Kopi Luwak dünyanın en pahalı kahvesidir ve kelimenin tam anlamıyla kakadan yapılır: kısmen sindirilen ve daha sonra Güneydoğu Asya’da ve Afrika’da Sahra’nın güneyinde yaşayan kedi benzeri bir hayvan olan misk kedisi tarafından atılan kahve çekirdekleri. Misk kedisinin sindirim enzimleri, kahve çekirdeklerindeki proteinlerin yapısını değiştirerek ve asitlerin bir kısmını ortadan kaldırarak kahveyi daha yumuşak hale getirir. Esas olarak Endonezya’da yapılır.

ABD’de bir fincan kopi luwak’ın fiyatı 80 dolara kadar çıkabilir. Bugünün yeni sağ popülist ideolojisi hem ABD’de hem de Rusya’da bir tür ideolojik kopi luwak değil mi? Bazıları saygın olan eski fikirler (sıradan insanların finans seçkinleri tarafından sömürülmesinin eleştirisi gibi), günümüz maymunları tarafından işleniyor ve boka dönüştürülüyor.

Lukaşenko Batı’yı temizlemek istiyor

Bu yüzden, misk kedileri olarak liderleri ve ideologları, özgürleştirici geleneğimizin bazı soylu kısımlarını (anti-faşist ve ırkçılık karşıtı mücadele, ticarileşmiş ve hedonist yaşam tarzımızın reddi, mali azınlığa karşı mücadele, sömürgeciliğin kalıntılarının kaldırılması uğruna çabalar…) yutan günümüzün Rus ve Belarus ideolojik propagandası için en iyi metafor bu değil mi? Neo-faşist sindirim enzimlerine, yutmuş oldukları radikal asitleri atmasına izin verilerek kendilerini onu yok ediyormuş gibi göstermelerine rağmen bu gelenek mevcut küresel sisteme tam olarak uyan bir bok parçası olarak atılıyor.

Lukaşenko geçtiğimiz günlerde “unutkan Avrupa”yı, büyükbabalarının ve babalarının (faşist) günahları için ahlâki bir temizlikten geçmeye çağırdı. Ancak bu ahlâki çağrının gerçek amacı, tam da Avrupa’nın kalbinde yer alan radikal özgürleştirici geleneği yıkmaktır. Bu tür ahlâki temizlik çağrılarının saf vandalizmin ayrımsız taşkınlıklarına yol açmasına şaşmamalı.

Ruslar Kutsal Savaş istiyor

Peter Sloterdijk’in belirttiği gibi, Avrupa uygarlığı Homeros’un öfkeyle ilgili dizesiyle başlayan “İlyada”sıyla başlar: “Akhilleus’un (Aşil) gazabı Yunanistan için korkunç kaynak/ Onca acının, göksel tanrıça şarkısını söyle!” (Başka bir çeviri de şöyle: “Öfke tanrıçası, Peleus’un oğlu Akhilleus’un, Akhalara onca kayıp verdiren cani, lanetli öfkesinin şarkısını söyle bize.” Avrupa’nın sonuyla ilgili bir şiirin ilk dizesi şöyle olmaz mı: “Başkan Putin’in cani, lanetli, öfkesinin şarkısını söyleyin, Avrupa’ya onca kayba mal olan”?

Rusya’daki son halk olayları bu öfke için yeni bir isim meydana çıkardı: Ukrayna’nın bazı bölgelerinin Rusya'ya ilhakını kutlayan Kızıl Meydan’daki büyük bir toplantıda, aktör ve şarkıcı Ivan Okhlobystin’in yaptığı provokatif konuşma şu sözlerle son buluyordu: “Buna kutsal savaş demeliyiz! Kutsal savaş! Rusçada eski bir kelime vardır: Goida. Goida, ‘derhal harekete geç’ çağrısıdır. Bugün böyle bir savaş çığlığına ihtiyacımız var! Goida, kardeşler! Goida! Korkun bizden, eski dünyanın insanları! Güzelliksiz, inançsız, bilgisiz! Deliler, sapıklar ve satanistler tarafından yönetilen dünya! Bizden korkun: GELİYORUZ! GOİDA!!!”

Kalabalık büyük ölçüde devlet memurlarından oluşuyor

Goyda özellikle bugün “Haydi gidelim!” demek: Düşünme, sadece itaat et ve yap! Bu sadece eski bir Rusça kelime değil, aynı zamanda düşmanlarını (gerçek ve hayalî olarak) korkutmakla tanınan Korkunç İvan'ın özel ordusu olan Oprichniki’nin savaş çığlığı olan bir kelime, yani açıkça acımasız terör, işkence ve öldürmeyi ima ediyor.

Bu arada, Okhlobystin’inkine benzer bir tonda olan tek konuşma, Goebbels’in Stalingrad yenilgisinden sonra 1943’ün başlarında Berlin’de yaptığı o bednam “topyekûn savaş” konuşmasıdır. Güzellikten, inançtan ve bilgelikten yoksun bir deliler, sapıklar ve satanistler dünyası, gerçekten de Putin’in dünyasının yeterli bir tanımıdır.

Ancak Kızıl Meydan’daki kutlamanın sahte bir halk kutlaması olduğu da eklenmeli: Kalabalık çoğunlukla oraya otobüslerle getirilen devlet görevlilerinden oluşuyordu ve kitlenin çoğu Okhlobystin’in konuşmasına coşkuyla değil, tersine kayıtsızlık ve korkuyla (alkışlar ve tezahürat daha sonra televizyon stüdyosunda eklenmiştir) tepki göstermişti.

Ancak bu bizi aldatmamalı: Putin ve kliğinin savaş çağrılarının çoğunluğun desteğine sahip olmaması, onları potansiyel olarak daha da tehlikeli kılıyor: Hepimizin bildiği (ve korktuğumuz) gibi, böyle umutsuz bir durum, iktidarlarını korumak için küresel bir savaş çıkarmalarına neden olabilir. Ukrayna’daki Rus silahlı kuvvetlerinin yeni komutanı General Sergey Surovikin, bu “Goyda!”nın neye benzeyeceğini hemen izah etti: büyük şehirlerin altyapısını roketlerle yok ediyor ve ayrım gözetmeksizin sivilleri öldürüyor (Surovikin, Suriye’yi “kurtardığında”, Halep’te de aynısını yapmıştı). Slovencede (ve diğer bazı Slav dillerinde) “surov”un "kaba, gaddar, zalim” anlamına gelmesinde mükemmel bir ironi yatıyor.

Bu yazı 14 Ekim 2022’de Berliner Zeitung’da yayımlanmıştır.     

Çeviren: Meriç Gök