“Kadın, Yaşam ve Özgürlük"ün Dışavurumu Olarak İran’daki Ayaklanmalar
26 Eylül 2022 Pazartesi
Saeid Mozafari
“Kadın, Yaşam ve Özgürlük"ün Dışavurumu Olarak İran’daki Ayaklanmalar
Bu ayaklanmanın mahiyetine dair gözlemlenen önemli bir diğer etken ise İran rejiminin kırk dört yıl içerisinde madunlaştırdığı farklı toplumsal kesimlerin ortak bir zeminde, yani baskıya ve zulme karşı kendiliğinden birleşmesidir. Sınıfsal, toplumsal cinsiyet, etnik ve mezhepsel boyutları olan bu maduniyet durumu farklı toplumsal sınıflardan olan “sıradan” insanların politikleşmesine neden olmuştur.
Korku-Yorum ve Korku Kültürü
25 Eylül 2022 Pazar
Ahmet İlhan
Korku-Yorum ve Korku Kültürü
Korku, esasında öz varlığımızı bir tehdit altında hissettiğimizde ortaya çıkan bir duygu durumu olunca korku içinde olmamızın belirgin işaretlerine, nedenlerine bakarız. Yaşamımızın asgari bir güvence altında olmaması ne demektir? Neden, neyden bu kadar korkarız? Bir toplum, bir devlet olmanın belki de ilk koşulu korkulara karşı, bireyin yaşamsal güvencelerini sağlamak değil midir?
Aşırı Sağın Zaferi ve İsveç'e Özgü Bir Hoşgörüsüzlük
22 Eylül 2022 Perşembe
Gina Gustavsson
Aşırı Sağın Zaferi ve İsveç'e Özgü Bir Hoşgörüsüzlük
İsveçlilerin çeşitlilikten duyduğu bu rahatsızlık şimdiye kadar büyük ölçüde gözlerden kaçtı, çünkü İsveçliler aslında çoğulculuğa değil, başka bir şeye, değişime açıklar. İsveçliler modernliği benimseme eğilimindeler. Ancak, politik psikoloji uzmanı Karen Stenner'in de gösterdiği gibi, değişim karşısında rahatsızlık duymak başka bir şeydir, farklılık karşısında huzursuzluk duymak ise bambaşka bir şeydir. İkinci tutum, otoriter bir siyasi hoşgörüsüzlükle ilişkilendiriliyor.
Savaş Hiç Bitmedi, Barış Süreci Hiç Var Olmadı
19 Eylül 2022 Pazartesi
Bahruz Samadov
Savaş Hiç Bitmedi, Barış Süreci Hiç Var Olmadı
Müzakereler tamamen iktidar tarafından yönetiliyor ve diğer toplumsal aktörler alternatifler sunmakla ilgilenmiyor. Bu durum, Azerbaycan'ın ekonomik zorluklarına ve İkinci Dağlık Karabağ Savaşı gazilerinin intihar dalgası gibi can yakıcı bir soruna rağmen, sadece rejimin gücünü pekiştiriyor. NIDA'nın (Nida Vətəndaş Hərəkatı) barış yanlısı açıklamasında olduğu gibi, savaşa karşı çıkan bazı sesler olsa da, bu zayıf (ama cesur) gruplar alternatif öneriler sunmak için gereken nüfuzdan yoksunlar.
Bilginin Dolaşımı Avrupa’yı Nasıl İnşa Etti?
18 Eylül 2022 Pazar
Galip Çağ
Bilginin Dolaşımı Avrupa’yı Nasıl İnşa Etti?
Chaubet bu rafine metnin daha girişinde yaşlı kıtaya dair çok önemli bir arayışı, odağı dile getirir: Öteki’nin varlığı. Lakin devamında da bu arayışın temelinin, bir meraktan öte rekabet hissi ile beslendiğini de oldukça objektif bir şekilde tespit eder. Avrupalı devletler özellikle 19. yüzyıl ve devamında güçlü bir üstünlük yarışındadır. Böyle olunca da başını Almanların ve Fransızların çektiği fikir adaları, Avrupa için yeni enerji kaynakları olarak kendini gösterir.
Mücadele İzleri: Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Arzu ve Öteki
16 Eylül 2022 Cuma
M. Utku Yeşilöz
Mücadele İzleri: Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Arzu ve Öteki
Siyasi ve toplumsal mücadelenin iz bıraktığı durgun boşluğu hareketlendiren kadın karakterler, Halide Edib’in kendi biyografisiyle ciddi benzerlikler taşır. Bunun yanı sıra ısrarla diyebiliriz, onun eserleri aynı anda kadın ve yazar olarak kendini tanımlama mücadelesidir. Yapısal benzerlikler taşıyan, otobiyografik roman olarak da tanımlanan eserleri, 20. yüzyıl başında kadın olarak kendini yazma sorunsalına dikkat kesilmemizi sağlar.
İmparatorluğun Değil Kraliçe’nin Yasını Tutmak
14 Eylül 2022 Çarşamba
Maya Jasanoff
İmparatorluğun Değil Kraliçe’nin Yasını Tutmak
1952'de Kenya valisi, Mau Mau olarak bilinen sömürgecilik karşıtı hareketi bastırmak için olağanüstü hâl ilan etmiş ve İngilizler on binlerce Kenyalıyı gözaltı kamplarına toplayarak acımasız, sistematik işkencelere maruz bırakmışlardı. 1955'te Kıbrıs'ta ve 1963'te Aden-Yemen'de İngiliz valiler yine sömürgecilik karşıtı saldırılarla mücadele etmek için olağanüstü hâl ilan etmiş; yine sivillere işkence yapmışlardı.
"Peremen": Mihail Gorbaçov ve Sovyetler Birliği’nin Çöküşü
14 Eylül 2022 Çarşamba
Onur İşçi
"Peremen": Mihail Gorbaçov ve Sovyetler Birliği’nin Çöküşü
Gorbaçov, Vladimir Putin’e göre realpolitikten bihaber bir zavallı, Batılı liberallere göre Berlin Duvarı’nı yıkan ve Soğuk Savaş’ı bitiren bir kahraman; eski Doğu Blok’unda yaşayanlara göre Varşova Paktı’nı dağıtan özgürlükçü bir fedai; Rus milliyetçilerine göre memleketini Batı’ya satan bir hain; komünistlere göre Sovyet ütopyasının mezarını kazan bir alçak; bir vakitler beraber çalıştığı mesai arkadaşlarına göre mütereddit bir Hamlet yahut siyasi gücünü sorumsuzca savuran ve ülkesini bölen bir Kral Lear’dı.
Şili: Düzen Sola Siyaset Dersi Verdi
12 Eylül 2022 Pazartesi
Aykan Sever
Şili: Düzen Sola Siyaset Dersi Verdi
Köklü bir toplumsal değişimi mi öngörüyorsunuz yoksa perspektifiniz olanı daha iyi idare etmekle mi sınırlı? Şu âna kadar Boric yönetimi ikinciyi tercih etti. İlki olsaydı örneğin, anayasa önerisinde yazılan başlıklar kapsamında referandumu beklemeksizin fiilî adımlar atmanın yolunu arayabilir, hükümet olmanın olanaklarını bu doğrultuda kullanabilirdi. Ama yapmadı.
Mutlak İfade Özgürlüğü
9 Eylül 2022 Cuma
Mehmet Ratip
Mutlak İfade Özgürlüğü
Salman Rushdie de hayat memat meselesi olduğunu bildiği, her gün ölümle yüzleşme pahasına imtihan edildiği bu soruya, şükür ki, hep cüretkâr cevaplar verdi. Bir emsali de şu: Ayetullah Humeyni’nin 1989 yılında Rushdie hakkında ölüm fetvası çıkarması akabinde, Rushdie’yi bir nefret nesnesine dönüştürme amacı taşıyan, International Gorillay adlı, 1990 yapımı, Pakistan menşeli filmin Britanya’daki gösteriminin yasaklanmasına, bizzat Rushdie itiraz etmişti. Filmin sonunda, “Rushdie” adlı karakter kutsal kitaplardan çıkan yıldırımlarla çarpılıp yanarak ölüyordu.
“Egemenlik Değil, Ortaklık"
7 Eylül 2022 Çarşamba
Gözde Yılmaz (Söyleşi)
“Egemenlik Değil, Ortaklık"
R. İhsan Eliaçık ile Söyleşi
İslâm'ın kültürel damarları tamamen kuruyor. İslâmcılar, özeleştiri sürecini yaşayamaz haldeler. Halbuki şu âna kadar, İslâmcıların çoktan cumhuriyet, laiklik, demokrasi ve insan hakları ile yüzleşmiş olmaları gerekiyordu. Hâlâ, ''bunlar gâvur icadıdır'' düzeyindeler, bir ilerleme olmuyor. İslâm'ın iktidar sürecinden koptukça, bunların yeniden tartışılabilir olacağını düşünüyorum. Bu tartışmalar elbette daha yararlı olacaktır.
Gorbaçov’un Ardından
5 Eylül 2022 Pazartesi
Serge Schmemann
Gorbaçov’un Ardından
Sovyet İmparatorluğu'nun dağılışına Moskova'dan ve ardından Berlin'den tanıklık etmiş biri olarak, Gorbaçov'dan başka bir değişim temsilcisinin, çökmek üzere olan bir sistemin barışçıl bir şekilde parçalanmasını sağlayabileceğini hayal etmekte zorlanıyorum. Sistemi içeriden değiştirmeye çalışmak için inançlı bir komünist gerekiyordu, ancak sistem yeniden canlandırılamayacak durumdaydı.
Kaplanın Sırtında ya da Abdülhamid’in Savunması
4 Eylül 2022 Pazar
Eray Yılmaz
Kaplanın Sırtında ya da Abdülhamid’in Savunması
Romanda başkahraman Abdülhamid, neredeyse romanın tek kişisine dönüşür, romanın tek konusu da Abdülhamid’in savunması gibidir. Devrik sultan dışında romanda yer alan karakterlerden Ali Fethi Okyar veya Atıf Hüseyin Bey sabık sultanın hatıralarını kaleme alan birer sekreter gibidir. Abdülhamid dışında ete kemiğe bürünen ikinci bir karakterden söz etmek güçtür. Devrinde mutlak bir hükümdarlık kuran Abdülhamid, romanda da bir tek adam rejimi kurmuş gibidir.
Gölge Arketipi ve Ötekiler
31 Ağustos 2022 Çarşamba
Barış Karakuş
Gölge Arketipi ve Ötekiler
Öteki, gölge ya da kötü ikiz örnekleri her ne kadar içerik açısından farklılıklar taşısa da özü, karşıtların birliği şeklinde ifade edilebilir. İnsan, Aydınlanma ve modernizmin iddia ettiği gibi bütünsel, yekpare ve akli bir varlık değildir. O bir çelişkidir ve davranışları çoğu zaman rasyonel anlamda açıklanamaz. Modern dönemde kurgulanan varlık tasarımlarına taban tabana zıt olan edebiyattaki bu yaklaşım, genel anlamıyla sanat ve estetiğin görece özgür, ayrıcalıklı ve zamanın ruhu dışında olmasıyla ilişkilidir.
“Bu Ekonomiye Rağmen Hâlâ Nasıl..?”
29 Ağustos 2022 Pazartesi
Alper H. Yağcı
“Bu Ekonomiye Rağmen Hâlâ Nasıl..?”
AKP, Ekonomik Oy ve Seçmen Aklı Üzerine
Ülke ekonomisi ne yönde değişirse değişsin bu vatandaşların pek çoğunun bireysel ikballeri, parti örgütü ve belediyelerine maddi ilişkiler üzerinden de bağlanmış durumda. Aktif neferi olduğu partinin belediye tesisinde kârlı bir büfe işleten ve bireysel liyakate daha çok dayalı alternatif bir düzende durumunu iyileştirme ihtimali bulunmayan bir kişi, o partinin neferi kalmaya devam edecektir ve bu davranış maddi realiteyi anlayamamaktan değil, bencilce doğru anlamaktan ötürü gerçekleşir.
Doğa-Toplum Bağlamında Kapitalist Çöküşten Çıkış Nasıl Olabilir?
27 Ağustos 2022 Cumartesi
Emet Değirmenci
Doğa-Toplum Bağlamında Kapitalist Çöküşten Çıkış Nasıl Olabilir?
Fikret Başkaya ile Söyleşi
Kapitalizmde durmak da, yavaşlamak da mümkün değildir… Hiçbir kapitalist, bana bu kadar yeter, burada durayım demez, diyemez… Eğer öyle bir şeye tevessül ederse, rekabet yeteneği aşınır ve büyükler tarafından yutulur… Bu, kapitalistin iradesinin bir kıymet-i harbiyesi yok demektir… Büyümek veya yok olmak ikilemi söz konusu olduğuna göre… Bir kanser hücresi gibi büyüme, yayılma, genişleme kaçınılmazdır…
Çin’i Anlama Kılavuzu (II): “Çin Rüyası” Bağlamında Tayvan ve Güney Çin Denizi
25 Ağustos 2022 Perşembe
Cevdet Kadri Kırımlı
Çin’i Anlama Kılavuzu (II): “Çin Rüyası” Bağlamında Tayvan ve Güney Çin Denizi
ÇKP’nin algısına göre mevcut dünya düzeninin doğası gereği Çin’e düşman olduğunu söylemek yanlış olmaz. Çünkü tek meşru yönetim biçimi olarak demokrasiyi destekleyen bu sistem, Çin'in otoriter devlet yapısını aşağılayıp dünya sahnesindeki konumunu görmezden geliyor. Bu bakış açısına göre daha da kötüsü, mevcut statüko ABD'ye ve ortaklarına aşırı diplomatik, ekonomik ve ideolojik baskı imkânı sağlayarak Çin'i bunlar karşısında savunmasız bırakıyor.
Yenilik Kültü
22 Ağustos 2022 Pazartesi
John Patrick Leary
Yenilik Kültü
Somut olmayan, bireyci, ama kesinlikle beyaz yakalı bir özellik olarak yenilik, eşitsiz bir küresel ekonominin acımasız kaderini yaratıcı, vizyoner bir dehanın mantıksal ürünleri olarak yeniden şekillendiriyor. Bu yeni görünümde, yenilikçi hem peygamberin bir dokunuşunu hem de kendine güvenen adamın bir ipucunu koruyor.
Eza Olarak Ceza: Aysel Tuğluk
18 Ağustos 2022 Perşembe
Zehra Çiğdem Özcan
Eza Olarak Ceza: Aysel Tuğluk
Adli Tıp Kurumu, yani tıp biliminin pratiği, Aysel Tuğluk’un somut ve birebir olarak cezalandırılmasına, yani devlet tarafından ruhsal ve fiziksel olarak acı çektirilmesine ortak oluyor. Bu husus da tarihsel olarak bilimin iktidara hizmet etmesinin çok ötesinde, somut devlet politikasının aracı olmasına, işleri yürütmenin yürüttüğü şekilde yürütmesine ve bu konuda ona tabi olmasına delalettir. Kısaca Türkiye’de bilim, devlet politikasının, somut olayda Kürt politikasının açık bir aracı olarak karşımıza çıkar.
Latin Amerika/Abya Yala Solları ile ilgili Bir Muhasebe Denemesine Giriş
16 Ağustos 2022 Salı
Aykan Sever
Latin Amerika/Abya Yala Solları ile ilgili Bir Muhasebe Denemesine Giriş
Abla Yala’daki devletlerin çoğu beş yüz yıl kadar önce Avrupalıların yerli halklara karşı işgal, yağma ve soykırım politikalarıyla bu topraklara yerleşmesi, sonra ise başta İspanya olmak üzere bölgedeki çeşitli sömürgeci ülkelere karşı savaşla orduların ve büyük toprak sahiplerinin merkezinde olduğu güç ilişkilerinin ürünü oldu. Zamanla sınıflar mücadelesini zorlamaları ve kapitalizmin gelişimiyle göreli “modern-demokratik” yapılara dönüştüler. Fakat en genelde bu toplumsal yapıyı şekillendiren kilisenin de dahil olduğu oligarşik iktidar ilişkileri hiçbir zaman değişmedi.
İfade Özgürlüğünü Savunmazsak Tiranlıkta Yaşarız
15 Ağustos 2022 Pazartesi
Margaret Atwood
İfade Özgürlüğünü Savunmazsak Tiranlıkta Yaşarız
Çoğulcu bir demokraside yaşamak etrafımızın bazıları hoşumuza gitmeyen şeyler söyleyen birçok ses tarafından çevrilmesidir. Onların konuşma hakkını -Salman Rushdie’nin çok kez yaptığı üzere- savunmaya hazır değilsek, bir tiranlıkta yaşamaya başlarız. Rushdie, bir ifade özgürlüğü kahramanı olmayı planlamasa da artık öyle.
Ölümcül Bir Çekim: Thomas Mann, Alman Kimliği ve Rusya'nın Romantik Cazibesi
11 Ağustos 2022 Perşembe
Jeremy Cliffe
Ölümcül Bir Çekim: Thomas Mann, Alman Kimliği ve Rusya'nın Romantik Cazibesi
Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı Alman kurumlarının birçok politik varsayımına meydan okudu, ancak bundan da öte, ülkenin temel kimliğindeki -doğu ya da batı, Mittellage ya da Westbindung, rasyonel ya da romantik- hâlâ çözülmemiş çatışmaları ortaya çıkardı. Duvarın yıkılmasından bu yana büyüyen genç Almanların, eski kuşaklara kıyasla daha katı bir Batılı bakış açısına sahip olduğuna dair bazı kanıtlar var.
Sahi Seçimlerde Biz Neyi Seçeceğiz?
8 Ağustos 2022 Pazartesi
Mete Kaan Kaynar
Sahi Seçimlerde Biz Neyi Seçeceğiz?
Seçimlere ramak kala Millet İttifakı’nın, sadece adayının kim olduğuna odaklanması ve bu adayın belirlenme sürecinin de bir “akıl yürütme”den ziyade altılı masa etrafındaki bir “oyun teorisi” kalıplarıyla şekilleniyor olmasının -ya da hiç değilse dışarıdan bakıldığında Millet İttifakı’nın adayını bu şekilde belirlediğinin görülmesinin- gelecek açısından ümitvâr olmayı zorlaştırdığını, neyi seçtiğimizin en az kimi seçtiğimiz kadar önemli olduğunu düşünüyorum.
“Elinde Billur Küre Dünya Tahtında”
4 Ağustos 2022 Perşembe
Funda Dörtkaş
“Elinde Billur Küre Dünya Tahtında”
İlhan İrem, sanılanın aksine, aşkın ve nahif duyguların eşlikçisi olmadı sadece. İnsanın kendisiyle kavgasına, arayışına, özgürlüğüne, ilişkilerine, uyumsuzluğuna, soyutla somut, yaşamla ölüm arasındaki kaosa da pencereler açtı, “bulutlara köprü”ler kurdu, ruhları ışıkla, sevgiyle buluşturdu. Bunu nasıl yaptığını anlamanın yolu tinsel olanı imgeyle, sözle, söze anlamını veren kendine has lisanı ile nasıl kurduğuyla, çoğalttığıyla fark etmekten geçiyordu.