Haftalık
Aksu Bora
28 Eylül 2023 Perşembe
Kadın kahramanlar için ailenin dışında hayat olmadığını anlatan sayısız popüler kültür ürününden sonra, psikoloji dizilerinde gördüğümüz şey, ailenin içinin de bir cehennem olabildiği. Üstelik bu cehennemin zebanileri, asıl olarak, anneler. Aile cehennemi hikâyeleri gelip “anne meselesi”ne dayanıyor. Hepimiz travmatize olmuşuz. Neden? Annelerimiz yüzünden.
Erdoğan Özmen
27 Eylül 2023 Çarşamba
Günümüz toplumlarında söz konusu her iki işlev ve boyut da aşınmış ve gerilemiş olduğundan, muhtemelen daha çok, daha geniş bir yelpazeye yayılan ruhsal ızdıraptan mustarip haldeyiz. Çünkü toplumlarımızdaki bu dönüşüm, her birimizi toplum, toplumsal işleyiş, egemenlik ilişkileri ve yapıları yerine kendini sorunsallaştırma mecburiyeti ile yüz yüze bırakıyor. Kusur, başarısızlık ve yetersizliğin ve toplumsal ilişkiler, kimlik ve aidiyet alanlarında yaşadığımız zorluk ve açmazların nedenlerini yalnızca kendimizde arıyoruz.
Ömer Laçiner
26 Eylül 2023 Salı
Fazla söze gerek yok. Türkiye’de siyaset sahnesinin üzerine kurulduğu sütunların en fazla ağırlık taşıyanı, iktidar-muhalefet tahterevallisinin sabitleyici aksı bu reddedişlerdir. Bunun ibretlik bir kanıtına yakınlarda tanık olduk. Görevini hakkıyla yapan medya kuruluşlarındaki gazeteci ve yazarların dehşet verici, vicdan sızlatıcı hikâyesini anlattıkları olay ve dava süreçlerini hatırlatan Sezgin Tanrıkulu’na reva görülen muameleden bahsediyoruz elbette.
Orhan Koçak
26 Eylül 2023 Salı
90’lı yıllarda doğanların büyük çoğunluğu için “mevsim” sözcüğünün içerdiği nüanslar epeyce silinmiş olabilir. Bir farka biz işaret edelim. Yaşlılar söz konusuysa eğer, sonbaharı (ya da herhangi bir şeyi) özlemekten çok, bir beladan kurtulma isteği baskındır, “aman şu sıcak geçsin,” deriz, “şu musibet defolup gitsin!” Kırk yaşı fazla aşmamışlar içinse mesele bir yükten kurtulup hafiflemek kadar, belki daha çok, aktif bir şekilde bir durumu özlemektir.
Işıl Kurnaz
22 Eylül 2023 Cuma
Ama buradaki asıl mesele, Anayasa Mahkemesi kararına rağmen nafakanın süresiz olduğunu ve hâkimin takdir yetkisi olmadığını vurgulayan yanlış bir kamuoyu yaratılması meselesi. Üstelik Medeni Kanun’un 2. maddesi açıkça hakkın kötüye kullanımını yasaklamışken, sanki hem AYM kararı hem 2. madde yokmuş gibi bir süresiz nafaka mağduriyeti balonu yaratılıyor. Zaten Yargıtay’ın ilgili kararlarından da nafaka miktarının belirlenmesinde tarafların mali durumlarının dikkate alındığını görüyoruz...
Cuma Çiçek
21 Eylül 2023 Perşembe
Geçmişin muhasebesi ve ortak gelecek ufku inşasını Kürt meselesini de içerecek şekilde yapmak gerekir. Türkiye’de siyasi alanda demokratikleşme, ekonomik alanda eşitlik ve adaletin sağlanması için Kürt meselesinin çözümü iyi bir kaynak işlevi görebilir. Bu noktada, demiryolları üzerinden iki farklı Türkiye tablosunu hatırlatabiliriz. İlki muhasebe yapmayı, ikincisi ise ortak gelecek inşası üzerine kafa yormayı gerektiriyor.
Tanıl Bora
20 Eylül 2023 Çarşamba
Merceği İslamcı entelektüellerin üzerinden kaldırıp, kamusal entelektüellerin durumuna gelelim. Atasoy Müftüoğlu'nun ve İslamcı entelektüellerin vaziyetini ele alırken Ertuğrul Zengin'in fazla ilgilenmediği bir yere bakalım; kamusal entelektüel etkinliğinin ve varoluşunun yapısal sorunlarına veya krizine dair sorular soralım. Esas mesele, kamusallığın zemininin, iklim krizine teşbih edebileceğimiz şiddette bir erozyona uğramış olması.
Derviş Aydın Akkoç
17 Eylül 2023 Pazar
Vedat Milor’un Buyurun Ziyafete kitabından önceki Hesap Lütfen! adlı kitabının alt başlığı: “özgün, dengeli ve lezzetli bir yaşamın peşinde.” Çetrefil sıfatlardır bunlar: kendine has ve karakterli anlamında özgün; aşırılıklarından arınmış, mutedil ve kendi mecrasını bulmuş anlamında dengeli, ve bu iki zorluğun basıncına rağmen hâlâ lezzetli, demek yaşanmaya (yemeye) değer bir hayat. Yaşam mefhumunun soluna dizilmiş tüm bu sıfatlar aslında bilinçli, çalışılmış, hatta bir program dahilinde işleyen bir arzunun hedef imgeleridir.
Murat Belge
11 Eylül 2023 Pazartesi
Tayyip Erdoğan “Barışçı Çözüm” diyerek bir başka yönde ilerlemenin mümkün olduğunu işaret ettiğinde ülkede çok olumsuz bir hava esmemişti. İtiraz etmesini beklediklerimiz itiraz ettiler. Ama azınlıktaydılar. Tayyip Erdoğan, sanırım HDP’nin (ve Demirtaş’ın) kendi temsil ettiği dünya görüşüne hiçbir yakınlık duymaması karşısında politikasını değiştirme gereğini duydu ve kendi yaptığını tersine çevirdi. Ama böyle yapması için toplumdan gelen bir baskı olmadı.
Güncel
Ateş Böcekleri Neden Kayboluyor?
21 Eylül 2023 Perşembe
Pier Paolo Pasolini, öldürülmeden dokuz ay önce, 1 Şubat 1975’te kaleme aldığı, daha sonra “Ateş Böcekleri Makalesi” olarak ün salan “İtalya’daki İktidar Boşluğu” adlı makalesinde, ateş böceklerinin, yani baskıya karşı eyleme geçen, direnen siyasal insanların kaybolduklarını ilan ediyordu. Masumiyet yok olmuştu. Hıristiyan demokrat rejim, faşist rejimin devamı olmuş ve hatta onun kötücüllüğünü aşmıştı. Neo-kapitalizm, dönemin entelektüellerini dahi kıskacı altına almış, gencinden yaşlısına herkes rehavete teslim olmuştu.
Bir Araştırma Alanı Olarak Evrim İhtilafı: C. Ozan Ceyhan’ın Eleştirilerine Yanıt
18 Eylül 2023 Pazartesi
Ceyhan’ın bize önerdiği, status quo'nun devam etmesinden başka bir şey değil. Evet kendisinin de dediği gibi status quoyu korumak yapılabilecek en basit, en kolay iş ancak bunun bizi hiçbir yere götürme şansı yok. Karanlığa karşı aydınlık retoriğinin pek sevilen militarist metaforlarına özenecek olursam, bu, herkesin kendi mevziisini korumaya çalıştığı bir siper savaşından başka bir şeyle sonuçlanmaz. Benim önerim ise çoğulcu ve kapsayıcı bir barışa ulaştıracak yolu bulmaya çabalamak.
Yüzüncü Yılında Cumhuriyet Sergileri: Reddi Miras Edenler ve Mirasyediler
11 Eylül 2023 Pazartesi
Cumhuriyet, reddi miras ile sırt dönülecek ya da nostalji ile yad edilip mirası yenecek bir sabit değil, devingen toplumsallığımızın bileşkesidir. Onu konu alan her kitap, her etkinlik, her sergi… Bu bileşkenin içindeki sağaltıcı unsurları gözetmek, yeniden tanımlamak ve onlara alanlar açmak durumundadır. Bugün Cumhuriyet’in yüzüncü yılı vesilesiyle gerçekleştirilen tüm sergilerde eksik olan şimdinin hikâyesini kurmayı başaramamalarıdır.
Hafızanın Kireci ya da Türkiye’de Nürnberg Davası Etkisi
6 Eylül 2023 Çarşamba
Tevfik Rüştü Aras’ın 1944 yılından itibaren, ağırlıklı olarak dış politika ve başka ülkelerde gelişen olaylar üzerine kaleme aldığı yazıların detaylı bir okuması yapıldığında ne Nürnberg yargılamalarından ne de soykırımdan bahis geçer. Türkiye basınında o tarihlerde, uzun süre baş sayfaya taşınan bu yargılamalar hakkında Tevfik Rüştü’nün hiç kalem oynatmaması ilginç.
Orman Yangınlarından 6 Şubat Depremi’ne Ekokırım
1 Eylül 2023 Cuma
Dünya çapındaki yapısal süreçlerin ve onların yer yer kendiliğinden, yer yer bilinçli ideolojisi olan liberalizmin zihinlerde yarattığı tahribatı tamir etmek için son birkaç yüz yıldır girilen doğa düşmanı rotanın bilimsel teşhiri kadar, buna karşı nasıl örgütlenileceğinin sosyal bilimini de geliştirmek zorundayız. Yoksa her 6 Şubat’tan sonra boş bir “seçim zaferi” beklentisi, ardından da “cahil halk” nefreti “doğal felaket”ler olarak kendini tekrarlayacaktır.
Yeniden Refah ve 2023 Seçimleri: Yeniden Refah Partisi Nereden ve Nasıl Yükseldi?
29 Ağustos 2023 Salı
2023 Meclis seçimlerinde ortaya çıkan tablo, eriyen AK Parti oylarının merkez sağdan ziyade radikal sağa kaydığını ve yeni siyasi hattın merkezin çok daha sağında oluştuğunu bizlere gösteriyor. Yeniden Refah Partisi’nin siyasi yükselişi de Türkiye’nin gelecek döneminde İslâmcı radikal sağ partilerin AK Parti’nin eriyen tabanını kendine çekebildiğini ve geleneksel anlamda bir merkez sağ parti talebinin çok da ses getirmediğini gözler önüne seriyor.
Sessizlik Sarmalı: 28 Ağustos 1952 İzmir Tütün Deposu Yangını
28 Ağustos 2023 Pazartesi
Ölüler, Kokluca mezarlığına, bando mızıka ile defnedilir ve dönemin belediye başkanı, mezar başında şunları söyler: ''Dinimiz, her işte bir hayır arar. Mübarek Kurban Bayramı arifesinde meydana gelen bu hazin vakayı da, İzmir'in başına gelebilecek bir hadiseyi önlemek için İzmir'in feda ettiği kurbanlar şeklinde kabul etmek doğru olur. Hepinize baş sağlığı dilerim.''
Diktatörlüğün Acı Mantığı: Prigojin’in Sonu
27 Ağustos 2023 Pazar
Kaçınılmaz görünen sonuç Prigojin’in kaderinin iki ay önce mühürlendiği yönünde. Kazanın nedeni ne olursa olsun, Putin’in dalkavuk ve dostlar ordusunun mesajı alacakları kesin: Prigojin’in ustası olduğu yaltaklanma; Kremlin’e yiyecek tedariki veya özel bir orduyu yönetmekle geçen uzun ve sadık bir hizmet geçmişi bile lidere ihanet edenleri korumak için yeterli olmayacaktır.
Çanakkale’de “Bir Çağ Yangını”
25 Ağustos 2023 Cuma
Yok edilen zeytinlikler, üzüm bağları, şeftali bahçeleri, kavun karpuz tarlaları, sökülmüş çam ağaçları üzerinde inşa edilen beton blokların gittikçe yayılması da doğaya karşı bir savaş değil miydi? Doğanın varlık ve verimlilik alanını daraltarak onu geriletme savaşı değil miydi? Kontrolsüzce imara açılan ormanlar, zeytinlikler ve tarlalar… Resmî makamların “henüz kontrol altına alınamayan orman yangını sebebiyle vatandaşlarımızın güvenliği için…” diye başlayan kuru, gerçeklikten uzak cümleler kurması da bununla ironik bir benzerlik taşımıyor muydu?
Cornell H. Fleischer’ın Ardından
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Cornell Fleischer’ı yalnızca bir Osmanlı tarihçisi değil, aynı zamanda bir İslâm ve Avrupa/Akdeniz tarihçisi yapan şey, çalıştığı konulara geniş bir perspektiften yaklaşabilmesini sağlayan vizyonu, olağanüstü dil becerisi ve farklı dillerde ve biçimlerde yazılmış çok çeşitli kaynağı kullanma maharetiydi. Gerçekten de Cornell Fleischer, 1980’lerin sonundan günümüze değin yürüttüğü araştırmalar, yayımladığı çalışmalar ve yetiştirdiği tarihçilerle (ki hemen hemen tamamı ABD, Avrupa ve Türkiye’nin kalburüstü kurumlarında mesleklerini icra ediyor) erken modern Osmanlı deneyiminin hem İslâm hem de Avrupa/Akdeniz tarihi içinde ele alınması gerektiğini gösterdi.