Kuzey Kıbrıs 18 Ekim Günü Neyi Oylayacak?
14 Ekim 2020 Çarşamba
Naci Güzelyurt
Kuzey Kıbrıs 18 Ekim Günü Neyi Oylayacak?
Erdoğan yönetiminin 2017’de çöken son Kıbrıs müzakerelerinin ardından her fırsatta, bundan böyle federasyon dışındaki opsiyonların görüşülmesi gerekeceğini vurgulamaya başladığını da unutmamak gerekir. Annan Planı’yla Kıbrıs’ı birleştirmeye en fazla yaklaşmış Türkiye hükümeti olan AKP hükümeti, bugün Kıbrıs’ta, iki toplumlu, iki kesimli federasyon olarak özetlenen Birleşmiş Milletler çerçevesinin dışına çıkmaya en fazla yeltenen hükümete dönüştü.
İsmet Özel: “Fark”ı İstemek
13 Ekim 2020 Salı
Hasan Pekdemir
İsmet Özel: “Fark”ı İstemek
Özel’e bir eleştiri de şiirinin tüm içeriğinin politik olmasına karşın, politik düsturunun sistematik düşüncel bir zeminde kurulamadığı yönünde olabilir. Onun şiirinin bir devamlılığı vardır ama politik tavrının sistemli bir düşünce formuna dönüştüğünü söyleyemeyiz. Düzyazıda Üç Mesele, şiirde Bir Yusuf Masalı sistematik bir düşünsel girişimin güzel örneklerine işaret etseler de tamamlanmamış bir girişim olarak kalıyorlar.
Feminist Odalar (IX): Müslüman Osmanlı Kadınlarının Dergisi Şükûfezâr (II)
12 Ekim 2020 Pazartesi
Onur Bütün
Feminist Odalar (IX): Müslüman Osmanlı Kadınlarının Dergisi Şükûfezâr (II)
Fatma Aliye ve Halide Edip gibi öncü kadın yazarların nefes alabildikleri bu iklim, Şükûfezar dergisi gibi dergilerin üretimleriyle ortaya çıktı. Dergilerde düzenli yazı yazan, kimliklerini kendileri kuran bu kadınlar, toplum içinde var olabilmek için uğraş verseler de daha çok aile içinde kabul edilmek için mücadele etme şansları oldu. Ancak okumak ve yazmaktan asla vazgeçmediler.
"Bu Katliam, Neredeyse Her Türlü Koşulu/İklimi Sağlanmış Bir Katliam"
10 Ekim 2020 Cumartesi
Gül Büyükbeşe (Söyleşi)
"Bu Katliam, Neredeyse Her Türlü Koşulu/İklimi Sağlanmış Bir Katliam"
10 Ekim Ankara Katliamı Davası Avukat Komisyonu Üyesi İlke Işık ile Söyleşi
Savcılık sekiz ay boyunca, “gizlilik kararı verdim bakamazsınız. Siz benim hazırlığımı bekleyin” dedi. Sekiz ay sonra çıkan iddianame, felaket bir iddianameydi. Oysa dava açıldığında Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi “ülkenin en büyük katliamı” diye ifade etti. Ülkenin en büyük katliamının iddianamesi, çok kötü hazırlanmış bir soruşturmanın sonucu. Her açıdan baştan savma, yetersiz ve eksik.
Dostluk
9 Ekim 2020 Cuma
Kenan Göçer
Dostluk
Dostluk, hakimiyet kurma arzusu ile dolu dünyanın kıyısında bir hakimiyet kurma arzusunun ya askıya alındığı ya da o arzunun hiç olmadığı ilişki adacığıdır. O yüzden nefes adası ya da “şiddetsiz duruma gelme” denemeleri de diyebiliriz. Mutlak bir şiddet biçimi olan savaşlar, dünyanın efendisi olmayı, hakimiyet kurmayı veya yönetmeyi arzular.
Hapishaneden Covid-19 Günlüğü: Tomris Uyar’ın Kedilerini Yazamayacağım
8 Ekim 2020 Perşembe
Sami Özbil
Hapishaneden Covid-19 Günlüğü: Tomris Uyar’ın Kedilerini Yazamayacağım
Erteleme için on beş gün deniliyordu ama devletimizi azıcık tanıyorsam bu yılı gözden çıkarmak gerek. Tedricilik devletimizin davranış çizgisidir, sokaktaki ifadesi “alıştıra alıştıra”dır ve hiç sekmez. Korkunun kullanışlı bir alıştırma/benimsetme faktörü olduğunu eklemek farz bu arada. Virüs/salgın haberleri, teyakkuz ile birlikte bir tür harp dilini kuşanırken hastalık ve ölüm korkusu anlatımlarıyla saçaklanıverdi. Bunun, hiç değilse İslâmi tevekkül anlayışından iradi bir sapma olduğunu vurgulamalı.
Amerikanbezi ve Caz Yapmak
7 Ekim 2020 Çarşamba
Taçlı Yazıcıoğlu
Amerikanbezi ve Caz Yapmak
En sevdiğimiz hikâyeler bunlar değil midir? Yokluktan gelip başaranlar, bir hiçten hep olanlar. Varlıklı birinin başarısından, hangi alanda olursa olsun o kadar etkilenmeyiz, Nobel bile kazanmış olsalar. İlkel kabilelerdeki ateş üzerinde yürümenin cesaret göstergesi olduğu, Victor Turner’ın geçiş ritüeli dediği törenler, modern dünya için de geçerlidir.
“İlahi” Yasaları Sorgulamak
6 Ekim 2020 Salı
Gözde Yılmaz
“İlahi” Yasaları Sorgulamak
Kendi eylemlerinin ve varoluşunun sorumluluklarını almaktan kaçınan insanların, yaşam hakları üzerinde başkalarının karar vermelerini olası kıldıkları bu hal, olsa olsa determinist bir saik ile toplumsal despotizm üretir. Kant'ın izinden gidip, ''insanlığın eğri kerestesinden düz bir şey yapılamamıştır'' mı demeli?
El Sıkışmadan Yumruk Tokuşturmaya
5 Ekim 2020 Pazartesi
Işık Barış Fidaner
El Sıkışmadan Yumruk Tokuşturmaya
Hıristiyanlığın Quaker mezhebinin reverans ve şapka çıkarma gibi hiyerarşiyi vurgulayan selamlama jestlerine eşitlikçi bir alternatif olarak el sıkışmayı benimseyip yaygınlaştırdığı anlatılır. Tarihsel bulgular el sıkışmanın eskiden bugünkü (aslında "dünkü" demeliyiz) kadar yaygın olmadığını, özellikle liderler arasında antlaşma, barışma gibi daha özel durumlara mahsus bir jest olduğunu gösterir.
Pinokyo ve Peter Pan’ın Yalnızlığı (II)
4 Ekim 2020 Pazar
Lal Hitay
Pinokyo ve Peter Pan’ın Yalnızlığı (II)
Akal, Pinokyo’yu her okuduğunda üzüldüğünü ifade eder. Çünkü kukla zorunluklardan kaçamamaktan öte buna zorlanır. Üzüntü, utanç, korku gibi pasif duygular hikâyenin tonunu belirler. Kukla bu şekilde disipline edilip itaat etmesini öğrenir. Bu da çok büyük bir yanılsama ile sağlanır; kukla bu şekilde özgürleşeceğini zanneder, bu sebeple kukla kuklalığını fedaya zorlanır.
Pinokyo ve Peter Pan’ın Yalnızlığı (I)
3 Ekim 2020 Cumartesi
Lal Hitay
Pinokyo ve Peter Pan’ın Yalnızlığı (I)
Yeni Prens eskinin yönetimine ve yönetiliş şekline geçit vermez, intibak etmez, virtu ve fortunası dışında hiçbir şeye güvenmez. Peter Pan da kendi yöntemleri dışında bir şeye güvenmez. Yeni Prens kendine yurttaş ordusu toplar, Peter Pan da kayıp oğlanları silahlandırır.
Puşkin’in Zırdelisi ile Aya Seyahat: Faddey Venediktoviç Bulgarin
4 Ekim 2020 Pazar
Galip Çağ
Puşkin’in Zırdelisi ile Aya Seyahat: Faddey Venediktoviç Bulgarin
Bulgarin 1820’de St. Petersburg’a döndükten sonra özellikle 1830’a kadarki dönemde Petro ile başlayan modernleşme hareketinin yansıması onun aldığı eğitimin meyvelerini ortaya koydu. Aklın öne çıkarıldığı, Batılı tarzda eğitimin ve Petro döneminin modernist sürecinin sonuçları burada alındı. Jules Verne’nin 1828’de, H. G. Wells’in 1868’de doğduğu düşünülürse yüzyılın ortalarına kadar Bulgarin’in kaleme aldığı öykülerde, kurmaca ve ütopik geleceğe dair ortaya koyduğu kavramlar epey dikkat çekti.
12 Eylül: Hafızalaştırma ve Bellek Siyaseti
2 Ekim 2020 Cuma
Kaya Akyıldız, Tuba Bircan, Nilüfer Narlı
12 Eylül: Hafızalaştırma ve Bellek Siyaseti
Kırk yıl önce olmuş bir olayın genç kuşaklarca da bilindiği göz önünde bulundurulursa hafızanın aktarıldığı açıktır. Siyasal bellekte büyük yarıklar açan 12 Eylül, yüzleşilemeyen bir geçmişe, Türki-ye’de örülmüş başka acıların oluşturduğu yılların sessizlik duvarına ilave edilen bir taştır. Darbeden sonraki on yılda yaşanan sessizlik ilerleyen yıllarda kısmen bozulmuş olsa da darbenin toplum üzerindeki ağırlığı demokratikleşme umutlarını olumsuz etkilemeye devam ediyor.
“Sovyet Müslümanları ve Türklerinin Tarihi Daha Yeni Yazılıyor”
1 Ekim 2020 Perşembe
İsmet Melenağzı (Söyleşi), Emel Akal
“Sovyet Müslümanları ve Türklerinin Tarihi Daha Yeni Yazılıyor”
Emel Akal’la “Müslüman Komünistler” Kitabı Üzerine Söyleşi
Devrim sonrasında örneğin Hint Müslümanlarını Bolşevikleri desteklemeye çağıran Mevlevi Bereketullah gibi aktörler “İslâmiyetle Bolşevizm arasında hiçbir çelişki yoktur. Müslümanlık Bolşevik usullerini 1400 yıl önce söylemiştir” filan diye propaganda yapıyor. Anadolu’da TBMM kürsüsünde Şeyh Servet aynı şeyleri söylüyor. Bolşevizm’in, komünizmin ne olduğu hakkında hiçbir malumatı olmayanlara böyle anlatıyorlardı.
Söz Konusu Kadınlar Olduğunda… AKP Dönemi’nde Kürtaj
28 Eylül 2020 Pazartesi
Işıl Kurnaz
Söz Konusu Kadınlar Olduğunda… AKP Dönemi’nde Kürtaj
Mahkeme, ihlal kararı vermiş olsa da kürtaj konusunda yasama organının, yani Meclis’in “geniş bir takdir yetkisi” olduğunu söylüyor. Dolayısıyla hangi haftaya kadar gebeliğin sonlandırılmasına karar verileceğinin Meclis’in takdirinde olduğu söylenerek, tartışma biraz da Meclis’e doğru atılmış oluyor. Bu yüzden ihlal kararları, davalar, hukuki kazanımlar o kadar da cepte, yekpare mücadele alanları değil.
Ali Gevgilili, Lütfi Akad ve Anadolu Gerçeği
27 Eylül 2020 Pazar
Asım Öz
Ali Gevgilili, Lütfi Akad ve Anadolu Gerçeği
Ali Gevgilili gerek çoğunlukla dünya sinemasına odaklanan Çağını Sorgulayan Sinema (1989) kitabında gerekse dergi ve gazete sayfalarındaki film değerlendirmelerinde sinemayı öz ve biçim açısından çok iyi bir şekilde kavradığını gösterir. Duyguyla aklın, eleştiriyle hürmetin, tarihsel süreklilikle kopuşun içinde biçimden biçime giren sinema sanatındaki dönüşümün nabzını tutar. Dolayısıyla insanla onun tarihini bir bütünün iki cüzü görür.
Pandemi, Eğitim ve Çocukların Yaşam Hakkı
25 Eylül 2020 Cuma
Gözde Yılmaz
Pandemi, Eğitim ve Çocukların Yaşam Hakkı
Türkiye'de, çocuk haklarını merkezine almış öğretmenlerin, yöneticilerin örgütlülüğünün eksikliği, çocuk meclislerinin politik olandan yalıtılmışlığı, çoğu sivil toplumun kâr güden tavırları ve duyarsızlığı, yerel yönetimlerin yaşam hakları hususuna eğilmeyişleri, periferiden merkeze iletişimsizlik ve de koordinasyonsuzluk, hak ihlallerini dayanılmaz kılıyor. Pandemi ve tedbirsizlik yayılarak devam ederken, çocukların denek olarak, çoğunluğun desteğini kaybetmemek uğruna okullara tekrar sokulmaları, yaşam hakları ihlaline girer.
En Distopik Romanımız Böyle Olsun!
24 Eylül 2020 Perşembe
Işık Barış Fidaner, Zeynep Nur Ayanoğlu
En Distopik Romanımız Böyle Olsun!
Muhtemelen “Büyük Birader” icadının en büyük “faydası”, gündelik hayattan ayrık bir bilgi alanını işaretlemiş olmasıdır. Böylece Orwellci kavramı bilen kişiler Türkçe konuşan diğer kişilere “Sen Büyük Birader’in ne olduğunu biliyor musun?” sorusunu sorabilirler ve böylece açtıkları muhabbet yoluyla dünyamızın kaderini ilgilendiren bu kurgusal distopyayla ilgili değerli bilgilerini paylaşabilirler. Böylece “Büyük Birader” akademikleşir ve sadece konuyla ilgilenenlerin bildiği teknik bir terim olur.
Mustafa Kemal'e Atatürk Demek: Resmî İdeoloji ve Ata Türk’ün İşlevi (II)
22 Eylül 2020 Salı
Mete Kaan Kaynar
Mustafa Kemal'e Atatürk Demek: Resmî İdeoloji ve Ata Türk’ün İşlevi (II)
Resmî ideoloji, Mustafa Kemal’den kopararak Ata Türk’ü inşa eder; ancak onun inşa ettiği bu Ata Türk (kavramı) resmî ideolojinin tanımına ve işlevine de gelir yerleşir: Böylece Ata Türk, Abraham Lincoln’dan mülhem bir tabirle resmî ideolojinin, resmî ideoloji tarafından, resmî ideoloji için tanımlanması halini alır.
Mustafa Kemal'e Atatürk Demek: Mustafa, Kemal ve Atatürk (I)
21 Eylül 2020 Pazartesi
Mete Kaan Kaynar
Mustafa Kemal'e Atatürk Demek: Mustafa, Kemal ve Atatürk (I)
Mustafa Kemal’i (Atatürk) Ata Türk’ten ayırabilmek için kullanılan bazı kavramlara dair örneklerin ilkel toplumlardan ya da tarih öncesinden veriliyor olması, kavramların kendi dönemleriyle sınırlı bir açıklama kapasitesine sahip oldukları düşüncesini akla getirmemelidir. Nitekim Freud’dan Durkheim’e ve Darwin’e konuyla ilgilenen tüm yazarların, bu kavramları sadece ilkel toplumlar için değil, bugünün toplumlarını açıklayabilecek bir kavramsal dizge olarak ele aldıklarını da belirtmek gerekiyor.
Uyuyamayanlar: Cioran ve Proust
20 Eylül 2020 Pazar
Tevfik Kanoğlu
Uyuyamayanlar: Cioran ve Proust
Bazen şanslıyızdır, bilinir bir sebebi olmamasına karşılık, tek bir gece gözümüz kan çanağına; vücudumuzsa bir organ eskisine döner fakat bu geçicidir, sağlıklı bir bilincin bir göz açıp kapamayla üstesinden gelebileceği türden tatlı bir basiretsizliktir. Bazense oldukça şanssızızdır. Gecenin, günü hiç doğurmayacakmış gibi uzun bekleyişinde, ezgili kilise çanları belleğimizin uzak beldelerinde karanlık dualara dalar; sıkışıp kalırız.
Duyguları da Vururlar
17 Eylül 2020 Perşembe
Şahap Eraslan
Duyguları da Vururlar
Saygıyı hissetmek, duygusal olarak zenginleşmektir de aynı zamanda... Burada bahsettiğim saygı, “ne kadar da duygulu olunduğunu” göstermek için dramatik biçimde teşhir edilen değil, ilişkide oluşan ve gerçekten deneyimlenen bir şeydir... Ancak böyle bir saygının ön koşulu öteki’ni taktir edebilmek, onun kıymetini teslim edebilmekten geçer. Oysa bizim kültürel dünyamızda bireysel ve kolektif narsizmimiz “öteki’nin değersizliği (hatta aptallığı)” varsayımı üzerine kuruludur.
Bulgaristan’da Hükümet Karşıtı Protestolar: Yolsuzluk İstifa!
15 Eylül 2020 Salı
Onur Ciddi
Bulgaristan’da Hükümet Karşıtı Protestolar: Yolsuzluk İstifa!
Borisov’un 2009’dan bu yana mutlak hakimiyeti sırasında, yolsuzlukla mücadelede istenilen sonuçların alınamaması, hükümete karşı olan güvensizliği giderek arttırmış durumda. Buna karşın, Borisov kendi kitlesini yıllar içinde bir arada tutmayı ve zamanla da kemikleştirmeyi başarmış görünüyor. Diğer taraftan, ülkenin 1990-2009 arasında yaşadığı şiddetli ekonomik bunalım neticesinde bir türlü durulamayan politik dalgalanmalara kıyasla, Borisov halen halkın en azından üçte birinin desteğini arkasında tutabiliyor.
Dersim Alexanderplatz: “Memleket nere?”
14 Eylül 2020 Pazartesi
Ceren Cevahir Gündoğan
Dersim Alexanderplatz: “Memleket nere?”
Dersimlilerin kendine özgü mistisizmini de tuhaf bulur Devrim. Annesinin günlerce rüyasında çiçek görmesi üzerine babasına bilet al diye tutturması ve bu bilete büyük ikramiyenin çıkmasını Rüya’ya “Annemler çok tuhaf Marksistlermiş” diye anlatır. Rüya’yı etkilemek için aldığı Zazaca albümlerden Metin-Kemal Kahraman’ın o çok büyülü Ferfecir’ine tutulur...Amcası Ahmet de Devrim’le birlikte Dersim’e gider. Kök, gövdeyi çağırırken bilindik bir kavuşmayı görmeyiz Dersim Alexanderplatz’da. Dersim’de konuk oldukları amca ve yengesinin gündelik yaşamına eklemlenir. Gelmelerinin şerefine kurban keserler.