SUNUCU Efendim, Basını Selamlayın adlı programımıza hoş geldiniz. Basını Selamlayın radyonun şeye cevabıdır – şeye... her neyse. Yayına geçmeden soru-cevap kısmının üzerinden şöyle bir geçelim isterseniz, böylece bir sürprizle karşılaşmayız.

KONUK Tabii. Hazırlıklı olmak her zaman en iyisidir.

SUNUCU Umarım siz, Hükümetin basın sözcüsü olarak, bazı zor sorulara karşı hazırlıklısınızdır.

KONUK Kuşkunuz olmasın. Başkan zorlu tedbirler gerektiren zorlu bir dönemle karşı karşıya. Eğer bu zor sorular demekse, basından gelecek azıcık “basınç”a dayanmaya hazırım, ha ha. Demokrasi de böyle bir şey zaten değil mi? Ama Newsweek ve New York Times’ın burada olması gerekmiyor muydu?

SUNUCU Yanlış sorular sorulmasın diye bir havuz oluşturduk. Terörizme Karşı Savaş’ın güvenlikle ilgili daha yüksek bir hassasiyet gerektirdiğinin farkındayız.

KONUK Mükemmel. İzin verirseniz, sözcüsü olduğuma göre, Başkan’ın sorumluluk bilincinizi takdir ettiğini söylemek isterim. Ama zaten uygun sorular sorma konusunda size itimadım tam. Ve siz de bana milli güvenlik çalışmalarımıza zarar verebilecek soruları cevaplamamak konusunda güvenebilirsiniz.

SUNUCU Belli olmaz. Bazı yeni mülakat tekniklerimiz var, kendinizi istemediğiniz soruları cevaplarken bulabilirsiniz. Bu havuz sistemi de bize belirli bir kurumsal inkar olanağı veriyor, böylece seçeneklerimiz açık kalıyor.

KONUK Basının ne zamandan beri inkara ihtiyacı var ki? Bir de, stüdyo seyircileri nerede? Bu canlı bir program olmayacak mıydı?

SUNUCU 11 Eylül’den önceydi o. Güvenlik sebebiyle formatımızı değiştirdik. Halkın hassasiyetleri karşısında bir sorumluluğumuz var.

KONUK Eh, öyle diyorsanız öyle olsun. Galiba bu tür şeyler Basın Özgürlüğü şeysine giriyor. Haydi başlayalım artık.

SUNUCU Niyetimiz de bu zaten. İlk olarak size sorgulama sırasında işkence kullanımı ile ilgili sorularımız olacak. Geçen günlerde Washington Post’ta çıkan bir makalede...

KONUK Hop hop! Bu konuda herhangi bir soru sorulmayacağı hususunda uzlaşmıştık. Konuyu dışarıda bırakacaktık anlaşmamıza göre, hatırlamıyor musunuz?

SUNUCU Yaaaani, evet tabii, ama sizi bu şova çıkarmak için her şeye eyvallah diyebilirdik zaten. Özel şartların özel tedbirler gerektirdiğini anlıyor olmalısınız.

KONUK Her neyse. Şey, bir bardak su alabilir miyim? Getirmemişler masaya.

SUNUCU Su birazdan gelecek. Şimdi, Guantanamo’da tutulan 600 insan hakkında konuşalım. Orada Cenevre Sözleşmesi’ndeki savaş tutsakları ile ilgili maddeler ihlal ediliyor mu?

KONUK Kahretsin, buna cevap veremeyeceğimi biliyorsunuz. Bu arada başka bir koltuk rica edebilir miyim? Bu şey sırtıma batıyor.

SUNUCU Arkadaşlar ilgilenecek. Ama önce, Irak’taki Abu Ghraib hapisanesindeki tecrit koşullarını anlatın biraz bize.

KONUK Zor koşullar var. Ne bekliyorsunuz ki? Çay partisi vermiyoruz orada, zaten o adamlar savaş mahkumu değiller. Teröre karşı verdiğimiz savaşta düşman savaşçılar onlar.

SUNUCU Bu aralar hepimiz öyle değil miyiz. Muhakkak ki Başkomutanımızın basın sözcüsü olarak siz kendiniz de savaşçı kategorisine girebilirsiniz.

KONUK Kanuni ve kanundışı savaşçılar arasında bir ayrım var. Ve bu arada, bu koltuk son derece rahatsız. Bacaklarımdaki kan dolaşımını engelliyor.

SUNUCU Sanırım bu tür ayrımlar birazcık muğlaklaşıyor. Koltuk için de özür diliyorum. Bizimle biraz daha fazla işbirliği yapacak olursanız size daha iyi bir şey ayarlayabiliriz. Sizi rahatsız etmekte hiçbir menfaatimiz yok.

KONUK İşbirliği demekle neyi kastediyorsunuz yahu? Burada sizin konuğunuz olarak bulunduğumu hatırlatmak isterim.

Kapı açılır ve kapanır

SUNUCU Ah, bunun farkındayız tabii. Stüdyoya az önce giren ve şimdi arkanızda dikilen iki beyefendi de konuğumuz olarak kalacağınızdan emin olmak için burada zaten.

AYAK SESLERİ

KONUK Hey! Bırakın beni. Kim bu herifler? Beni neden koltuğa bantlıyorlar!? Niye pantolonumu çıkarıyorlar?

Koltuğun gıcırdaması; bant açılma sesi

SUNUCU Kendinize zarar vermemeniz için basit bir önlem bu. Veya donunuza işememeniz için. Şimdi izin verirseniz, halkımız da merak ettiğine göre, sormak istiyorum: Kullandığınız sorgulama teknikleri üzerinde herhangi bir hukuki veya ahlaki kısıtlama var mı?

KONUK Tabii ki yok! Bırakın beni! Protesto ediyorum!

SUNUCU Bu kesinlikle hakkınız. Ve birkaç sorumuzu cevaplar cevaplamaz gitmenize izin vereceğiz. Bir bardak su ister misiniz?

KONUK Evet, lütfen, Tanrı aşkına. Bu bantlar da çok sıkıyor.

SUNUCU Koli bandını gevşetmek kolay olmuyor. Ama size biraz su getirtiyorum. Farkında mısınız, öyle kıpırdandıkça işleri kendiniz için zorlaştırıyorsunuz.

KONUK Çok gizli konular hakkında soru soruyorsunuz. Bu haklarımın ihla.... Ah! Acıyor!

İTİŞME SESLERİ

SUNUCU Bu arkadaşlar bazen azıcık sertleşebiliyorlar. Yedek Ordu askerleri, bilirsiniz. Kibarlıktan anlamazlar ama darp izi bırakmamak hususunda oldukça iyidirler.

KONUK O şey de neyin nesi? Oy!

CIZIRDAMA SESİ

SUNUCU Bir çeşit elektrikli zımbırtı. İsraillilerden aldık. Biriyle muhabbeti ilerletmenin her çeşit yüksek teknolojik yöntemini biliyorlar. Ama eminim ki buna gerek kalmayacak. Tek istediğimiz bütün medeni insanları alakadar eden bir konuda dürüst bir karşılıklı konuşma.

Kesekağıdı kırıştırma sesi

KONUK Medeni insanlar hakkında ne bilirsiniz ki, vahşiler! Bu röportaj resmen sona ermiştir. Bu.... Of! (ses boğuklaşır) Şu kesekağıdını kafamdan çıkarın. Nefes alamıyorum!

SUNUCU Paniğe kapılmayın efendim, durumunuzu zorlaştırmayın. Daha yavaş nefes almaya çalışın.

KONUK (boğuk)

Bu bir skandal! Size hiçbir şey anlatamayacağımı biliyorsunuz. İşimden olurum.

SUNUCU Anlıyorum. İlkeleriniz var – ve biz de buna saygı duyuyoruz. Ama Pakistanlılar buraya gelmeden önce bize söyleyecek hiçbir şeyiniz olmadığına emin misiniz?

KONUK (boğuk)

Pakistanlılar mı? Onlar nasıl bulaştı bu işe?

SUNUCU Onlar Gönüllüler Koalisyonu’nun bir parçası. Onları da çağırmak zorunda idik, ki bu da bir sorun yaratıyor zira bazen iz bırakıyorlar. Ama bize ihtiyacımız olan operasyon esnekliğini veriyorlar.

KONUK (boğuk)

Ben bir Amerikan yurttaşıyım. Tanrım, bunu TV’de gösteremezsiniz.

SUNUCU Radyodayız, unuttunuz mu. Bazı şeyleri yayında kesebiliriz. Tabii Pakistanlılar işe başladıktan sonra bu biraz zor olacak.

KESEKAĞIDI İÇİNDEN ZORLAŞAN NEFES ALMA

KONUK (boğuk)

Lütfen, bırakın gideyim! İzin verin nefes alayım! Bilmek istediklerinizi anlatacağım.

SUNUCU Konuşacak mıyız? Kesekağıdını biraz kaldırın da çocuklar, sohbet edelim. Joan Rivers gibi hissediyorum kendimi, ha ha. Galiba canlı yayına geçmeye hazırız. Yayında mıyız? Güzel. Merhaba efendim, Basını Selamlayın’a hoşgeldiniz. Bazı zorlu soruları cevaplamaya hazır olduğunuzu söylediniz, öyleyse buyrun: Mahkumlardan bilgi almak için onlara işkence ettiğiniz doğru mu?

Kesekağıdı dışında derin nefes alıp verme

KONUK (yutkunarak)

Sadece milli güvenlik çıkarları doğrultusunda. Bazı ikna tekniklerinin gerekli olduğuna karar verdik.

SUNUCU Washington Post’taki yazıda bahsedilenler gibi teknikler mi?

KONUK Evet. Evet, onlar ve bilmek istemeyeceğiniz başka teknikler. Bazı müttefiklerimizin mideleri hiç bulanmıyor.

SUNUCU Mideleri bulanmıyor. Bunu sevdim. Bahse girerim midesi bulananlara Guantanamo’da veya Abu Ghraib’te yer yoktur, değil mi?

KONUK Hayır! Tabii ki yok. Şimdi bırakın beni gideyim, lanet olsun!

SUNUCU Bir soru daha, tam gaz ilerlediğimizi dinleyicilerimiz de bilsinler diye. Bu bilgiyi Amerikan halkıyla kendi özgür iradenizle mi paylaşıyorsunuz?

Kesekağıdı kırıştırma sesi

KONUK Evet, hayır, her ne haltsa! O kahrolası kesekağıdını benden uzak tutun yeter. Lütfen!

SUNUCU Gerçekleri açığa çıkarmak istediniz, bu sayede Amerikan halkı işkence hakkında tam ve açık bir tartışma yapabilecekti. Doğru mu?

KONUK Doğru. Evet, siz nasıl derseniz öyle.

SUNUCU Teşekkürler efendim! Tamamdır çocuklar. Yayından çıkıyoruz.

KONUK Bu kadar mı? Şov bitti mi?

SUNUCU Bir başlangıçtı. Şimdi, bir bardak suyunuz vardı değil mi? Buz alır mısınız? Konuğumuza biraz buz getirin çocuklar.

Buz küplerinin tıngırdaması

KONUK Lanet buzları boşverin, beni bırakın yeter!

SUNUCU Tabii, bırakacağız, yakında. Sadece sizi gizli bir adreste birkaç gün alıkoymak istiyoruz, birkaç sorumuz daha olabilir diye. Biz habercilerin devam soruları sormaya ne kadar meraklı olduğunu bilirsiniz. Kafes mi tercih edersiniz, kutu mu?

Şıngırdayan zincir sesi

KONUK Sorularınızı cevapladım, şimdi bırakın gideyim! Şu zincirleri çözün bacaklarımdan!

SUNUCU Kutular daha sıcak tutar, bizde de birkaç farklı ölçü var, bir tanesinde neredeyse ayakta bile durulabiliyor. İyi haberi duymak ister misiniz? Bizimle işbirliği yaptığınız için size tam bir 2’ye 2 metrelik vereceğiz. Suyu istemediğinizden emin misiniz?

Kapanan metal kutunun boşluktaki yankısı

-- Son

Socialism and Democracy dergisinin Mart 2006 sayısından çevrilmiştir.