Armağan Et!
15 Aralık 2020 Salı
David Graeber
Armağan Et!
Armağan etmek fikri ile ilgili, bizim toplumumuz için bile garip bir şeyler yok mu ortada? Neden bir arkadaşımız bize bir armağan verdiğinde (bir içki, akşam yemeği daveti, bir iltifat) kendimizi karşılık vermek zorunda hissediyoruz? Neden cömertliğin alıcı tarafı bir şekilde karşılığını veremediğinde kendini küçülmüş hissediyor? Bütün bu duygular bizim toplumumuzda hiçe sayılırken, bir diğerinde iktisadi sistemin başat temeli olan evrensel duygular değil mi?
Eser ve Yazar Birbirinden Ne Kadar Sorumludur?
14 Aralık 2020 Pazartesi
Ahmet İlhan
Eser ve Yazar Birbirinden Ne Kadar Sorumludur?
Bir edebî eser salt estetik ölçülerle de, sadece soyut bir fikrî varlık olarak da ele alınamaz ve yazar da ürünüyle ilgili tüm eleştirilere karşı, sıradan insanların tabi olduğu ahlâki sınırlamalardan tümüyle muaf edilerek bağışıklık kazanmış bir pozisyonda tutulamaz. George Orwell, sanatçının sanatsal bağışıklığını reddetme fikrini S. Dali üzerinden dile getirir.
Meşrulaştırma Söylemi Olarak “Eril Faillik”
13 Aralık 2020 Pazar
Gözde Yılmaz
Meşrulaştırma Söylemi Olarak “Eril Faillik”
Amacı suçu saptırmak olan böyle bir gölge kavramın, Özgür Taburoğlu gibi kavramı kabul ederek Jung üzerinden bir animus arketipi olarak okunmasına katılmıyorum. Fikrimce ''eril faillik'' söylemi Toptaş tarafından, suçunu meşrulaştırma amacı ile ''yaratılmıştır'' ve bir kavram okuması yapılacaksa, bu kavramın beslendiği arketipler yerine, böyle bir kavramın neden üretilmeye ihtiyaç duyulduğu tartışılmalıdır.
Tacizin Saklı Biçimleri: “The Assistant” Filmi Üzerine
12 Aralık 2020 Cumartesi
Özgür Taburoğlu
Tacizin Saklı Biçimleri: “The Assistant” Filmi Üzerine
Bir bardağın içini çeşitli renkler ve kıvamlarda sıvılarla doldurmak gibi, animus geometrisine sahip bir arketip de eril failin gün içerisinde dahil olduğu karşılaşmalara göre farklı biçimler alabilir; kendisiyle bağdaşık şiddet, taciz, mobbing çeşitlerinden birisine dönüşebilir. Belirgin fiziksel şiddet ile sinizm, görmezden gelme, kayıtsızlık gibi görünümler alabilir.
Tanrıların En İnsanı, Maradona
11 Aralık 2020 Cuma
Gülşah Pilpil Yöney
Tanrıların En İnsanı, Maradona
Ülke içindeki toplumsal kesimleri eşitleyen futbol, dünya kupalarında ülkeler arası tarihî hesaplaşmalara imkân sağlamıştır. Kendini asırlardır egemen ülkelerin gözüyle görüp aşağılamaya alışmış toplumlar için dünyadaki varlığını yeniden konumlandırma fırsatı sunmuştur. Milyonlarca Arjantinli, Maradona’nın 86 Dünya Kupası’nda İngiltere’ye attığı iki golle uluslararası arenada tarihî bir zafer kazanmıştır.
Aşı Karşıtlığı: Taktiksel Bir Okuma
9 Aralık 2020 Çarşamba
Elif Bengüsu Arık
Aşı Karşıtlığı: Taktiksel Bir Okuma
Aşı karşıtlığının önümüzdeki günlerde sönümlenebilmesinin tek yolu bütüncül bir sağlık hizmeti alma konusunda ortaklaşmaktan geçiyor. Hastane kapasitelerin dolduğu ve koronavirüsle alakalı olarak ücretsiz bir sağlık hizmetine ulaşımının söz konusu olmadığı düşünülecek olduğunda, bireylerin endişelerini aşı karşısındaki tereddütlerle ifade etmesi kaçınılmaz olmuştur.
Metropolitan Türbülans: Yerel Seçimlerden Bugüne Tıkanan Muhafazakâr Siyaset
7 Aralık 2020 Pazartesi
İrfan Özet
Metropolitan Türbülans: Yerel Seçimlerden Bugüne Tıkanan Muhafazakâr Siyaset
Yerel seçimlerin gösterdiği simgesel harita, 21. yüzyılın ilk yıllarından itibaren Türk siyasetinin hegemonik aktörü halindeki muhafazakâr siyasete dönük hayli anlamlı mesajlar içeriyor. Aynı zamanda son dönem Türk siyasetine hakim birçok ezberin bozulduğunu resmediyor. Bunların başında ise, 2013 Gezi Olayları’ndan itibaren muhafazakâr elitlerin siyasal arenada sıklıkla müracat ettikleri kutuplaşma cereyanı geliyor.
Behçet Çelik ve Soluk(Suz) Bir An
5 Aralık 2020 Cumartesi
Ahmet İlhan
Behçet Çelik ve Soluk(Suz) Bir An
Modernizmle birlikte romanın anlatımında insan gerçekliğini aracısız vermek amacıyla yeni bir teknik olarak kullanılmaya başlanan bilinç akışının Çelik tarafından yeni ve farklı bir sürümle güncellendiğini söyleyebiliriz. Bilinç akışı anlatı tekniğini, bütün kahramanlarının serimlenişlerinde kullanılmayışının, hepsinin başkarakterin bilinçaltına dahil edilişinin, hem tekniğin yeni sunumu açısından hem de ana temanın anlamsal kodları açısından yaratıcı bir işlevi olduğunu görüyoruz.
"Gerçek" Türkçe Rap’in Peşinde: Altkültürel Otantikliğin Ticarileşen Yüzü
4 Aralık 2020 Cuma
Mert Gürbüz
"Gerçek" Türkçe Rap’in Peşinde: Altkültürel Otantikliğin Ticarileşen Yüzü
Ünlüönen’in ortaya attığı mesele yalnızca bir Ezhel meselesi değil veya Güçlü’nün iddia ettiği üzere olayın öznesi Killa Hakan olsa, bu tartışma daha verimli hale gelemez. Yazının girişinde metodolojik bireycilik olarak kastettiğim, olayın tam da bu şekilde kişilere indirgenerek yorumlanması. Halbuki, bu meseleyi eşelerken kapitalizmin önünü açtığı ticarileşmenin ne tür çelişkili öznellikler yarattığını anlamak gerekiyor.
Erdoğan ve Muhalefet
2 Aralık 2020 Çarşamba
Emre Özçelik
Erdoğan ve Muhalefet
Türkiye’de muhalefet, Erdoğan’ın ve AKP’nin yapılacak ilk seçimde iktidardan düşeceğine neredeyse kesin gözüyle bakmaya başladı. Neden? Erdoğan’ın yapılacak ilk seçimde, üst üste binmiş krizleri “gereğince” aşamayıp iktidardan düşmesi elbette olasıdır; ama bunu bir olasılık olarak ele almak yerine, buna neredeyse kaçınılmaz bir kesinlik atfetmek, sosyal-bilimsel düşünce sistemiyle bağdaşmayan bir “hüsnükuruntu” (wishful thinking) izlenimi uyandırıyor.
Astroloji Uygulamaları Neden Yükselişe Geçti?
30 Kasım 2020 Pazartesi
Tuğba Gökduman
Astroloji Uygulamaları Neden Yükselişe Geçti?
Pattern gibi, modern bireyin endişelerini ve belirsizlik korkularını yatıştırmayı hedefleyen uygulamalar, sosyolog Eva Illouz’un advice literature (tavsiye edebiyatı) ya da self-help literature (kişisel gelişim kitapları) hakkındaki incelemeleri ışığında ele alınabilir. 1920’lerden itibaren psikolojinin “popülerleşmesi”, tavsiye edebiyatını yükselen bir kültürel endüstri ve duygusal normların standartlaştırılması için bir araç haline getirdi.
Yeni Başlayanlar için Felsefe: “Babamın Defterleri”
29 Kasım 2020 Pazar
Gözde Yılmaz (Söyleşi)
Yeni Başlayanlar için Felsefe: “Babamın Defterleri”
Yılmaz Murat Bilican ile Söyleşi
Şöyle bir düşünelim, dağdaki çoban da dahil olmak üzere, en geniş kesimlerin, kendi yaşadıkları toplum ve kendi gelecekleri hakkında bilinçli karar vermeleri en çok kimleri rahatsız eder? Herkes için daha yaşanır bir toplum, toplumlar oluşturmanın siyaset yapmaktan, daha çok siyaset yapmaktan (bunu derken en geniş kesimlerin konuya duyarlılıkla katılmalarını, söz söylemelerini, belirleyici olmalarını kastediyorum) başka bir yolu olduğunu düşünmüyorum.
Bir Başkadır’da Evin Temsili
28 Kasım 2020 Cumartesi
Zeynep Sever
Bir Başkadır’da Evin Temsili
Dizide sık kullanılan mekânlar karakterlerin hem sığınağı hem kaçmak istedikleri yer haline gelen evleridir. Özellikle ana karakterlerin kendi aileleriyle konuşmalarını, tartışmalarını genel olarak bu evlerde seyrederiz. İstanbul’un merkezine yakın ya da uzak konumlarda yer alan bu evler karakterlerin mahremini gördüğümüz, onları daha yakından tanıdığımız mekânlardır.
Boş veya Dolu Olmak Üzerine
27 Kasım 2020 Cuma
Sinem Demirel
Boş veya Dolu Olmak Üzerine
Güçlü, rap müziğin savunuculuğunu yaparken “rap’in içini boşaltan” birtakım rapçilerin varlığını vurguluyor. Rap’in içini boşaltmak ne demek? Veya içi dolu rap nedir? Güçlü’nün aklından geçenleri okuyamam elbette fakat varsayımda bulunacaksam “içi dolu” rap, son cümlesinde belirttiği üzere “toplumsal ve protest bir hareket”tir.
Dostluk, Yol ve Yürüme
25 Kasım 2020 Çarşamba
Kenan Göçer
Dostluk, Yol ve Yürüme
Yürüyüşçü kendine hâkim olmaya çalışmaz, çünkü kendinin bir yapılandırma olduğunun yürüdükçe farkına varır. Kendiliklerinden soyunması toplumsalın yapılandırmasından arınması anlamına gelecektir. Yürüyüş, kendiliği istiklâline kavuşturur. Bu kavuşturma ne yönetilebilir ne de planlanabilir. Eğer planlanır ya da yönetilirse yürüyüş spora dönüşür.
Politik Tiksinti: Kutuplaşmaya Karşı Kökensel Bir Refleks
23 Kasım 2020 Pazartesi
Şahap Eraslan
Politik Tiksinti: Kutuplaşmaya Karşı Kökensel Bir Refleks
Politik tiksinmenin belki en yıkıcı sonucu artık ortak bir doğruya inanmayan, kutuplaşmış toplumsal grupların birbirinden tiksinir olması. Üstelik tiksinme üzerine çalışan psikanalistlerin “kontaminierung” olarak adlandırdığı durum nedeniyle, yani tiksinilen nesne ile iletişim kesilse dahi tiksintinin dindirilememesi yüzünden, bu toplumsal kutuplar katılaşıyor.
"Delibo"ya Dair
21 Kasım 2020 Cumartesi
Bartu Şanlı
"Delibo"ya Dair
Her türlü yapının öncelikle sınıfsal içeriğine dikkat kesilen Delibo, karşısına aldığı sermaye sahibi ve zengin doğan -olan değil- insanları da, yanına alegorik tamlamalarla çağırdığı gayrimüslim halkları da verili bir halde sunmaz. Şimdide anlattığı bütün toplumsal bireyler, geçmişte de vardır.
“Evindeyken de Yalnız Kalma!”
20 Kasım 2020 Cuma
Birikim Dergisi (Söyleşi)
“Evindeyken de Yalnız Kalma!”
Ofissizler Freelance Dayanışma Ağı’yla Söyleşi
Artık işverenin tahakküm yöntemleri eve de taşınabilir oldu: bilgisayarlardan izlenip anlamsız yoklama toplantılarına maruz kalmaya başladık; klavyeye kaç kere basıp mousea kaç kez tıkladığımız sayılır oldu. İşçileri gözaltında tutmak isteyen işveren işçinin evinde de işyerinde olduğu gibi kök söktürecektir.
“HDP ile Görüşmek” Kavramı Üzerine: Bir “Siyasal Düşman”ın İnşası
19 Kasım 2020 Perşembe
Mete Kaan Kaynar
“HDP ile Görüşmek” Kavramı Üzerine: Bir “Siyasal Düşman”ın İnşası
Tıpkı Demirel’in 1965 seçimlerinden sonra TİP’in parlamentodaki mevcudiyetinden kendi önderliğinde mobilize olan bir popüler komünizmle mücadele hattı/cephesi üreterek iktidarını berkitmesi gibi, AKP de -ağırlıkla 2015’ten sonra- HDP’nin parlamentodaki kurumsal mevcudiyetinden kendi önderliğinde mobilize olan bir bölücülükle/terörizmle mücadele hattı/cephesi üretmeye ve ekonomik krizle aşınan iktidarını bu yolla berkitmeye çalışmıştır.
“Belki de Dura Kalka Yürümek Bu Toplumun Naturası”
18 Kasım 2020 Çarşamba
Tanıl Bora (Söyleşi)
“Belki de Dura Kalka Yürümek Bu Toplumun Naturası”
Bekir Ağırdır’la “Hikâyesini Arayan Gelecek” Kitabı Üzerine Söyleşi
Önce şunu anlamamız lazım. Kürtlerden esirgediklerimiz aynı zamanda kendi hayatımızda fedaya razı olduklarımızdır. Kürtlerden esirgediklerimiz, kendi hayatımızda da vasata razı olmamıza yol açmaktadır. Kürtlerden esirgediklerimiz nedeniyle örneğin biz de kendi hayatımıza dair kararlara katılamıyoruz, yerel yönetimleri bile demokratikleştiremiyoruz.
Cemo ve Memo Üzerine Notlar
17 Kasım 2020 Salı
Ali Eren Demir
Cemo ve Memo Üzerine Notlar
Ölümünün üzerinden tam olarak otuz yedi yıl geçen Kemal Bilbaşar’ın Cemo ve Memo romanlarında bahsettiği olaylar, isyanlar ve aşk hikâyeleri Türk edebiyatında hâlâ önemli bir konumda yer alır. Ölümünün üzerinden otuz yedi yıl sonra Kemal Bilbaşar'ın Cemo ve Memo romanları yirmi üçüncü baskıya ulamış ve geniş bir kitle tarafından okunmuştur.
Ahbaplar, Çavuşlar ve 2020 Türkiye’sinde Neoliberalizm
16 Kasım 2020 Pazartesi
Feryaz Ocaklı
Ahbaplar, Çavuşlar ve 2020 Türkiye’sinde Neoliberalizm
Özellikle birçok neoklasik iktisatçının bu kavramdan bezdiğini, kendi akademik donanımlarına yapılan haksız bir küçümseme olarak algıladıklarını da görüyoruz. Peki, neoliberalizm kavramında sıkılacak su kaldı mı? Bize fayda sağlayacak, dünyayı ve Türkiye'yi daha iyi anlamamıza yardımcı olacak kadar kullanışlı ve kesin bir anlamı var mı?
Unutmamaya Adanan, Kiraz Ağacı
15 Kasım 2020 Pazar
Adnan Gerger
Unutmamaya Adanan, Kiraz Ağacı
Otokrat ülkelerde insanın yeni bir toplum inşasına dair isteği ve arzusu hep vahşetlerle karşılık bulmuştur. Bu süreç insanın acı çekişlerinin tarihidir, bir anlamda. Gökçer Tahincioğlu’nun Kiraz Ağacı adlı romanı da işte bu tarihe, kimsenin açmaya cesaret edemediği pencereden bakıyor.
Dostluk ve Felsefe
15 Kasım 2020 Pazar
Kenan Göçer
Dostluk ve Felsefe
Dostların, dostluk ilişkisinin sağlığı için doğruyu söylemesi nasıl dostlar için bir şanssa; krala da aynı şekilde doğruyu söyleyecek vatandaşlarının olması aynı ölçüde büyük bir şanstır. Bu şans ya da imkân, dostlar veya kralın, dostluk ve yönetim ilişkisinin sağlığını koruması anlamına gelecektir.