devlet başkanlığı koltuğuna oturtulduğu söylenebilir.[17] Parti içinde İrakli Alasaniya, Kakha Kaladze, Salome Zurabişvili gibi karizmatik/aktif politikacılar olmasına karşın, siyasi etkinliği düşük devlet başkanlığı için Margvelaşvili’nin, başbakanlık için de İrakli Garibaşvili’nin tercih edilmesi bu tezi kanıtlar niteliktedir.

Margvelaşvili yönetimi, prensip olarak dengeli siyaseti tercih ediyor. Tarihî, kültürel ve ekonomik mirasçısı olduğu Rusya ile eklemlenmeye çalıştığı Batı bloğu arasında geçirgen bir politika izliyor. Bir yandan NATO’nun “ileri karakol” görevini üstlenmek isterken diğer yandan Rusya ile ilişkilerin iyileştirilmesi gerektiğini savunuyor. Bu politika anlayışı 2013 yılında partilerüstü bir tavırla “Gürcistan Dış Politikasının Temel Prensipleri” başlığıyla belirlendi. Buna göre NATO ve AB ile entegrasyon sürecinin devam ettirilmesi, BDT’ye üyelikten uzak durulması ve toprak bütünlüğünün sağlanmasını içeren on dokuz maddelik prensip Gürcistan Rüyası ve Ulusal Birlik Partisi ittifakıyla sağlandı.[18] Ayrıca belirtmek gerekir ki, her ne kadar İvanişvili (ve dolayısıyla Margvelaşvili) Rusya yanlısı olarak bilinse de 25 Ekim 2013’te Beyaz Rusya’nın başkenti Minsk’te gerçekleşen Bağımsız Devletler Topluluğu toplantısında birliğe tekrar üye olması için gönderilen davete Cumhurbaşkanı Margvelaşvili’nin karşı çıkması Gürcistan Koalisyonu iktidarının temel dış politika konularındaki tutumunu göstermesi açısından örnek teşkil etmektedir.[19]

Bunun yanında Gürcistan’ın izlediği politikaların perde arkasında olan bir isim var ki, her ne kadar Gürcistan’dan uzak olsa da iç ve dış politikada aktif rol aldığını söylemek mümkün. Bir döneme damgasını vurmuş, Gürcistan eski Devlet Başkanı şimdilerin Odessa Valisi Mihail Saakaşvili halen Gürcü siyasetinin aktif isimlerinden biri. Kendi ifadesiyle “Gürcistan’da olan mücadelenin benzerinin yaşandığı Ukrayna”ya[20] giden, Ukrayna vatandaşlığı kazanan ve Gürcü vatandaşlığından atılan Saakaşvili, ilerleyen zamanlarda Gürcistan’a dönerek siyasete devam etmeyi düşündüğünü açıkladı.

Saakaşvili katılamasa da 8 Ekim 2016’da Gürcistan sandığa gitti. Gürcistan Merkezi Seçim Komisyonu’nun (CEC) açıkladığı ön sonuçlara göre oyların tamamı sayıldı. Bu sonuçlara göre oyların %48,68’ini alan Gürcü Rüyası seçimlerden galip çıkarken, Birleşik Ulusal Hareketi %27,11 ile muhalefet pozisyonunda kaldı.[21] Birleşik Ulusal Hareket sonuçların hileli olduğunu, Merkezî Seçim Komisyonu’nun açıkladığı bilgilerin gerçeği yansıtmadığını, kendi kaynaklarınca oyların daha yüksek olduğunu[22] ve hatta otuz sandıkta mükerrer oy kullanıldığını iddia etti.[23] Avrupa Güvenlik İşbirliği Teşkilatı ise birtakım aksaklıklar meydana gelmiş olsa da, seçimin iyi sayılabilecek düzeyde olduğunu raporunda belirtiyor.[24]

Seçimler öncesi merak edilen konulardan biri, şüphesiz ki Gürcistan’ın güç dengesindeki yeriydi. Yapılan anketlerde Batı Bloğuna entegre olmaya yönelik sonuçlar çıkmaması bu sonuçlarla birlikte tescillenmiş oldu. Nihayetinde Gürcistan’da yaşanabilecek Batı yanlısı bir siyasal değişim, ABD/AB ve Rusya ikilisi arasında özelde Karadeniz, genelde ise Avrasya’ya ilişkin olarak süregelen sistemsel güç mücadelesinin de bir uzantısı olacaktır.[25] Bu minvalde Avrupa Birliği’nin vize serbestisi ile serbest dolaşım hakkı elde edilmesinin stratejik bir hamle olduğu söylenebilir.

Diğer yandan, önümüzdeki dönemi etkilemesi muhtemel etken ekonomik gelişmenin hâlâ istenilen seviyeye gelememiş olmasıdır. 2014 yılında %4,6 olan büyüme oranı, 2015 yılında %2,8 seviyesine gerilemiştir.[26] Adli istatistikler açısından bakıldığında Gürcistan Milli İstatistik Ofisi’nin istatistikî verilerinde sürekli artarak devam eden oranlar göze çarpmaktadır.[27] Tüm bu verilerin yanında Rusya’yla olan ilişkileri ile NATO’nun ve AB’nin Soğuk Savaş başarısını devam ettirme amacıyla genişleme politikaları, Amerika’nın bölgede kontrolü elinde tutma çabalarını da unutmamak gerekir.  Bundan sonra Gürcistan’ı daha da zorlu günler bekliyor.