Haftalık
Cuma Çiçek
2 Aralık 2023 Cumartesi
Türkiye’de çatışma halkaları konusunda yurttaşlar büyük oranda bilgi sahibi, ancak bu sorunlarla kamusal alanda yüzleşmekten kaçınıyor, çoğu durumda sorumluluğunu inkâr ediyor. Bu noktada sorunlarıyla yüzleşmekten kaçınan bir toplumda sorunları dolaylı konuşmanın sanıldığının aksine çözüm üretmediğini, çözümü zorlaştırdığını ileri sürebiliriz. Açık bir yüzleşmeye davet eden ikinci yöntem bu anlamda yönetilmesi daha zor bir çerçeve sunsa da daha yüksek bir çözüm potansiyeli taşıyor.
Tanıl Bora
29 Kasım 2023 Çarşamba
Kitabın iki temel müdahalesinden biri, Türkiye’nin hafıza sahasını Fransa’yla karşılaştırarak; birincisi, mukayeseli bakışın lüzumunu, ikincisi, geçmişle hesaplaşmada ırkçılık ve sömürgecilikle yüzleşmenin lüzumunu vurgulamak.  Mukayeseli bakış, Türkiye’nin –sadece hafıza siyasetinde değil genel olarak– biricik, bambaşka, feci kendine özgü olduğu zehabından kurtulmak için lüzumlu. Irkçılık ve sömürgecilikle yüzleşmek, Göral’ın dikkat çektiği somut Kürt-Türk bağlamından öte, sömürgeci pratikler modern ulus-devletin yapısal bir veçhesini oluşturduğu için lüzumlu.
Ahmet İnsel
27 Kasım 2023 Pazartesi
Fransa’da aşırı sağın lideri ve belki 2027 başkanlık seçiminin galibi olacak Marine Le Pen’in “yeni çevreci medeniyet” önerisi de günümüz aşırı sağlarının bir kısmının siyasal tahayyül dünyalarını aydınlatıyor. Bu çevrelerin sık sık dile getirdikleri “filika ahlâkı”na göre, herkesi kurtarmaya çalışırsan, kimseyi kurtaramazsın. Dolayısıyla çevreci öncelikler bir etnik-medeniyetçi hiyerarşi içinde ele alınmalıdır!
Derviş Aydın Akkoç
26 Kasım 2023 Pazar
Toplu bir fotoğrafta kenarda ve hep bir adım geride duran kişidir Erdal Tosun. Bir romanın –sinemanın– başkişisi olmamıştır hiçbir zaman, istememiştir de sanki böyle bir şeyi, çoğun kenarın, kıyının insanıdır, sevmiştir bunu: merkezin göz alan, göz dolduran yerine talip değildir, galiba kenarın karizması yetmiştir ona. Bazı insanlar yağmuru sever… Bu dünyada bıldırcınlar vardır… Belli ki, entelektüel donanımını, yaşam vukufunu, ilgilerini, tecrübe zenginliğini şurasında bir mendil gibi taşıyanlardan o da.
Erdoğan Özmen
22 Kasım 2023 Çarşamba
Psikiyatr ve psikologların son zamanlarda felsefeye yönelik ilgi ve meraklarındaki artışı, bir tür “felsefe yapma” arzusunu nasıl anlamalıyız acaba? Bir tür diyalog ve etkileşim arayışı mıdır söz konusu olan? Öyle ise, bu arayışa yol açan hangi ihtiyaç ve eksikliklerdir? Hegel, Spinoza, Heidegger, Kierkegaard, Husserl, Levinas gibi farklı filozoflardan umulan nedir? Bu ilgi ve arayışın psikiyatri/psikoloji kliniğine ilişkin söylediği şeyi nasıl kavramalı ve nerede konumlandırmalıyız?
Murat Belge
21 Kasım 2023 Salı
Bunu bizim “sürpriz” olarak algılamamız, toplumu yeterince iyi tanımamamızdan ileri geliyor. “Bu işler dünyada böyle yürür” diye ne kadar “bilgi” olduğu belirsiz bir “bilgi” var elimizde, ona göre tahmin yürütüyoruz. Oysa “genel bilgi” var, ama her toplumun kendine özgü yapılanması, yani başkalarına uymayan tarafları, özellikleri de var. Onları hesaba yeterince katmadan hesap yapınca böyle yaya kalmamız da kaçınılmaz oluyor.
Işıl Kurnaz
14 Kasım 2023 Salı
Can Atalay, uzun süredir Türkiye’de hak mücadelelerinden taraf olan bir avukat. Soma Faciası, Ermenek maden katliamı, Adana öğrenci yurdu yangını, Çorlu tren katliamı gibi Türkiye'deki birçok toplumsal davanın avukatlığını yaparken gördüğümüz bir insan hakları savunucusu. Gezi sonrası süreçte Gezi direnişini yargılamak için açılan davalarda İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nce hakkında Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs mahkûmiyet kararı verilmiş, ardından 18 yıl hapis cezası ile cezalandırılarak diğer Gezi davası sanıklarıyla beraber tutuklanmıştı.
Ömer Laçiner
28 Ekim 2023 Cumartesi
Bir diğer aşırılığı, aşılmayı da İsrail’e verilen uluslararası düzeydeki destekte izledik. Daha önceki patlamalar esnasında da –otomatik olarak– İsrail tarafında duran, onun faşizan “yerleşimci koloniler” marifetiyle yürürlüğe koyduğu –başlı başına bir tahrik nedeni olan– Filistin topraklarını gasp etme politikasına bile ses etmeyip bu devletin kendi halkının büyükçe bir kısmı tarafından bile “apartheid” diye mahkûm edilen uygulamalarına ses çıkarmayıp, bütün bunları İsrail’in “kendini savunma hakkı” kılıfı altında meşrulaştıran ABD’nin başını çektiği Batı bloku, bu kez de tam kadro halinde İsrail’in arkasında yerini aldı.
Aybars Yanık
19 Ekim 2023 Perşembe
Elindeki avucundakini halka arzlara yatırarak harçlığını çıkarmaya çalışan gençlere kötü yola düştüğünü söylemekten başka sözü olmayan bir kurumsal muhalefet anlayışı ile ideolojisiz politika kavrayışının kesişimine işaret etmeye çalışıyorum. İdeolojiyi öcüleştiren didaktik siyasal akıl, evrenselleşmiş gibi görünen her türlü politik ezberi toplumun üzerine boca ettiğinde başarıyı garantileyeceğini, herkesi kucaklayacağını ve evrenselleşmiş doğruları söylediğinde toplumun büyük kesimleri için anlamlı bir politika önerdiğini sanıyor.
Güncel
Platformlar ve Platform Sosyalizmi Topluma Dair Neler Söylüyor?
4 Aralık 2023 Pazartesi
Dijital araçların kullanımının özyönetimi şeklinde kurgulanan platform sosyalizminin önerdikleri gayet yerinde ve gerekli. Ancak bu haliyle bir hayli eksi. Çünkü platformlar toplumdan yalıtık, kendi başlarına bağımsız birer ekosistem şeklinde ele alınıyor. Bununla beraber platform sosyalizmi bir mücadele sürecini de es geçiyor. Bu mücadelenin karşı tarafında ise çevrimiçi ve çevrimdışı hayatta iktidarı elinde tutanlar bulunuyor. Bu şekliyle platform sosyalizminin tekno-feodalizm tezlerinden etkilendiği aşikâr.
“İlan” Edilen “Cumhuriyet” Şimdi Nasıl Kurulabilir?
1 Aralık 2023 Cuma
Dostlukların kurulabildiği yerlerde cumhuriyet, ilan düzeyinden kurulma düzeyine erişebilir. Birbirini dinleyenler daha çok dostlardır ve felsefe de birbirini dinleyenlerin arasında yapılabilir. Birbirini dinlemek, kişilerin biribirini eşiti olarak görmelerinin sonucudur biraz da. Zaten Antik Yunan’da da felsefe veya diyalog anlamındaki konuşma dostlar, yani birbirini sevenler, birbirini eşiti olarak gören yurttaşlar arasında yapılır.
Cumhuriyet’in Sağlığı (II)
1 Aralık 2023 Cuma
Sağlıkta Dönüşüm, belki bir metamorfoz değil ama kesinlikle başkalaşma ve son kertede bünyesinde kimi olumlu ve doğru adımları içermekle birlikte hedefleri, yönelimi ve sonucu olarak bu ülkede yaşayan her bir kişiye yapılan büyük bir kötülük. Çünkü Sağlıkta Dönüşüm, sağlığı ticari bir mala indirgedi. Özünde insani ve ücretsiz olması gereken sağlık hizmetini puana ve paraya çevirdi.
Cumhuriyet’in Sağlığı (I)
30 Kasım 2023 Perşembe
Kurucu dönemde sağlık hizmetlerindeki temel amaç bulaşıcı hastalıklarla mücadele ve göç–savaş sonucu öksüz kalan çocukların bakımıdır. Tedavi hizmeti sunan hastanelerin yönetimi ise mahalli idarelere bırakılmıştır. Dikkat edilirse bu dönemde bir yandan merkez ve yerel yönetimler arasında birlikte çalışma zemini oluşturulmuş, diğer yandan da sağlık hizmetleri ile sosyal sorunlar birlikte aynı bakanlık çatısı altında ele alınmıştır.
İsrail’in Soykırım Niyeti
28 Kasım 2023 Salı
İsrail'in kendini savunma hakkı olduğu konusunda herkes hemfikir, ancak bunun temeli konusunda hukukçular arasında birçok görüş ayrılığı var. Fakat kimsenin itiraz etmediği husus, rakibinizin insanlık hukukunu ciddi şekilde ihlal etmesinin size de aynısını yapma hakkı vermeyeceğidir. Roma Statüsü’nde ve teamül hukukunda belirtilen suçların tümü sivillere yönelik saldırılarla ilgilidir. İsrail Gazze'ye yönelik saldırısında Hamas'ın işlediği potansiyel suçların birçoğunu işlemiştir.
Irkçılık ve Antisemitizmin Evrimi
27 Kasım 2023 Pazartesi
Bu tabloya savaş sonrası Alman toplumunda hakim olan ruh hali de eklenmeli. Yenilginin ve maruz kalınan ağır ekonomik zorlukların nedeninin yabancı güçler ve Alman milli ruhuna yabancı olan Yahudiler olduğu, Yahudilerden arınılması halinde Alman ulusunun ırklarından ve kültürlerinden gelen potansiyeli geliştirebileceği düşüncesi savaş sonrası ortamda verimli zemin buluyor. Erich Fromm’un Özgürlükten Kaçış eserinde belirttiği gibi, toplumsal koşullar, toplumun psikolojik ihtiyaçları ve mevcut önyargılar ideolojiyi şekillendiriyor, ideolojinin hangi unsurlarının yaygın inanış haline geleceğini belirliyor.
Zamanı Geriye Sarmak: "Atatürk" Filmi Üzerine
26 Kasım 2023 Pazar
Filmin Atatürk kültüne lüzumsuz eklentileri olduğu da söylenebilir. Okuyabildiğim ve bilebildiğim hiçbir hatırada Mustafa Kemal’in Yunanca ve Bulgarcayı teklemeden konuştuğuna rastlamadım. Hele hele Sofya görevi sırasında casusluk yapması gibi iddialar ise tarihî bir filmin sınırlarını aşmış, bunları temelsiz bir iddiaya dönüştürmüş, Atatürk kültünü abartılı ve gereksiz bir biçimde beslemiştir.
Kameraların Sıyırıp Geçtiği Yüzler
25 Kasım 2023 Cumartesi
Bazı macera filmlerinde puşileri ardında birbirlerine benzeyen Arap teröristler topluca bir yerlere girer çıkar, silahlarını belirli bir hedefe doğrultmadan sağa sola ateş ederler. Kamera onlardan herhangi birisini ayırt etmez. Topluca dolaşan üçüncü dünyalı teröristlerin karşısında ise adı ve yüzü belli Amerikalı veya Avrupalı teröristler bulunur. Seyirci duygudaşlık kurduğu onları özgürlük savaşçısı, militan, ajan sayar. Diğerlerine yaptığı gibi kamera onların yüzlerini sıyırıp geçmez. Yüzlerindeki her kıvrıma odaklanır.
Holokost ve Modernite
23 Kasım 2023 Perşembe
Nazizm, hümanist değerleri de yansıtan ve tüm insanlığı kapsar olduğuna inanılan rasyonel doğal hukuk anlayışına şiddetle karşı. Buna irrasyonel cemaatçi hukuk anlayışını ikame ediyor, yargıyı da rasyonel hukuk normları yerine Hitler prensiplerine tabi kılıyor. Modernite ile faşizm arasındaki ilişkiyi, toplumların modernitenin yarattığı ekonomik ve siyasi düzene olan tepkileri kapsamında incelemek bana daha doğru geliyor.
Milei Fırtınası: Arjantin’de Seçim Sonucunun Yedi Anahtarı
22 Kasım 2023 Çarşamba
Milei'nin zaferi ülkede kendi ultra-kapitalist ideolojisi doğrultusunda kültürel bir değişim yaratacak mı? Bu seçmen desteğini etkin bir kurumsal güce dönüştürebilecek mi? Liberteryenler ve Macricilerin birleşiminin ürünü olan bu yeni sağ, "normal" bir şekilde yönetebilecek mi? Milei, Değişim için Birlik’i yendi ama şimdi ikinci turda aldığı oy desteğinin devamı Macri ve Bullrich'e bağlı olacak.