Tarihin bu sayfalarını doğru okumamız, onun için iyi çalışmamız gerekiyor. Ben Türkiye halkının seçimlerde gösterdiği davranışın oldukça makul olduğunu düşünenlerdenim. 1950 bence doğru bir “ilk adım”dır. Bunu izleyen “darbeler tarihi” boyunca seçmenin darbe hakkında gösterdiği tavır da olumludur. Bence ölçüyü şaşırtan olay 12 Eylül darbesi oldu. Askeri darbenin “İşte doğru hedefiniz” diyerek gösterdiği Turgut Sunalp cephesine karşı Özal’ı seçen seçmen bence gene doğru davranıyordu. Ama bundan sonra bir “savrukluk” dönemine girdik.

Bir Düşüşün Anatomisi, filmdeki ölümün bir cinayet mi, yoksa cinayet süsü verilmiş bir intikam intiharı mı olduğunu çözmeye çalışıyor. Ama bu görüntünün altından kadınlar, erkekler, çocuklar kadar toplumsallığın yaraları sızıyor. Hakikat yarasının nereye gizleneceğini soruyor. Bu yüzden de aslında hacminden büyük yer kaplayan, söylediklerinden çok sızdırdıklarıyla konuşan bir bütün var karşınızda. Bir yazar olan Sandra, kocası Samuel’in bir taraçadan düşerek ölmesi üzerine onunla yaşadığı toksik ilişki, kendi sertliği, ölmeden hemen önceki şiddetli kavgaları, kocasını birkaç kez bir başka kadınla aldatmış olması ve romanlarında kendinden izler taşıyan otobiyografik göndermelere dayanılarak, kocasını öldürme şüphesiyle yargılanmaya başlar.

Frieda Afary’nin Sosyalist Feminizm/Yeni Bir Yaklaşım isimli kitabı, benim gibi bir şüpheciyi bile etiketlerin büsbütün işe yaramaz şeyler olmayabileceğine ikna ediyor. “Onlarla ne yaptığınıza bağlı bu” diyor. Etiketleri kendinize iliştirmek yerine birer analiz aracı olarak kullanabildiğinizde, pekala “çalışır” hale gelebiliyorlar! Kitap, 21. yüzyılın nasıl bir zaman, nasıl bir iklim olduğunu hatırlatarak başlıyor: Otoriter kapitalizm altında yaşamak kimin için ne anlama gelir?

Toplumda bu denli kötülük ve şiddet varken kolluk kuvvetlerinin, hapishanelerin asayiş açısından kaçınılmaz olduğu; suçun, onunla başetmeye yönelik kurumları gerekli kıldığı çok yaygın bir kanıdır. Sol fikriyat bu ezberi bozmaya, suç ile güvenlik aygıtları arasındaki tek yönlü nedensellik varsayımını sorgulatmaya çalışagelmistir. Zira güvenlik kurumları kendi bekaları için gereken suçu ve suçluyu üretmeye muktedirdirler. Hatta bu tespiti en uç noktasına götürürsek, suçlular olduğu için hapishaneler değil, hapishaneler olduğu için suçlular vardır denilebilir.

“Türkiye toplumunu bir arada tutan nedir?” 2010’da Toplum ve Bilim’de bu soru etrafında bir tartışma yürütmüştük. Suç ortaklığı, şiddet, klientalizm, borç-borçluluk üzerinde durulmuştu. O zaman yeterince işlenmeyen cevap adaylarından biri de, seçimdi. Bu yerel seçimlerde, bunun bir teyidini gördük. Bu toplumu, yani asgari bir müşterek sorumluluğa dayanan, asgari bir eşitlik içinde birlikteliği, -olduğu kadarıyla, diye eklemeliyiz-,  tutan ‘şeylerden’ biri, hem de önemli birisi, seçimdir. “Sistemin” güvencesidir, işleyen bir supaptır.

Gerçekten de 31 Mart’tan sonraki ilk çağrısında siyasal iktidar, özeleştiri vereceğini söylese de bu özeleştirinin bir mekanizma ya da yüzleşme olmadığını biliyoruz. Çünkü siyasal iktidar için özeleştiri, ancak fark manipüle edilemeyecek kadar açık ara ya da kanun dolanılamayacak kadar kapalı olduğunda gündeme geliyor. Halbuki kanunu dolanabilecek bir yol bulunduğunda, bu yolun siyasal stratejilerinden imtina edilmeyen bir tarafgirlik, merkezden yerele tüm siyaseti kuşatmış bir fırsatçılık formuyla harekete geçiyor.

Delik deşik haline gelmiş 1961 tarihli Seçimlerin Temel Hükümlerine İlişkin Kanun’dan, 12 Eylül mirası Siyasi Partiler Kanunu ile Mahalli İdareler Seçimi Kanunu’na kadar yamalarla dolu bir seçim mevzuatının, yerel siyaseti merkezin tahakkümüne çok daha açık haline getiren açıklarıyla, bu boşlukları doldurmaktan imtina edip bu boşluklardan siyasal manevra alanları çıkaran yüksek siyasetin tüm bunlarda bir sorumluluğu elbette var. Yerel, bugün yer’den başka bir şeyi imliyorsa, bu siyasete yerelden genele değil, genelden yerele bakılmasıyla da ilgili.

Psikanaliz, en genel anlamıyla belirli ve özgül bir okuma biçimidir. En anlamsız/önemsiz görünen şeylerde bile, bastırılmış olduğu için dile gelmek, bir ifadeye kavuşmak için ısrar eden belirli anlamlara, anlam düğümlerine, anlam akıntılarına ulaşmak, onları keşfetmek ve belki de belirli biçimlerde sabitlemek üzere geliştirilmiş özgül bir okuma ve anlamlandırma biçimi.

Barınma hakkı belediyelerin odaklanması gereken bir diğer mesele. Son yıllarda barınma sorunu esas olarak merkezi hükümete ve TOKİ’ye bırakılmış durumda. Depremden kaynaklı kentsel dönüşüm, yeniden imar gibi hususların kamusal alanda görece görünür olduğu bu günlerde herkes için barınma hakkı yaklaşımıyla yeni bir konut politikasına ve iyi deneyimlerin inşasına ihtiyaç var.

Fakat Erdoğan'ın ve iktidar medyasının diline, iktidar havzasındaki sosyal medya neşriyatına baktığınız zaman, sevinme müjdesinden ziyade, sevindirmeme ikazına rastlarız. Sürekli dolaşımdadır. Seçimlerde çoğalır, fakat sair zamanda da eksik olmaz, 'sevindirmeyelim!' uyarıları. 2013 Kasım’ında Erdoğan, yine bir eleştirel mırıldanma seansı üzerine Bülent Arınç’a, “Düşman sevindirmeyelim” mesajı vermiş.

Kadınların özgürleşmesi kolektif olmalıdır çünkü sosyalist feminizm ne tek yönlü bir istikamet, ne de kendinde cevapları olan bir devlet modeli olarak kurgulanabilir. Daha ziyade umudun ütopik bir tahayyülünü andırır. Gerçekleşmesi namümkün bir ideolojik tahayyül olarak değil elbette, içindeyken dahi kat edilmesi gereken bir yolculuk olarak. Çünkü aşk ve sevgi, cinsiyet ve hepimizin arasındaki ilişkisel bağlar gibi bu sosyalist feminizm de bir emek meselesidir.

AKP’nin siyasi davranışlarının “ahlaklı” olduğunu söylemek mümkün değil. Hangisine bakalım? Fotomontajla seçim kazanma stratejilerine mi? Göz çıkaran “kayırma” olaylarına mı? Parti çıkarı olarak belledikleri şeyi yapmak için her türlü ahlaki ilkeyi çiğnemeleri mi? Doğru olmadığını bile bile bir şeyleri inatla iddia etmelerini mi? Daha büyük, daha etkili davranışları var: açıkça söylüyorlar, “Bize oy vermezseniz seçtiğiniz belediye ile hava alırsınız” diyorlar.