Güncel

Platformlar ve Platform Sosyalizmi Topluma Dair Neler Söylüyor?

4 Aralık 2023 Pazartesi

Özgür Yılmaz

Platformlar ve Platform Sosyalizmi Topluma Dair Neler Söylüyor?

Dijital araçların kullanımının özyönetimi şeklinde kurgulanan platform sosyalizminin önerdikleri gayet yerinde ve gerekli. Ancak bu haliyle bir hayli eksi. Çünkü platformlar toplumdan yalıtık, kendi başlarına bağımsız birer ekosistem şeklinde ele alınıyor. Bununla beraber platform sosyalizmi bir mücadele sürecini de es geçiyor. Bu mücadelenin karşı tarafında ise çevrimiçi ve çevrimdışı hayatta iktidarı elinde tutanlar bulunuyor. Bu şekliyle platform sosyalizminin tekno-feodalizm tezlerinden etkilendiği aşikâr.

“İlan” Edilen “Cumhuriyet” Şimdi Nasıl Kurulabilir?

1 Aralık 2023 Cuma

Kenan Göçer

“İlan” Edilen “Cumhuriyet” Şimdi Nasıl Kurulabilir?

Dostlukların kurulabildiği yerlerde cumhuriyet, ilan düzeyinden kurulma düzeyine erişebilir. Birbirini dinleyenler daha çok dostlardır ve felsefe de birbirini dinleyenlerin arasında yapılabilir. Birbirini dinlemek, kişilerin biribirini eşiti olarak görmelerinin sonucudur biraz da. Zaten Antik Yunan’da da felsefe veya diyalog anlamındaki konuşma dostlar, yani birbirini sevenler, birbirini eşiti olarak gören yurttaşlar arasında yapılır.

1 Aralık 2023 Cuma

Osman Elbek

Cumhuriyet’in Sağlığı (II)

Sağlıkta Dönüşüm, belki bir metamorfoz değil ama kesinlikle başkalaşma ve son kertede bünyesinde kimi olumlu ve doğru adımları içermekle birlikte hedefleri, yönelimi ve sonucu olarak bu ülkede yaşayan her bir kişiye yapılan büyük bir kötülük. Çünkü Sağlıkta Dönüşüm, sağlığı ticari bir mala indirgedi. Özünde insani ve ücretsiz olması gereken sağlık hizmetini puana ve paraya çevirdi.

30 Kasım 2023 Perşembe

Osman Elbek

Cumhuriyet’in Sağlığı (I)

Kurucu dönemde sağlık hizmetlerindeki temel amaç bulaşıcı hastalıklarla mücadele ve göç–savaş sonucu öksüz kalan çocukların bakımıdır. Tedavi hizmeti sunan hastanelerin yönetimi ise mahalli idarelere bırakılmıştır. Dikkat edilirse bu dönemde bir yandan merkez ve yerel yönetimler arasında birlikte çalışma zemini oluşturulmuş, diğer yandan da sağlık hizmetleri ile sosyal sorunlar birlikte aynı bakanlık çatısı altında ele alınmıştır.

28 Kasım 2023 Salı

Conor Gearty

İsrail’in Soykırım Niyeti

İsrail'in kendini savunma hakkı olduğu konusunda herkes hemfikir, ancak bunun temeli konusunda hukukçular arasında birçok görüş ayrılığı var. Fakat kimsenin itiraz etmediği husus, rakibinizin insanlık hukukunu ciddi şekilde ihlal etmesinin size de aynısını yapma hakkı vermeyeceğidir. Roma Statüsü’nde ve teamül hukukunda belirtilen suçların tümü sivillere yönelik saldırılarla ilgilidir. İsrail Gazze'ye yönelik saldırısında Hamas'ın işlediği potansiyel suçların birçoğunu işlemiştir.

27 Kasım 2023 Pazartesi

Osman Kavala

Irkçılık ve Antisemitizmin Evrimi

Bu tabloya savaş sonrası Alman toplumunda hakim olan ruh hali de eklenmeli. Yenilginin ve maruz kalınan ağır ekonomik zorlukların nedeninin yabancı güçler ve Alman milli ruhuna yabancı olan Yahudiler olduğu, Yahudilerden arınılması halinde Alman ulusunun ırklarından ve kültürlerinden gelen potansiyeli geliştirebileceği düşüncesi savaş sonrası ortamda verimli zemin buluyor. Erich Fromm’un Özgürlükten Kaçış eserinde belirttiği gibi, toplumsal koşullar, toplumun psikolojik ihtiyaçları ve mevcut önyargılar ideolojiyi şekillendiriyor, ideolojinin hangi unsurlarının yaygın inanış haline geleceğini belirliyor.

Zamanı Geriye Sarmak: "Atatürk" Filmi Üzerine

26 Kasım 2023 Pazar

Eray Yılmaz

Zamanı Geriye Sarmak: "Atatürk" Filmi Üzerine

Filmin Atatürk kültüne lüzumsuz eklentileri olduğu da söylenebilir. Okuyabildiğim ve bilebildiğim hiçbir hatırada Mustafa Kemal’in Yunanca ve Bulgarcayı teklemeden konuştuğuna rastlamadım. Hele hele Sofya görevi sırasında casusluk yapması gibi iddialar ise tarihî bir filmin sınırlarını aşmış, bunları temelsiz bir iddiaya dönüştürmüş, Atatürk kültünü abartılı ve gereksiz bir biçimde beslemiştir.

25 Kasım 2023 Cumartesi

Özgür Taburoğlu

Kameraların Sıyırıp Geçtiği Yüzler

Bazı macera filmlerinde puşileri ardında birbirlerine benzeyen Arap teröristler topluca bir yerlere girer çıkar, silahlarını belirli bir hedefe doğrultmadan sağa sola ateş ederler. Kamera onlardan herhangi birisini ayırt etmez. Topluca dolaşan üçüncü dünyalı teröristlerin karşısında ise adı ve yüzü belli Amerikalı veya Avrupalı teröristler bulunur. Seyirci duygudaşlık kurduğu onları özgürlük savaşçısı, militan, ajan sayar. Diğerlerine yaptığı gibi kamera onların yüzlerini sıyırıp geçmez. Yüzlerindeki her kıvrıma odaklanır.

23 Kasım 2023 Perşembe

Osman Kavala

Holokost ve Modernite

Nazizm, hümanist değerleri de yansıtan ve tüm insanlığı kapsar olduğuna inanılan rasyonel doğal hukuk anlayışına şiddetle karşı. Buna irrasyonel cemaatçi hukuk anlayışını ikame ediyor, yargıyı da rasyonel hukuk normları yerine Hitler prensiplerine tabi kılıyor. Modernite ile faşizm arasındaki ilişkiyi, toplumların modernitenin yarattığı ekonomik ve siyasi düzene olan tepkileri kapsamında incelemek bana daha doğru geliyor.

Milei Fırtınası: Arjantin’de Seçim Sonucunun Yedi Anahtarı

22 Kasım 2023 Çarşamba

Mariano Schuster, Pablo Stefanoni

Milei Fırtınası: Arjantin’de Seçim Sonucunun Yedi Anahtarı

Milei'nin zaferi ülkede kendi ultra-kapitalist ideolojisi doğrultusunda kültürel bir değişim yaratacak mı? Bu seçmen desteğini etkin bir kurumsal güce dönüştürebilecek mi? Liberteryenler ve Macricilerin birleşiminin ürünü olan bu yeni sağ, "normal" bir şekilde yönetebilecek mi? Milei, Değişim için Birlik’i yendi ama şimdi ikinci turda aldığı oy desteğinin devamı Macri ve Bullrich'e bağlı olacak.

Geçmişle Yüzleş(eme)mek: Almanya’da Ne Oluyor? (I)

21 Kasım 2023 Salı

Volkan Çıdam

Geçmişle Yüzleş(eme)mek: Almanya’da Ne Oluyor? (I)

İsrail devlet görevlilerinin çanak tuttuğu Hamas-Nazi özdeşleştirmesine kamuoyunda iştahla sahip çıkılması, İsrail devletinin savunusunun Alman devletinin varlık nedeni olarak gören devlet ideolojisi ile uyum içinde. Bu ideolojinin içinde bulunduğumuz konjonktürde “geçmişten dersini almış” Alman kamuoyuna bir başka özdeşlik ve beraberinde cazip bir öneri sunduğu düşünülebilir: İsrail’i (=Almanya’yı) Hamas’tan (=Nazilerden) kurtarma fırsatı.

Artık Evlerimizin Bireyselliğimizi Paylaşabileceğimiz Bir Temsiliyet Alanı Olması Gerektiği Düşüncesine İhtiyaç Duymuyoruz

19 Kasım 2023 Pazar

Latif Yılmaz (Söyleşi)

Artık Evlerimizin Bireyselliğimizi Paylaşabileceğimiz Bir Temsiliyet Alanı Olması Gerektiği Düşüncesine İhtiyaç Duymuyoruz

Seyhan Kurt ile Ev, Hane, Barınma ve Yerleşiklik Üzerine

Kamusal alandaki şiddet ve öfke dilinin çok daha fazlasına eve dönüp internette veya televizyon kanallarında gezindiğimizde maruz kalıyoruz. Evin bana göre en karanlık tarafı bu. Kamusal alandaki kişisel, sosyal ve yasal kontrol mekanizmaları eve geldiğimizde işlevini büyük oranda yitiriyor. Evde tek başına kalabiliyoruz ama yalnız değilizdir artık.

Neden Bu Kadar Çok Sayıda Yahudi İsrail'in Gazze'deki Savaşını Kınıyor?

17 Kasım 2023 Cuma

Yakov M. Rabkin

Neden Bu Kadar Çok Sayıda Yahudi İsrail'in Gazze'deki Savaşını Kınıyor?

Umut var. İngiltere yüzyıllarca İrlanda’yı ezdi. Fransa ve Almanya birçok savaşta acı verici bir şekilde savaştı. İsraillilerin ve Filistinlilerin yan yana barış içinde yaşaması için ne gerekiyor? Pek çok Yahudi ve çok daha fazla Filistinli, Siyonist devletin ırk ayrımına dayalı (apartheid benzeri) yapısının değişmesi gerektiğine inanıyor ki bu yapı başlangıcından bu yana İsrail’in neden kılıçla yaşadığını açıklayan yapıdır.

Yargıtay Kararı ve Türkiye’de Siyasi Anayasasızlaştırma

14 Kasım 2023 Salı

Oya Aydın, Özlem Kaygusuz

Yargıtay Kararı ve Türkiye’de Siyasi Anayasasızlaştırma

Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin Anayasa Mahkemesi kararını ortadan kaldıran ve daha da ileri giderek Anayasa Mahkemesi üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunan kararı, yüksek yargı içinde bir çatışma olmanın ötesinde, yürütmeyi denetleme ve anayasal düzeni koruma gücü ciddi düzeyde yıpranmış olan AYM’nin kendisinin de dahil olduğu bir siyasi anayasasızlaştırma sürecinin geldiği son aşamadır.

11 Kasım 2023 Cumartesi

Osman Özarslan

Kılıçdaroğlu’nun Son Pirus Mağlubiyeti

Kılıçdaroğlu’nun son birkaç aylık siyasi performansının tek güzel tarafı, her şeyin bir gün bitebileceğini, hiçbir şeyin sonsuz olmadığını ağır çekimde de olsa bize göstermiş olması oldu. Son yıllarda yeni bir şey başlamamışsa bile, hiç olmazsa bir şeyin sona ermiş olması (ki uzunca bir süredir, bir şeyleri sonlandırma üzerine siyaset yapılıyor) siyasi ucubeleşme endişelerine karşı yüreklere su serpti, hatta belki de küçük umutlar yeşertti.

CHP Kurultayı’nın Ardından: Parti içi Klientelizm ve Demokratikleşme Sorunları (II)

10 Kasım 2023 Cuma

Toygar Sinan Baykan

CHP Kurultayı’nın Ardından: Parti içi Klientelizm ve Demokratikleşme Sorunları (II)

Yaygın klientelistik uygulamaların yarattığı “sapkın hesap verebilirlik” mekanizmaları Türkiye’de siyasal seçkinleri -şüphesiz yalnızca CHP’de değil AKP ve diğer iktidardan pay alan partilerde de- seçmenlere hesap veren “temsilciler” olmaktan daha çok destekleyicilerine çeşitli maddi ve sembolik faydalar sağlayan -ve yeterli desteği alamamaları halinde gerektiğinde onları cezalandıran- “patronlar” olmaya yaklaştırmaktadır.

Siyaset Yapmadan Muhalefet Yapma Devri Bitti mi?

10 Kasım 2023 Cuma

Doğancan Özsel

Siyaset Yapmadan Muhalefet Yapma Devri Bitti mi?

Muhalif seçmen kaybedilmiş bir seçimin ardından siyasete olan ilgisini kaybetmiş apolitik bir kitle gibi davranmıyor. Tersine, seçim sonrasında muhalefet aktörlerine ve gündelik siyasete sırt çevirerek, muhalefeti temsil eden isimlerden ve onların gündeminden uzaklaşarak siyasal özneliklerini gösteriyor. Burada siyasetten uzaklaşan seçmenler değil, başta CHP olmak üzere bizatihi muhalefet partileri.

CHP Kurultayı’nın Ardından: Parti içi Klientelizm ve Demokratikleşme Sorunları (I)

9 Kasım 2023 Perşembe

Toygar Sinan Baykan

CHP Kurultayı’nın Ardından: Parti içi Klientelizm ve Demokratikleşme Sorunları (I)

Bugün Türkiye’nin merkez partilerinde başta vekiller, belediye başkanları ve il ve ilçe yöneticileri olmak üzere parti seçkinleri tabakasının bir mensubu olmak aynı zamanda özellikle yerel düzeyde belirgin bir patronaj işlevi gören -çoğunlukla eşitler arasında birinci bir yerel liderin kontrolü altındaki- rakip oligarşik ağların bir parçası olmak manasına da gelmektedir.

9 Kasım 2023 Perşembe

Özgün Enver Bulut

995 km Boyunca Ülke Tarihi

Murathan Mungan, 90’lı yılların panoramasından küçük bir cumhuriyet yüzyılı çıkarıyor 995 km’de. Musa Anter cinayetiyle başlattığı roman, aynı zamanda Mustafa Suphi ve arkadaşlarının cinayetidir. Sabahattin Ali cinayetidir. Abdi İpekçi, Kemal Türkler, Doğan Öz, Cevat Yurdakul, Bedrettin Cömert cinayetleridir. Hrant Dink ve Tahir Elçi’nin katledilmesi bunlara dahildir. Maraş, Sivas, Çorum katliamlarıdır. Susurluk’tan yayılan irindir. 90’lı yıllar aslında bu ülkenin derin tarihidir.

“İsa’nın Güncesi”nde Metaforlar, Hayat ve Anlam

8 Kasım 2023 Çarşamba

Ahmet İlhan

“İsa’nın Güncesi”nde Metaforlar, Hayat ve Anlam

Sartre, Anday’ın İsa’sınınkine benzer bir yabancılaşmayı Camus’nun Yabancı romanındaki kahramanı Meursault için düşünür. Meursault’un bilincinin “şeylere karşı şeffaf, anlamlara karşı opak” bir pencere gibi olduğunu söyler. Anday’ın İsa’sı da şeyleri en ince ayrıntılarına kadar görmede, olayları sıralamada mahirdir ancak onlara anlamlar verme çabasında kötürümdür, hatta bu çabaya çoğu kez hiç girmez.

29 Ekim 2023 Pazar

Hakan Ataman

Cumhuriyetin Erdem ve Erdemsizlikleri

Seçilmiş vekilleri, belediye başkanlarını, özgürlük isteyen aktivistleri, haber yapan gazetecileri yüksek mahkeme kararlarına rağmen cezaevinde tutan, yargıya açık veya kapalı talimatlar vermekten çekinmeyen, kayıplarını arayan insanların acılarına acı katan, basın kuruluşlarına ceza yağdıran, toprağını korumak isteyen köylülere gaz sıkan, kısacası yurttaşlarına zulüm yapan bir devletin, Cumhuriyet dahi olsa erdeminden bahsetmek mümkün müdür?

28 Ekim 2023 Cumartesi

Gözde Yılmaz

Buluntu Rüya

Kâbusların anlatılarda belirişine sebep, sadece yazarak rahatlamak, bu rüyaların başkaları tarafından da okunmasını sağlayıp üzerimizdeki yükü, korkularımızı hafifletmek midir yoksa bu belirişin politik bir “misyonu” da var mıdır? Hikâye anlatıcılığı, Arendt’e göre, kamusal alanda farklı anlatıların ifade bulabilmesi, çoğulcu bir diyalog kurulabilmesi ve farklı yaşam olasılıklarının tartışmaya açılabilmesi açısından hayli önemliydi.

24 Ekim 2023 Salı

Etienne Balibar

Ölümüne Filistin

Sürecin tamamen net biçimde görülmesi için 1967'den bu yana birbirini izleyen yerleşimlerin haritasına bakmak yeterlidir. Rabin'in öldürülmesinden sonra Oslo Anlaşmalarını imzalayan hükümetler "iki devletli" çözümün yaşatılması gerektiği sonucuna varmadılar. Bunun yerine Filistin Yönetimini ehlileştirmeyi ve Batı Şeria'yı kontrol noktalarıyla kordon altına almayı tercih ettiler. Ve şimdi ırkçı sağcılar yönetimi ele geçirdiğinden beri, uygulanan tamamen ve açıkça bir etnik temizliktir.

Çoğulculuğun Beka Sorunu: Üçüncü İttifak’ı Masaya Yatırmak

23 Ekim 2023 Pazartesi

Orhan Esen

Çoğulculuğun Beka Sorunu: Üçüncü İttifak’ı Masaya Yatırmak

Muhalefetin ihtiyacı, adil ve iyi yönetişimi vaat edecek, kendini birisine karşıtlık üzerinden değil, bir yönetim vizyonu temelinde var edecek, kendini önerdiği yönetim modeli ile isimlendirecek, ayağını yere sağlam basan, yenilenmiş bir üçüncü ittifaktır. Bu çerçevede yenilenmiş bir üçüncü ittifak, son seçimler sonrasında dağılmış, ya da kâğıt üstünde hâlâ var görünse de anlamsızlaşarak gevşemiş birinci ve ikinci ittifakların tabanlarından ve hatta kimi bileşenlerinden destek devşirme ve ortaya son seçimlerden daha iyi bir performans çıkarma potansiyeline sahip olacaktır.