Sol etnografiyi bir yana bırakır ve midedeki bulanmayı da bastırırsak, şunu görme imkânımız oluyor: kendisine zaten hiç yakışmamış bu “insaniyetçi” çıkıştan az sonra, Gündüz Aktan da saflara dönmüştü. Kritik tarih, Kıbrıs Rumlarının referandumda Annan Planı’nı reddetmesidir (ama zaten bizim bütün genelkurmay, hariciye ve içişleri de nefeslerini tutmuş bu reddi bekliyorlardı). Adam sonra titreyip kendine geldi, bir barut fıçısına dönüştü, başta Kürtler, liberaller ve solcular olmak üzere herkese beddua etmeye başladı.

Kültürel Kürtlük esas olarak Kürt dili ve kültürüne dayalı bir kimlik inşasını ifade ederken, bunu politik mobilizasyonun bir parçası olarak değerlendirmiyor. Örneğin yakın zamanda politik Kürt bölgesine dahil olan Adıyaman’da Kürtçenin gündelik hayattaki kullanımı Diyarbakır’a göre daha yüksektir. Bununla birlikte, Adıyaman Kürtlerinin büyük çoğunluğu için Kürtlük kültürel bir kimlikken çoğu Türkçe konuşan Diyarbakır Kürtleri için Kürtlük politik bir kimlik.

Sadece o da değil… Fark ediyor musunuz, günlük sohbetlerde de bu performatif tekrarlar, ne kadar yaygın! Bilhassa erkek sohbeti, –sarhoş olmaya gerek yoktur–, tekrar performansıyla ilerler. Bir şeyin bir defa söylenip geçilmesi, neredeyse nadirattandır. Üst üste iki kere tekrarlanmış bir ‘tespite’ verilen cevaba verilen karşılık, çoğu zaman o tespitin aynı kelimelerle üçüncü tekrarı olur.

Bu satırları, insanların kendi gündelik hayatlarında, dünyayı/hayatı adım adım daha iyi yapmayı amaçlayan çabalarını hiç fark etmeyen bir kibirlilik halinin ve seçkinciliğin eleştirisi olarak okumalıyız demek ki. Kendilerini kendi özgül dönüştürme pratiklerinin özneleri katına yükseltme çabalarını küçümseyen bir küntlüğün/sinikliğin eleştirisi olarak.

Dolayısıyla 14 Mayıs’ta seçim kazanan bir Tayyip Erdoğan’ın neler yapabileceğini tasavvur edebiliriz. Bunun hakkında yeterince ipucu verdi. Belediye seçimlerinde, İstanbul yenilgisi karşısında, seçim kazanamayan bir Tayyip Erdoğan’ın neler yapabileceğini (ve el’an yaptığını) de gördük, görüyoruz. Bunun için diyorum: “seçimin sonuçları ciddi olacaktır.” “Bunlar daha iyi günleriniz” dedi zaten Reis!

Kürt politik alanında yaşanan sessizliğin kırılmasında birçok dinamik etkili oldu. 30 yıllık bir dönemden sonra tek parti rejiminin sonlanması ve 1950 yılıyla birlikte gizli oy açık sayımla seçimlerin yapılması, kapitalist üretim biçimlerinin ve ilişkilerinin yaygınlaşmasıyla Kürt coğrafyasında derin sosyo-ekonomik dönüşümlerin yaşanması, 1960’lı yıllarda hem dünyada hem de Türkiye’de sol hareketlerin yükselişi, Irak’ta Mele Mustafa Barzani liderliğinde Kürt siyasetinin direnişi ana dinamikler olarak not edilebilir.

Sürekli “örgüt avukatı” suçlamasına muhatap olarak yürüttüğü mücadelesinde, hakim ve savcının odalarında çay içmemek gibi küçük ama önemli sembolizmlerle, avukatlık etiği üzerine de küçük ama önemli notlar düşüyor Şenal Sarıhan. Sadre şifa bir sonuç alınamayacağından emin olsa, yani hiç iyimser olmasa bile, işkencecileri ve sair zalimleri mahkeme önüne çıkartma, suçlarını kayda geçirtme sebatı, onun için bizzat umut kaynağıdır. Tekrarlayalım: Ömrüne bereket!

Bu dönüşüm siyasetinin başlıca aktörleri olarak Kürtlerin mütemadiyen şu ya da bu şubeye kimlik ibraz etmek zorunda kalmaları: Kışanak’ın “bir sosyalist olarak” ya da daha önceleri Demirtaş’ın “bulunduğunuz yerin soluna bakarsanız bizi görürsünüz” türünden lafları… Biraz daha yoğunlaşsa ucu teşhirciliğe varacak bu türden kırıcı ifade parçalarının sözün muhataplarında değil, Kürtler nezdindeki yeri neresidir, neye tekabül eder… Kürtleri dışarıdan değil, içeriden bir mahcubiyetle sadece bir bölgeye, bir söyleme, otantik bir menü listesine kapayan bir tutumdur bu…

Irak işgali “Müslüman ezilmişliği” kimliğinin örgütlenmesi için inanılmaz bir fırsat yarattı. Bu kimliği, radikal İslamcı örgütlerin tekelinden çıkarıp, sıradan insanın hayatının bir parçası yaptı ve bu kimliği en iyi örgütleyen radikal İslamcı örgütlerin tabanını genişletti. Aynı dönemde Şii-Sünni iç savaşı fikri bölgesel güçler tarafından da anaakım bir söylemsel araç olarak kullanılmaya başlandı.  Bu söylem, hem bölgesel güçlerin savaşa müdahalesine meşruiyet kazandırdı hem de şiddetin devam etmesinin önemli mekanizmalarından biri haline geldi.

Neoliberalizm, belki her şeyden önce yeni bir öznellik kipi, yeni bir düşünme ve akıl yürütme biçimidir. Yeni kavram ve tanımlarla yeni bir zihniyet dünyasının kurulmasıdır. O zihniyet dünyasına göre, örneğin ekonomi zıt çıkarların ve eşitsizliklerin vücut bulduğu ve üretildiği bir alan olmaktan ziyade, onları görünmez kılan borsa ve kur hareketlerinden ibaret bir alan sayılmalıydı artık. Travma kavramının asimilasyonu ve evcilleştirilmesi de aynı zihniyet dünyası içinde gerçekleşti.

Hani ucunda “devlet” varsa ya da “millet” varsa (ya da “beka” varsa) demokrasi ya da insan hakları ya da bunlara benzer şeylerin bir kıymet-i harbiyesi kalmaz gibi sözlerle dile gelen bir anlayış tartışılmadan kabul gören bir anlayış ise, Nazi selamı filan da “teferruat” olur. Bu gibi değerleri açık açık aşağılamak “şık olmadığı”, bazı çevrelerde (“önemli çevreler” de olabilir) ayıp sayıldığı için birtakım evrensel değerler de bu eğitim hamulesine eklenmiştir; ama iş ciddiye binince, Nihal Atsız’ın formülünü verdiği “düşmanlar listesi”ne göre tavır almak gerektiği bir şekilde öğretilir.

Körfez depremi ertesinde, tedbirsizlik ve beceri yoksunluğu bu kadar korkunç ve isyan ettirici sonuçlara mal olmayan iş başındaki koalisyon partilerinin iki-üç yıl sonraki seçimde ağır bir fatura ödeyeceği herkese gün gibi açık gözüküyorken; şimdi neden “belli olmaz” diyenler çoğunlukta? Kaldı ki 2002 seçiminde o koalisyon partilerinin sırtlarındaki yolsuzluk, haksızlık ve zulüm bagajı AKP-MHP’nin sicilindeki küsurat kadar bile değildi. Buna rağmen nasıl oluyor da “kazanma ihtimallerini göz ardı edemeyiz” diyoruz endişeyle?