Güncel

“Haremden kaçan Şeref Hanım ve Hayriye Ben-Ayad Batı medyasında ‘haremden kaçan prensesler’ olarak magazinleştiriliyor"

9 Şubat 2020 Pazar

Funda Dörtkaş (Söyleşi)

“Haremden kaçan Şeref Hanım ve Hayriye Ben-Ayad Batı medyasında ‘haremden kaçan prensesler’ olarak magazinleştiriliyor"

18. ve 19. yüzyıl, tüm dünyanın özgürleşmek üzere yeniden düzenlendiği bir yeni çağ. Bugün hâlâ devam eden yolculuğun başlangıcı. Bu çağda, eski yıkılırken, yeni bir felsefe, yeni bir dil kurulurken insanlık tarihinde farklı bir kımıldanma başlar, yüzyıllardır süregelen erkek egemenliği içerisinde kadınlar özgürlük yolculuğuna çıkar. Bu yolculuk, toplumsal cinsiyet ilişkilerini kökünden değiştirecek mekanizmayı başlatır.

8 Şubat 2020 Cumartesi

Ahmet İlhan

Ezilende Dirilen Efendi: En Mavi Göz

Morrison, siyahın beyaz bakış ile karşılaşmasını ve travmanın en savunmasız ve küçük olan üzerinde ortaya çıkışını Pecola’nın bakkala gidip şeker almasında gösterir. Beyaz bakkal ona bakar ama onu görmez. Çünkü onda görülecek bir şey yoktur. Beyaz adamın ona bakışında bir boşluğa dönüşmek; öfke, nefret, hayranlık, özenti ve benzeri birçok karmaşık duyguya neden olur.

Feminist Odalar (IV): Sizin Feminist Olma Hikâyeniz Nedir?

7 Şubat 2020 Cuma

Onur Bütün

Feminist Odalar (IV): Sizin Feminist Olma Hikâyeniz Nedir?

Herhangi bir şey olma konusunda karar verdiğimizde, o şey hakkında bazı fikirlere de sahibiz demektir. Bile isteye, mecburiyetten, arzuyla, yarı gönüllü, hiç istemeden olduğumuz şeyler -baba, anne, avukat, fahişe, diktatör, pezevenk, eleştirmen ya da üniversite öğrencisi-, onu olduktan sonra da bize yeni fikirler ve deneyimler katmaya devam ederler. Karar verme anlarımız hafızamızda çakılı kalır.

5 Şubat 2020 Çarşamba

Taner Gülen

Söylem İzleri

Görünürlük sorununda Godard, yaratıcı özneye yaşama doğru ilerlemeyi, yaşamla bütünleşmeyi, belli bir “dile gelişe” katılmayı salık vermişti; fakat bunun doğallıkla yapılmasının önemini özellikle vurgulamıştı. Bu durum, geleneği çok da kuvvetli olmayan sinemada, yani yenilik teşebbüsünün şüpheyle karşılandığı bu genç sanat dalında, imgenin hareketi zamanın hareketine evrildikçe, birtakım görünmez engellerin belirmesine yol açtı.

3 Şubat 2020 Pazartesi

Songül Bakar

“Politik” Deprem

Devlet esas görevi olan politikayı yapmadığı gibi diğer görevlerini de yardım kisvesiyle sunuyor ve bunu kahramanlığa dönüştürmekten de kaçınmıyor. Zaten yapmak zorunda olduklarını, babacanlığının ve yüce gönüllülüğünün bir eseriymişçesine takdim ediyor. Kemal Can’ın belirttiği gibi, deprem bölgesinde basın toplantısı yapan bakanların her birinin “Cumhurbaşkanımızın talimatıyla buradayız,” düsturuyla konuşmaya başlaması, dikkatlerimizi depremin yıldızına çekme amacı taşıyor.

2 Şubat 2020 Pazar

Selim Rumi Civralı

Doping, Mit ve Rusya’nın Güç İstenci

Militarist sosyal Darwinci düşüncenin egemen olduğu ve özellikle ulusal savunmayla ilgili kaygıların arttığı bu dönemde okulların militarizasyonu ile spor arasında doğrudan bağlantı kuruldu ve takımlar arasındaki şiddet içeren rekabet, savaş provası olarak algılanmaya başlandı. Disiplin, cesaret, sadakat ve fedakârlıktan oluşan okul takımı kültürü, erkekliğin gerekli bir parçasından öte, en doğal ifadesi olarak görüldü.

1 Şubat 2020 Cumartesi

Yağız Ay

Beş Kulaç Dip

“Yemeğe oturursunuz ve bir bakmışsınız bildiğiniz haliyle hayat sona ermiş. Kendine acıma meselesi.” Didion bu sözleri bir mantra gibi tekrar eder kendine. Eşinin hayatının sona erişinden söz eder, eşiyle olan hayatının sona erişini vurgular. Kendine acıma, kaygılandığımız, korktuğumuz, içinde bulunduğumuz… “Bildiğiniz haliyle hayat”a ayak uyduramama, doğal olmayan, başarısızlık.

31 Ocak 2020 Cuma

Adnan Ekşigil

Kanal İstanbul ve Ardındaki Komplolar

Şehre, çevreye, doğaya zarar getirdiği için Kanal İstanbul’a direniş göstermekle, Amerikan, Yunan, Vatikan vs. oyunu olduğu için karşı çıkmak arasında bir fark var elbette. Bazı durumlarda, bir projeye veya kişiye tamamen zıt saiklerle muhalefet edilmesi, o muhalefeti en hafif deyimiyle ciddi bir sıkıntıya sokabilir. Kanal İstanbul’a direnişin, pek çok noktada koyu bir RTE aleyhtarlığı ile buluştuğu malûm. Bu da doğal, çünkü Erdoğan’ın doğrudan şahsıyla en fazla özdeşleştirilen projedir Kanal İstanbul.

Hukuk ve Kanun Ayrımında “Devletin İtibarı”

29 Ocak 2020 Çarşamba

Göksun Gökçe Göndermez

Hukuk ve Kanun Ayrımında “Devletin İtibarı”

Wikipedia’nın kapatılma gerekçesi, iki farklı içerikte Türkiye aleyhine yazılar bulundurmasıydı. Bunlardan birinde Türkiye teröre destek veren ülkeler, diğerinde ise Suriye iç savaşında muhalefeti destekleyenler arasında sayılıyordu. Bunun üzerine Başbakanlık Güvenlik İşleri Müdürlüğü BTK’ya (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) başvurdu ve BTK da 5651 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye dayanarak siteye erişimi engelledi.

Hakikat-Sonrası Adında Bir Dönem Var mıdır?

27 Ocak 2020 Pazartesi

Özgür Taburoğlu

Hakikat-Sonrası Adında Bir Dönem Var mıdır?

Hakikatsiz nesne ilişkileri sahnesinde aynı düzlemde yan yana gelen ve önceden karşılaştırılamaz zannedilen nesnelerin bolluğu da bu sebatsızlığa sebep olur. Bu sayede Necip Fazıl ve Karl Marx’tan aynı anda ilham alabilen bir kültür insanı ortaya çıkabilir. Hakikatini yitirmiş ve bu yüzden derinliğini kaybeden şeyler aynı yüzeyde niteliklerinden kurtulmuş halde arzulu alıcılarını bekler.

23 Ocak 2020 Perşembe

Ayşe Karapazar

Müphemlik Kültürü, İslâm ve Psikanaliz

Tektanrılı dinlerin sonuncusu olması hasebiyle “İslâm”, din kavramı içinde müphemliği en çok barındıran din olsa gerek (kültürel evrim gereği). Ancak insanoğlunun müphemlik hoşgörüsü doğrusal şekilde artarak değil, döngüsel bir şekilde artan ve azalan zamanlardan geçerek bugüne ulaşmış gibi görünüyor. Bu anlamda İslâm topluluklarının da bu hoşgörüyü süreğen bir kültür şeklinde canlı tutamadıkları açık -keza tıpkı gayri İslâmi topluluklar gibi.

Barış Ayrıcalığı ve 10 Ekim Anıt-Ağaçları (I)

20 Ocak 2020 Pazartesi

Hanife Kardelen Işık

Barış Ayrıcalığı ve 10 Ekim Anıt-Ağaçları (I)

On Ekim Dayanışması gönüllüleri olarak, 10 Ekim Ankara Katliamı’nın 3. yılında Bellek, Yüzleşme ve İyileşme Panel’i ardından yaptığımız atölyede “10 Ekim’in ve diğer katliamların kamusal hafızasını canlı tutmaya yönelik “gayri resmî” hafıza çalışmaları neler olabilir ve nasıl hayata geçirilebilir? Bu çalışmaların kolektif iyileşme ile hakikat ve adalet talepleriyle bağlarını nasıl güçlü kılabiliriz?” sorularıyla bir araya geldik.

19 Ocak 2020 Pazar

Bercan Aktaş

Hrant Dink’in Son Fotoğrafı

Söz, tutulmak üzere verilir. “Sözünde durmak”, o söze, o borca sadık kalmayı ifade eder; söz yerinde durur, yeni bir başlangıç noktası olarak durur. İlkin 2007’de Sebat Apartmanı’nın önünde toplanan gerçek hakikat komisyonu o günden beri “Hepimiz Hrant’ız” diyor; çünkü o hepimiz adına söz almıştı. Hrant Dink’e bir sözümüz var.

“Yozlaşma… Sancılar… Yakınmalar… Özeleştiri… Arayışlar…”: Mehmet Hayri Kırbaşoğlu ile İslâm Düşünce

17 Ocak 2020 Cuma

Tanıl Bora (Söyleşi)

“Yozlaşma… Sancılar… Yakınmalar… Özeleştiri… Arayışlar…”: Mehmet Hayri Kırbaşoğlu ile İslâm Düşünce

Günümüz İslâm düşüncesinin özelliklerine dair yukarıda yapmaya çalıştığımız değerlendirmeleri tamamlayıcı olarak mutlaka işaret edilmesi gereken bir başka husus da, İslâm düşüncesinin ve İslâm’ın çağdaş yorumunun klasik İslâm âlimi sınıfının tekelinden çıkmış olmasıdır. Zaten çağdaş İslâmi hareketlerin ve akımların hemen hiçbirinin kurucuları ya da lider kadroları arasında ulemanın yer almaması bunun bir göstergesidir.

Feminist Odalar (III): Feminist Tuğlalar ve Çimentolar

16 Ocak 2020 Perşembe

Onur Bütün

Feminist Odalar (III): Feminist Tuğlalar ve Çimentolar

Deliliği, aklın acı çekmesini engelleyen bir müdahale olarak düşünürseniz, kadınların neşesini, aykırılıklarını ve başkaldırısını anlamak daha kolay olur. Kadınların “Hep lohusalık halinde kalışı” ile feminist bir hayatı dönüştürmeyi düşünmek için çaba harcamak arasındaki bağlantı, bizim yapıp etmelerimizin çimentosu gibi görünüyor. Bu nedenle feminist biyografiler, öyküler, anlatılar veya romanlar, feminist edebiyat eleştirisinin ve feminist teorinin vazgeçemeyeceği tuğlalardır.

1960’lı Yılların Gölgesinde Edebiyat Dergisi ve Düşünce Dünyası

15 Ocak 2020 Çarşamba

Asım Öz

1960’lı Yılların Gölgesinde Edebiyat Dergisi ve Düşünce Dünyası

Dergi koleksiyonu tarandığında Nuri Pakdil için cömertçe sarf edilen “entelektüel İslâm düşüncesinin temsilcisi” gibi ifadelerin biraz değil, haddinden fazla mübalağalı olduğu açıkça görülebilir. Yazı, kitap ve mektuplarından anlaşıldığı kadarıyla Pakdil, İslâmcılık zaviyesinden büyük bir düşünür değil, olsa olsa etkili ve yol açıcı bir yazardır.

Bozkır Geleneği: Otoriter Rejim Pratiklerine Kültürelci Yaklaşımlar

14 Ocak 2020 Salı

Sevinç Doğan

Bozkır Geleneği: Otoriter Rejim Pratiklerine Kültürelci Yaklaşımlar

White, Türkiye siyasetinde neredeyse her on yılda bir açığa çıkan krizleri ve Türkiye’yi otokrasiye sürükleyen itici güçleri İslâm/sekülerlik gibi ayrımlar dışında ele almayı öneriyor. Toplumsal grupların (partilerin, örgütlerin, çevrelerin) oluşum dinamiklerine ve ağlarına bakmanın, Türkiye siyasal kültürüne özgü niteliklere dair daha iyi bir açıklama sunacağını öneriyor.

Bir “Olay”ın Dördüncü Yılı: Barış İçin Akademisyenler

13 Ocak 2020 Pazartesi

Serdar Tekin

Bir “Olay”ın Dördüncü Yılı: Barış İçin Akademisyenler

BAK davaları boyunca imzacılar ve avukatları, akademisyenlerin akademisyen olmak bakımından kamusal alanda diğer yurttaşlara göre daha kısıtlı bir ifade özgürlüğüne sahip olmaları gerektiğini varsayan bu yaklaşıma ısrarla karşı çıktılar ve akademisyen olarak taşıdıkları kamusal sorumluluğun bir sakınma sorumluluğu değil, aksine bir konuşma sorumluluğu olduğunu defaaten vurguladılar. Soru sormak, hakikatin peşinden gitmek, doğru olduğuna inandığı şeyi söylemek...

12 Ocak 2020 Pazar

Bartu Şanlı

“Eğer” Sadece İhtimal mi İçerir?

Yaşamların bir dili olduğu gibi dillerin de yaşantısı vardır ve Meryem’in anlatıcılarının dili bu nok-tada büyük oranda betimleyici bir yapıdadır. Kendilerine biçilen toplumsal rollerle karşımıza çıkan kadınların sınırlarını ve bu sınırlarının kocalarından geriye kalan yerlerden oluştuğunu söylemek hem eserle yaşamı yakınlaştırır hem de kadınların hemcinsleriyle karşılaştırıldığı bir kadınlık yarışması haline bürünen toplumu anlatır.

11 Ocak 2020 Cumartesi

Koray Kırmızısakal

Aslı Erdoğan’ın Orfeus Bakışı

Özdeşleşmeye karşı mesafeyi koruyan, hikâye anlatıcısı olmayan, Anadolu geleneğini taşımayan, kendi ülkesinde pek çok şeylerden suçlandığı gibi özgün olmamakla da suçlanan bir yazar. Fakat kendini “insanlık durumu”nu anlatmaya adamış birinin anonimleşmesi kaçınılmaz. Bu onun zayıflığından ziyade gücü de olabilir pekâlâ. Pek çok temadan ve metafordan söz ediliyor, Yara, ikiye kesilmiş yüz, açıklık, kapanmaz boşluk, doldurulamaz yokluk.

10 Ocak 2020 Cuma

İrfan Eroğlu

Suç Ortağı Olmamak

Annem 85 yaşını geçmişti. “Bu Suça Ortak Olmayacağız” başlıklı bildiriyi imzaladığım için okuldan emekli edilivermiştim. Bunu epeyce rahat söyledim anneme. Ama Kocaeli Üniversitesi hocalarının acayip biçimlerde sabah baskınlarıyla, kapıları kırılarak gözaltına alındığını, saldırıları filan duyunca, biraz telaşa kapılmıştım. Polis gelir, kapı güm güm vurulursa, valide ölüverir kalp sektesinden diye kaygılandım.

Kanal İstanbul ve Parasızlığın Faydaları

8 Ocak 2020 Çarşamba

Adnan Ekşigil

Kanal İstanbul ve Parasızlığın Faydaları

Yap-işlet-devret modelinde ise, ihaleyi alacak konsorsiyumun bankaların yolunu tutması kaçınılmaz. O durumda ise, bankaların Türkiye’den hazine garantisi isteyeceği muhakkak, zira çok daha işlerliği olan kamu projeleri için bile geçmişte hemen hep istediler ve istediklerini önemli ölçüde aldılar; doğrusu, TC de mirasyedi rahatlığıyla garanti dağıtmaktan geri kalmadı.

Yanılsama Siyaseti ve Pornografik Şiddeti

7 Ocak 2020 Salı

Ahmet İlhan

Yanılsama Siyaseti ve Pornografik Şiddeti

Siyaset artık mutlak hâkim bir güç olarak yanılsamaları yöneten ve gerçekliği tümüyle tarihdışı bırakan bir konum elde etmiştir. Siyaset kipi, toplumun yararına fikir ve proje üreten, buna dair tefekkürün imkân bulduğu bir alan olarak değil, hedef kitlesinden kendi yaratığı tümüyle yanılsamalı gerçekliğin soğurulmasını ve hiç sorgulanmadan dolaşıma sokulmasını bekler.

24 Aralık Gezi Duruşması: Hukukun Tabutuna Çakılan Son Çivi

6 Ocak 2020 Pazartesi

Göksun Gökçe Göndermez

24 Aralık Gezi Duruşması: Hukukun Tabutuna Çakılan Son Çivi

Bir şüphelinin hakkında iddianame dahi düzenlenmeksizin aylarca tutuklu kalması, insanın aklına pek çok ihtimal getiriyor. Acaba burada bir kör inat mı var, yoksa savcılık aradığı delili bulamıyor da şüpheliyi içeride tutarak kendince zaman kazanmaya mı çalışıyor, yoksa her ikisi mi birden? Fakat kabullenmek gerekir: O delil bazen gerçekten yoktur.