Böylesi gelişmeler karşısında üzüntümüzü ve moral bozukluğumuzu daha da derinleştiren bir tepki veriyoruz haklı olarak: Bir demokratik kitle/meslek örgütünde bile bir arada durmayı beceremeyen, birlik olamayan, kaç kuşağın onca emek, çalışma ve çabasıyla kurulmuş, biriktirilmiş ve bugünlere gelmiş örgütleri hoyratça çarçur etmekte beis görmeyebileceğini, o emanetleri hakkıyla muhafaza etmeyi önemsemeyebileceğini belli eden, böylesi bir özensizliği ve gözü karalığı kendine yakıştırabilen sol/sosyalist bir çevre/grup/topluluk kadar heves ve ümit kırıcı başka ne olabilir ki?

Jose Arcadio’nun delişmenliğini, o simyalarla uğraşırken Ursula’nın ona duyduğu öfkeyi göremiyorsunuz. Romanda sayfalar boyunca anlatılan bazı ayrıntıların kaybolması, bu karakterlerin büyüyüp serpilmelerini nasıl etkilediğini boşluğa düşürüyor haliyle. Çünkü bu roman, sadece bir ailenin hikayesinden fazlasını anlatıyor. Siz romanda Kolombiya’nın dünyayla bağlandığı yerleri, Latin Amerika’nın izolasyonunu, politikanın kurulma biçimini okuyorsunuz da, dizide bu es geçilen bir ayrıntı oluyor. Çünkü dizinin seti, romanın dünyasının yeryüzündeki onlarca noktasından sadece birine düşüyor.

Osman Kavala tutuklandığı güne kadar büyük, küçük demeden, toplumsal sorunlara somut ve etkili çözümler getirilmesi için uğraştı. Ezidi çocukların eğitimi, sokakta mendil satan çocukların okullaşması, kültürel faaliyetlere aşina olmaları, yoksulluğun özellikle çocukları maruz kıldığı kültürel dışlanmayla mücadele ve elbette Kürt sorununun çözümünde ilerlemek, Türkiye ve Ermenistan gençleri arasında diyalog, Avrupa ile kültürel ilişkileri taşra kentlerine taşımak gibi projelerin içindeydi. Ama hiçbir zaman ön sırada, protokolde yer almadı. Sanat merkezine dönüştürdüğü dedesinden kalan eski tütün deposunda, sergi açılışında davetlilere sandalye taşırken daha çok görüldü.

Kürt meselesinin formasyonunda birinci kırılmayı Osmanlı’nın son dönemindeki merkezileşme süreci oluşturuyorsa, ikinci kırılmayı Cumhuriyet’in kuruluşu oluşturuyor. Sorunun Osmanlı’dan kalan “egemenlik ve güç paylaşımı” boyutlarına, Cumhuriyet’le birlikte “kimlik” ve “jeopolitik” boyutları eklendi. Cumhuriyet tarihi içerisinde bu boyutlara kökleri 1930’lara kadar uzanan “bölgeler arası eşitsizlik” eklendi. Daha da önemlisi, 1925-1927 sıkıyönetim, 1927-1952 umumi müfettişlikler (OHAL), 1960, 1971 ve 1980 darbeleri ve 1987-2002 OHAL dönemi dikkate alındığında neredeyse Cumhuriyet tarihi boyunca Kürt coğrafyası olağan olmayan bir hukukla yönetildi.

Elif Akşit’in Kızların Sessizliği isimli nefis kitabında, 18. yüzyıl ortasından itibaren kadınların ev dışında ne giyip ne giymeyeceklerine dair ne çok padişah fermanı çıkartıldığından bahseder. Ferman üstüne ferman.  Neredeyse iki ayda bir falan. Peçenin kalınlığı bu olacak, etek boyu şu olacak, çarşafın rengi şu… Bir yandan “yuh, yeter artık” der insan okurken, bir yandan da güler; belli ki ferman padişahın, keyif benim demiş kadınlar. Belli ki pek işe yaramamış onca nasihat, tehdit, ceza.

TİP'in iç işlerine müdahale edemeyiz – fakat okuma listesi hazırlama işine imrendim. Kendi kendime, bir teorik okuma listesi tasarlamaya giriştim. "Eğitim çalışması" demeyelim de... Sosyalist veya daha mütevazı bir adla sol bir okuma faaliyeti için... Tıpkı Semih Gümüş'ün dediği gibi, 'illâ bunlar' demeden, –başka başlıklar da düşünülebilir–, bir çerçeve çizmek, bir düşünme patikası açmak için. Yeni yıl selâmı niyetine...

Ama bu şok, bizi adamın geçmişini bir gecede unutacak kadar pelteleştirmeli mi? Bizi bu kadar kısa sürede şapır şupur olmaya zorlayan herhangi bir siyasal, toplumsal ve hatta jeopolitik mecburiyet var mı? İsrail’in başlattığı bir virüs saldırısı karşısında mıyız? En azından, TKP, TKH veya TİP’teki müsvedde “solculara” malzeme vermeyecek ölçüde mesafeli duramaz mıyız? Şu var ki Kürt siyasal hareketinin ağırlıklı bir kısmı (bunlar arasında arkadaşım şair ve öykücü Ender Öndeş ve değerli Ayşe Düzkan gibi sosyalist feministleri de görmek bana ilginç geliyor) daha çok o kesimle iyi geçinmeyi yeğlediler. Böylece namus yeminlerine ihanet etmeyeceklerini düşünüyor olmalıydılar.

Devlet Bahçeli bir başka türlü ehliyetten (doğrusu “ehliyet” olmalı) söz etmişti: Öcalan’ı hapishane dışına taşıyacak bir “ehliyet”! Ancak Bahçeli bu tasarıdan söz ederken “terörist başı” demekten vazgeçmiyor. Öcalan ise “Sayın” Erdoğan ve “Sayın” Bahçeli ile muhatap olmakta. Belli ki taraflar arasında bir düzey farkı var – ama olacak o kadar.  Bu kişiler arasında kurulacak ilişkide Devlet Bahçeli’nin Abdullah Öcalan hakkında olumlu duygular taşımasını beklemek mümkün mü? Bana pek mümkün değil gibi görünüyor.

Esad’ın devrilmesiyle İsrail, ABD ve Türkiye’nin yeni durumdan fayda sağlayacağı, İran ve Filistin’in zarar göreceği konuşuluyor. Jeopolitik dünya görüşünün “gündem maddeleri” bunlar. Suriye’nin sivil halkını, kadınları, çocukları, engellileri; on yıllar boyunca Baas rejiminin hapishanelerinde yatmış olan siyasi mahkumları, İç Savaş’ta aile fertlerini, yakınlarını, çocukluk arkadaşlarını kaybedenleri; ülkelerinden göçüp gurbette çoğu açlık koşullarında yaşayan Suriyelileri konuşan; bu insanların deneyimleri üstüne düşünenlerin sayısı ise çok az. Oysa Suriye’ye bahar bu insanların deneyimlerini merkeze alan, eşitlikçi ve insancıl bir bakışın hakimiyetiyle gelebilir. Ülkenin mevcut felaketi olan jeopolitik aklın, militarizmin, mezhepçiliğin hakimiyeti ise yıkım manzarasının devamını getirecek; Esad’ın baskı rejimi sadece el değiştirmiş olacaktır.

Bir vakitler Kürt Siyasi Hareketi’ne aklını efkârını, eylemini ve hapis yıllarını vermiş, uzundur görüşmediğim ama hep ve hâlâ sevdiğim bir arkadaşımın sesi dalgınlığımın saçlarını okşuyor, bankta tanıdığım biri var: “Arabayla gelip seni alayım, fabrikayı gezdireyim sana, kafan dağılır.” Ben hep proleter kökenli bir küçük burjuvaydım, iki tek filtre kahve gibi zevklerimden taviz vermemiştim, hiçbir siyasi harekete hukuken bağlanmadım, sünepe âşıklar gibi çoğun uzaktan sevdim devrimcileri, hal böyleyken telefon kulağımda, çıfıt çarşısına dönmüş zihnime üşüşen kirli-agresif düşüncelerin önünü alamıyorum: Ne oldu bunca yılda bu adama, devrim yapamayınca fabrika mı açtı?