Türkiye’de çatışma halkaları konusunda yurttaşlar büyük oranda bilgi sahibi, ancak bu sorunlarla kamusal alanda yüzleşmekten kaçınıyor, çoğu durumda sorumluluğunu inkâr ediyor. Bu noktada sorunlarıyla yüzleşmekten kaçınan bir toplumda sorunları dolaylı konuşmanın sanıldığının aksine çözüm üretmediğini, çözümü zorlaştırdığını ileri sürebiliriz. Açık bir yüzleşmeye davet eden ikinci yöntem bu anlamda yönetilmesi daha zor bir çerçeve sunsa da daha yüksek bir çözüm potansiyeli taşıyor.

Kitabın iki temel müdahalesinden biri, Türkiye’nin hafıza sahasını Fransa’yla karşılaştırarak; birincisi, mukayeseli bakışın lüzumunu, ikincisi, geçmişle hesaplaşmada ırkçılık ve sömürgecilikle yüzleşmenin lüzumunu vurgulamak.  Mukayeseli bakış, Türkiye’nin –sadece hafıza siyasetinde değil genel olarak– biricik, bambaşka, feci kendine özgü olduğu zehabından kurtulmak için lüzumlu. Irkçılık ve sömürgecilikle yüzleşmek, Göral’ın dikkat çektiği somut Kürt-Türk bağlamından öte, sömürgeci pratikler modern ulus-devletin yapısal bir veçhesini oluşturduğu için lüzumlu.

Fransa’da aşırı sağın lideri ve belki 2027 başkanlık seçiminin galibi olacak Marine Le Pen’in “yeni çevreci medeniyet” önerisi de günümüz aşırı sağlarının bir kısmının siyasal tahayyül dünyalarını aydınlatıyor. Bu çevrelerin sık sık dile getirdikleri “filika ahlâkı”na göre, herkesi kurtarmaya çalışırsan, kimseyi kurtaramazsın. Dolayısıyla çevreci öncelikler bir etnik-medeniyetçi hiyerarşi içinde ele alınmalıdır!

Toplu bir fotoğrafta kenarda ve hep bir adım geride duran kişidir Erdal Tosun. Bir romanın –sinemanın– başkişisi olmamıştır hiçbir zaman, istememiştir de sanki böyle bir şeyi, çoğun kenarın, kıyının insanıdır, sevmiştir bunu: merkezin göz alan, göz dolduran yerine talip değildir, galiba kenarın karizması yetmiştir ona. Bazı insanlar yağmuru sever… Bu dünyada bıldırcınlar vardır… Belli ki, entelektüel donanımını, yaşam vukufunu, ilgilerini, tecrübe zenginliğini şurasında bir mendil gibi taşıyanlardan o da.

Psikiyatr ve psikologların son zamanlarda felsefeye yönelik ilgi ve meraklarındaki artışı, bir tür “felsefe yapma” arzusunu nasıl anlamalıyız acaba? Bir tür diyalog ve etkileşim arayışı mıdır söz konusu olan? Öyle ise, bu arayışa yol açan hangi ihtiyaç ve eksikliklerdir? Hegel, Spinoza, Heidegger, Kierkegaard, Husserl, Levinas gibi farklı filozoflardan umulan nedir? Bu ilgi ve arayışın psikiyatri/psikoloji kliniğine ilişkin söylediği şeyi nasıl kavramalı ve nerede konumlandırmalıyız?

Bunu bizim “sürpriz” olarak algılamamız, toplumu yeterince iyi tanımamamızdan ileri geliyor. “Bu işler dünyada böyle yürür” diye ne kadar “bilgi” olduğu belirsiz bir “bilgi” var elimizde, ona göre tahmin yürütüyoruz. Oysa “genel bilgi” var, ama her toplumun kendine özgü yapılanması, yani başkalarına uymayan tarafları, özellikleri de var. Onları hesaba yeterince katmadan hesap yapınca böyle yaya kalmamız da kaçınılmaz oluyor.

Can Atalay, uzun süredir Türkiye’de hak mücadelelerinden taraf olan bir avukat. Soma Faciası, Ermenek maden katliamı, Adana öğrenci yurdu yangını, Çorlu tren katliamı gibi Türkiye'deki birçok toplumsal davanın avukatlığını yaparken gördüğümüz bir insan hakları savunucusu. Gezi sonrası süreçte Gezi direnişini yargılamak için açılan davalarda İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nce hakkında Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs mahkûmiyet kararı verilmiş, ardından 18 yıl hapis cezası ile cezalandırılarak diğer Gezi davası sanıklarıyla beraber tutuklanmıştı.

Bir diğer aşırılığı, aşılmayı da İsrail’e verilen uluslararası düzeydeki destekte izledik. Daha önceki patlamalar esnasında da –otomatik olarak– İsrail tarafında duran, onun faşizan “yerleşimci koloniler” marifetiyle yürürlüğe koyduğu –başlı başına bir tahrik nedeni olan– Filistin topraklarını gasp etme politikasına bile ses etmeyip bu devletin kendi halkının büyükçe bir kısmı tarafından bile “apartheid” diye mahkûm edilen uygulamalarına ses çıkarmayıp, bütün bunları İsrail’in “kendini savunma hakkı” kılıfı altında meşrulaştıran ABD’nin başını çektiği Batı bloku, bu kez de tam kadro halinde İsrail’in arkasında yerini aldı.

Elindeki avucundakini halka arzlara yatırarak harçlığını çıkarmaya çalışan gençlere kötü yola düştüğünü söylemekten başka sözü olmayan bir kurumsal muhalefet anlayışı ile ideolojisiz politika kavrayışının kesişimine işaret etmeye çalışıyorum. İdeolojiyi öcüleştiren didaktik siyasal akıl, evrenselleşmiş gibi görünen her türlü politik ezberi toplumun üzerine boca ettiğinde başarıyı garantileyeceğini, herkesi kucaklayacağını ve evrenselleşmiş doğruları söylediğinde toplumun büyük kesimleri için anlamlı bir politika önerdiğini sanıyor.