Bu çağrının Kürtlerin muhatapları nezdinde de karşılık ve destek bulması gerekir. Çözüm Süreci’nde AK Parti hükümeti ve dönemin devlet bürokrasisi bu desteği sundu. Seçim arifesinde olduğumuz bu dönemde müstakbel iktidar bloku Demirtaş’ın yaptığı ve bir tür ikinci Türkiye Açılımı anlamına gelen dönüşümü destekleyecek mi? Desteklemezse, bu duruma rağmen HDP böylesi radikal bir dönüşümü sırtlayabilecek mi? Soruları artırmakta ve tartışmayı sürdürmekte fayda var.

Dün, Ulus Baker’i kaybedişimizin 15. yılıydı. Son yıllarında isteyip de yapamadığı nice işlerden biri, varıp bir memleketi Kıbrıs’a uğramaktı, Kıbrıs’a göz ucuyla hep bakardı - galiba bir asi melankoliyle. Ulus’un Kıbrıs’tan taşıyıp getirdiği bir söz var: Beytambal, beytambal kalmak. Çocukluğunda özellikle babaannesinden sık işittiğini söyler. Beytambal, “miras kalıp hiçbir işe yaramayan mal mülk” demektir Kıbrıslıların dilinde.

Roman tekniği bakımından aksayan bu tür taraflarına rağmen Kaplanın Sırtında “kendini okutan” anlatılardan biri. Bu da sanırım Livaneli’nin Abdülhamid yorumundan kaynaklanıyor. Livaneli şimdiye dek pek rastlanmadık bir “utangaç Batıcı” Abdülhamid portresi sunuyor. Bu, ne AKP devrinde üretilmek istenen Batı karşıtı (İngiliz elçisi tokatlayan, ajanları kendi elleriyle tespit edip sarayından kovalayan) Abdülhamid portresine tam olarak uyuyor ne de muhaliflerine “kan kusturan”, basını ve düşünce hayatını sansür eden, maslahatçı ve pan-İslâmcı Kızıl Sultan imajıyla örtüşüyor.

Gerçeğin ne olduğu aşağı yukarı bu kadar sarihken, onu sansürlemek, onun izlenmesini, dinlenilmesini, okunmasını ve yayınlanmasını yasaklamak başka bir şey söylüyor aslında. İkili bir şiddet biçimi vardı muhakkak ama bir yandan da bunun kamusal bir boyutu var. Çünkü gerçeğin, hayatta var olanın, dünyanın kendi bildiklerinden başka bir halinin görünmesini istemiyorlar. Yasaklarlarsa sahiden yok olacağını düşünüyorlar. Yokmuş gibi yaparlarsa, belki bir gün gerçekten yok olur zannediyorlar.

İnsanın davranış ve güdülenmeleri hakkında bilmek istediğimiz her şeyi anketlerle, soru-cevaplarla, istatistik hesaplarla, farklı alanlarda yaptığı seçimlere bakarak elde edebileceğimize dair safça bir inanç taşıyoruz. İnsan güdülenmelerinin bütünüyle saydam ve pürüzsüz olduğunu, herhangi bir gizem, belirsizlik, kapalılık taşımadığını sanıyoruz.  Mantıklı, makul, akılcı olduğunu düşündüğümüz biçimlerde davrandığımıza, ve çatışma ve anlaşmazlıklarımızı rasyonel bir çerçevede çözebileceğimize inanmak istiyoruz.

Son dönemin asıl dijital vigilantizmini Lev Protiv (“Karşı Aslan”?) gibi gönüllü “müfrezelerinin” yürüttüğü söylenebilir. Kullanım tarihi geçmiş ürün satan dükkânlara, hırsızlığa, fahişeliğe, uyuşturucuya, pedofiliye, “illegal” göçmenlere ve bütün bunlar karşısında aciz kalan kolluk kuvvetlerine karşı YouTube’da teşhirle başlayıp, bazen linçe varan fiziksel şiddetle devam eden bu eylemler, yönetim tarafından seçici bir şekilde ödüllendiriliyor veya cezalandırılıyor.

Siyaset, farklılık üstüne kurulur. Farklılık yoksa siyaseti olmasının bir anlamı olmaz. Ülkeden ülkeye, toplumdan topluma, bu farklılığın derinlik dereceleri değişir, değişebilir. Türkiye’de, “Türk modernleşmesi”nin özellikleri sonucunda “laik/Müslüman" ayrımı alabildiğine politize olmuş ve iki “kutup” arasındaki ilişki alabildiğine düşmanlaşmıştır. Bu durum gün geçtikçe gerginleşerek devam ediyor. Bu da iyi bir şey değildir.

Muhalefetin Kürt meselesine dair bu konforu sürer mi? Halihazırda Kürtler arasında güçlü olan Erdoğan karşıtlığına fazlaca bel bağlamış görünüyor muhalefet bloku. Blokun taşıyıcı aktörü olan ve bugün itibariyle Kürtlerle konuşma zemini olan CHP’nin temsilcileri bile Diyarbakır gezilerinde “tıpış tıpış oy vereceksiniz” havalarındalar. Mesut Hoca’nın yerinde tespitiyle Kürtlerin ve siyasi aktörlerinin politik öznelliğini ve rasyonel aktörler olarak hareket etme kapasitesini göz ardı eden bu yaklaşım sürdürülebilir mi?

De Gaulle'ün Sartre'a atfettiği veya hakkını teslim ettiği otorite türünden bir otorite geliyor aklıma... Dünya çapında sağcılığın ve devlet adamlığının amblemi sayabileceğimiz De Gaulle’ün, dünya çapında aykırılığın-muhalifliğin amblemi sayabileceğimiz Jean-Paul Sartre hakkında sarf ettiği o ünlü sözü kastediyorum. Düşünce özgürlüğünü savunmak için, "teröristlikle" suçlanan bir gazeteyi satmak üzere sokağa çıkmasından ötürü Sartre’ın tutuklanması söz konusu olduğunda, Cumhurbaşkanı De Gaulle böyle bir şeyin tasavvur edilemeyeceğini iki kelimeyle anlatmıştı: “Sartre Fransa’dır.”

Bu hüküm töre cinayetlerinde, faillerin haksız bir şekilde tahrik edildiği gerekçesiyle onlara indirim yapılmasını sağlıyordu. Töre saikiyle işlenen cinayetlerde, törenin hafifletici sebep değil, ağırlaştırıcı sebep olmasını sağlamak için hüküm değiştirildi. Böylece, sadece haksız bir tahrike kapılan değil, haksız bir fiil ile karşılaşan kişinin buhranına indirim yapılmış oldu. Yani artık erkeğin sadece haksız bir tahrikle karşılaşması yetmeyecekti, haksız bir fiillin kendisine karşı işlenmesi gerekecekti.

Toplumları ve halkları “Yok birbirimizden farkımız” mantığı etrafında geçmişe dönük bir dipsiz suçluluk duygusunda ortaklaştırmaya çalışan “Sen Kendine Bak”çılık, bugünün ve geleceğin ufkunu ilke olarak barış, demokrasi, insan hakları, enternasyonal dayanışma temelinde çizmekte kararlı sol düşünceye ciddi bir zarar veriyor. “Sen Kendine Bak”cılığın panzehri hiç kimsenin sadece kendine bakmadığı, birer dünya vatandaşı olarak herkesin birbirinden sorumlu olduğu bir yeni dünyayı bugünden kurmaktır.

Bazen de akıl yürütmemizin sekteye uğradığı, mantıklı düşüncemizin rayından çıktığı ve çelindiği, yapıp ettiklerimizin peşinden sürüklendiğimiz, anlamadığımız/benliğe yabancı güçlerin esiri olduğumuz, baştan çıktığımız, ayartıldığımız, çılgınca davrandığımız yerdeyizdir. İnsanlığın en kadim meselesinin, suçun/suçluluğun mahallinde. Biz değilizdir ama, suçlu olan.