Güncel

9 Eylül 2022 Cuma

Mehmet Ratip

Salman Rushdie de hayat memat meselesi olduğunu bildiği, her gün ölümle yüzleşme pahasına imtihan edildiği bu soruya, şükür ki, hep cüretkâr cevaplar verdi. Bir emsali de şu: Ayetullah Humeyni’nin 1989 yılında Rushdie hakkında ölüm fetvası çıkarması akabinde, Rushdie’yi bir nefret nesnesine dönüştürme amacı taşıyan, International Gorillay adlı, 1990 yapımı, Pakistan menşeli filmin Britanya’daki gösteriminin yasaklanmasına, bizzat Rushdie itiraz etmişti. Filmin sonunda, “Rushdie” adlı karakter kutsal kitaplardan çıkan yıldırımlarla çarpılıp yanarak ölüyordu.

7 Eylül 2022 Çarşamba

Gözde Yılmaz (Söyleşi)

“Egemenlik Değil, Ortaklık"

R. İhsan Eliaçık ile Söyleşi

İslâm'ın kültürel damarları tamamen kuruyor. İslâmcılar, özeleştiri sürecini yaşayamaz haldeler. Halbuki şu âna kadar, İslâmcıların çoktan cumhuriyet, laiklik, demokrasi ve insan hakları ile yüzleşmiş olmaları gerekiyordu. Hâlâ, ''bunlar gâvur icadıdır'' düzeyindeler, bir ilerleme olmuyor. İslâm'ın iktidar sürecinden koptukça, bunların yeniden tartışılabilir olacağını düşünüyorum. Bu tartışmalar elbette daha yararlı olacaktır.

5 Eylül 2022 Pazartesi

Serge Schmemann

Gorbaçov’un Ardından

Sovyet İmparatorluğu'nun dağılışına Moskova'dan ve ardından Berlin'den tanıklık etmiş biri olarak, Gorbaçov'dan başka bir değişim temsilcisinin, çökmek üzere olan bir sistemin barışçıl bir şekilde parçalanmasını sağlayabileceğini hayal etmekte zorlanıyorum. Sistemi içeriden değiştirmeye çalışmak için inançlı bir komünist gerekiyordu, ancak sistem yeniden canlandırılamayacak durumdaydı.

Kaplanın Sırtında ya da Abdülhamid’in Savunması

4 Eylül 2022 Pazar

Eray Yılmaz

Kaplanın Sırtında ya da Abdülhamid’in Savunması

Romanda başkahraman Abdülhamid, neredeyse romanın tek kişisine dönüşür, romanın tek konusu da Abdülhamid’in savunması gibidir. Devrik sultan dışında romanda yer alan karakterlerden Ali Fethi Okyar veya Atıf Hüseyin Bey sabık sultanın hatıralarını kaleme alan birer sekreter gibidir. Abdülhamid dışında ete kemiğe bürünen ikinci bir karakterden söz etmek güçtür. Devrinde mutlak bir hükümdarlık kuran Abdülhamid, romanda da bir tek adam rejimi kurmuş gibidir.

31 Ağustos 2022 Çarşamba

Barış Karakuş

Gölge Arketipi ve Ötekiler

Öteki, gölge ya da kötü ikiz örnekleri her ne kadar içerik açısından farklılıklar taşısa da özü, karşıtların birliği şeklinde ifade edilebilir. İnsan, Aydınlanma ve modernizmin iddia ettiği gibi bütünsel, yekpare ve akli bir varlık değildir. O bir çelişkidir ve davranışları çoğu zaman rasyonel anlamda açıklanamaz. Modern dönemde kurgulanan varlık tasarımlarına taban tabana zıt olan edebiyattaki bu yaklaşım, genel anlamıyla sanat ve estetiğin görece özgür, ayrıcalıklı ve zamanın ruhu dışında olmasıyla ilişkilidir.

29 Ağustos 2022 Pazartesi

Alper H. Yağcı

“Bu Ekonomiye Rağmen Hâlâ Nasıl..?”

AKP, Ekonomik Oy ve Seçmen Aklı Üzerine

Ülke ekonomisi ne yönde değişirse değişsin bu vatandaşların pek çoğunun bireysel ikballeri, parti örgütü ve belediyelerine maddi ilişkiler üzerinden de bağlanmış durumda. Aktif neferi olduğu partinin belediye tesisinde kârlı bir büfe işleten ve bireysel liyakate daha çok dayalı alternatif bir düzende durumunu iyileştirme ihtimali bulunmayan bir kişi, o partinin neferi kalmaya devam edecektir ve bu davranış maddi realiteyi anlayamamaktan değil, bencilce doğru anlamaktan ötürü gerçekleşir.

Doğa-Toplum Bağlamında Kapitalist Çöküşten Çıkış Nasıl Olabilir?

27 Ağustos 2022 Cumartesi

Emet Değirmenci

Doğa-Toplum Bağlamında Kapitalist Çöküşten Çıkış Nasıl Olabilir?

Fikret Başkaya ile Söyleşi

Kapitalizmde durmak da, yavaşlamak da mümkün değildir… Hiçbir kapitalist, bana bu kadar yeter, burada durayım demez, diyemez… Eğer öyle bir şeye tevessül ederse, rekabet yeteneği aşınır ve büyükler tarafından yutulur… Bu, kapitalistin iradesinin bir kıymet-i harbiyesi yok demektir… Büyümek veya yok olmak ikilemi söz konusu olduğuna göre… Bir kanser hücresi gibi büyüme, yayılma, genişleme kaçınılmazdır…

Çin’i Anlama Kılavuzu (II): “Çin Rüyası” Bağlamında Tayvan ve Güney Çin Denizi

25 Ağustos 2022 Perşembe

Cevdet Kadri Kırımlı

Çin’i Anlama Kılavuzu (II): “Çin Rüyası” Bağlamında Tayvan ve Güney Çin Denizi

ÇKP’nin algısına göre mevcut dünya düzeninin doğası gereği Çin’e düşman olduğunu söylemek yanlış olmaz. Çünkü tek meşru yönetim biçimi olarak demokrasiyi destekleyen bu sistem, Çin'in otoriter devlet yapısını aşağılayıp dünya sahnesindeki konumunu görmezden geliyor. Bu bakış açısına göre daha da kötüsü, mevcut statüko ABD'ye ve ortaklarına aşırı diplomatik, ekonomik ve ideolojik baskı imkânı sağlayarak Çin'i bunlar karşısında savunmasız bırakıyor.

22 Ağustos 2022 Pazartesi

John Patrick Leary

Yenilik Kültü

Somut olmayan, bireyci, ama kesinlikle beyaz yakalı bir özellik olarak yenilik, eşitsiz bir küresel ekonominin acımasız kaderini yaratıcı, vizyoner bir dehanın mantıksal ürünleri olarak yeniden şekillendiriyor. Bu yeni görünümde, yenilikçi hem peygamberin bir dokunuşunu hem de kendine güvenen adamın bir ipucunu koruyor.

18 Ağustos 2022 Perşembe

Zehra Çiğdem Özcan

Eza Olarak Ceza: Aysel Tuğluk

Adli Tıp Kurumu, yani tıp biliminin pratiği, Aysel Tuğluk’un somut ve birebir olarak cezalandırılmasına, yani devlet tarafından ruhsal ve fiziksel olarak acı çektirilmesine ortak oluyor. Bu husus da tarihsel olarak bilimin iktidara hizmet etmesinin çok ötesinde, somut devlet politikasının aracı olmasına, işleri yürütmenin yürüttüğü şekilde yürütmesine ve bu konuda ona tabi olmasına delalettir. Kısaca Türkiye’de bilim, devlet politikasının, somut olayda Kürt politikasının açık bir aracı olarak karşımıza çıkar.

Latin Amerika/Abya Yala Solları ile ilgili Bir Muhasebe Denemesine Giriş

16 Ağustos 2022 Salı

Aykan Sever

Latin Amerika/Abya Yala Solları ile ilgili Bir Muhasebe Denemesine Giriş

Abla Yala’daki devletlerin çoğu beş yüz yıl kadar önce Avrupalıların yerli halklara karşı işgal, yağma ve soykırım politikalarıyla bu topraklara yerleşmesi, sonra ise başta İspanya olmak üzere bölgedeki çeşitli sömürgeci ülkelere karşı savaşla orduların ve büyük toprak sahiplerinin merkezinde olduğu güç ilişkilerinin ürünü oldu. Zamanla sınıflar mücadelesini zorlamaları ve kapitalizmin gelişimiyle göreli “modern-demokratik” yapılara dönüştüler. Fakat en genelde bu toplumsal yapıyı şekillendiren kilisenin de dahil olduğu oligarşik iktidar ilişkileri hiçbir zaman değişmedi.

İfade Özgürlüğünü Savunmazsak Tiranlıkta Yaşarız

15 Ağustos 2022 Pazartesi

Margaret Atwood

İfade Özgürlüğünü Savunmazsak Tiranlıkta Yaşarız

Çoğulcu bir demokraside yaşamak etrafımızın bazıları hoşumuza gitmeyen şeyler söyleyen birçok ses tarafından çevrilmesidir. Onların konuşma hakkını -Salman Rushdie’nin çok kez yaptığı üzere- savunmaya hazır değilsek, bir tiranlıkta yaşamaya başlarız. Rushdie, bir ifade özgürlüğü kahramanı olmayı planlamasa da artık öyle.

Ölümcül Bir Çekim: Thomas Mann, Alman Kimliği ve Rusya'nın Romantik Cazibesi

11 Ağustos 2022 Perşembe

Jeremy Cliffe

Ölümcül Bir Çekim: Thomas Mann, Alman Kimliği ve Rusya'nın Romantik Cazibesi

Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı Alman kurumlarının birçok politik varsayımına meydan okudu, ancak bundan da öte, ülkenin temel kimliğindeki -doğu ya da batı, Mittellage ya da Westbindung, rasyonel ya da romantik- hâlâ çözülmemiş çatışmaları ortaya çıkardı. Duvarın yıkılmasından bu yana büyüyen genç Almanların, eski kuşaklara kıyasla daha katı bir Batılı bakış açısına sahip olduğuna dair bazı kanıtlar var.

8 Ağustos 2022 Pazartesi

Mete Kaan Kaynar

Sahi Seçimlerde Biz Neyi Seçeceğiz?

Seçimlere ramak kala Millet İttifakı’nın, sadece adayının kim olduğuna odaklanması ve bu adayın belirlenme sürecinin de bir “akıl yürütme”den ziyade altılı masa etrafındaki bir “oyun teorisi” kalıplarıyla şekilleniyor olmasının -ya da hiç değilse dışarıdan bakıldığında Millet İttifakı’nın adayını bu şekilde belirlediğinin görülmesinin- gelecek açısından ümitvâr olmayı zorlaştırdığını, neyi seçtiğimizin en az kimi seçtiğimiz kadar önemli olduğunu düşünüyorum.

4 Ağustos 2022 Perşembe

Funda Dörtkaş

“Elinde Billur Küre Dünya Tahtında”

İlhan İrem, sanılanın aksine, aşkın ve nahif duyguların eşlikçisi olmadı sadece. İnsanın kendisiyle kavgasına, arayışına, özgürlüğüne, ilişkilerine, uyumsuzluğuna, soyutla somut, yaşamla ölüm arasındaki kaosa da pencereler açtı, “bulutlara köprü”ler kurdu, ruhları ışıkla, sevgiyle buluşturdu. Bunu nasıl yaptığını anlamanın yolu tinsel olanı imgeyle, sözle, söze anlamını veren kendine has lisanı ile nasıl kurduğuyla, çoğalttığıyla fark etmekten geçiyordu.

Avrupa'nın Devletlerarası Rekabet Tarihi Küresel Emperyalizmle Nasıl Bağlantılıdır ve Neden Bugün Hâlâ Önemlidir?

3 Ağustos 2022 Çarşamba

Jan P. Vogler

Avrupa'nın Devletlerarası Rekabet Tarihi Küresel Emperyalizmle Nasıl Bağlantılıdır ve Neden Bugün Hâlâ Önemlidir?

Avrupa'nın çağdaş uluslararası konumunun doğrudan geçmişiyle ilişkili olduğu açıktır. Halihazırdaki küresel gelir dağılımının ve siyasi gücün emperyalizm çağını açıkça yansıtmasının yanı sıra, Avrupa Birliği'nin varlığı, devletlerarasında yüzyıllardır süren yoğun askerî rekabetin doğrudan bir sonucudur. Bu anlamdaki en önemli kavrayış, bu iki temel tarihsel olgunun yakından ilişkili olduğudur. Avrupa'nın büyük güçleri arasındaki sürekli ve yoğun rekabet, emperyalizmin aslî nedenlerinden biriydi.

Zeynep Hazal Sevinç’in Bıraktığı Yerden: [T]utkulu Pe[r/n]çem

31 Temmuz 2022 Pazar

Mert Tutucu

Zeynep Hazal Sevinç’in Bıraktığı Yerden: [T]utkulu Pe[r/n]çem

Yürüme eylemi hem bir uzaklaşma hem de yakınlaşmadır. Hem bir kaçış hem de teslim oluştur. Hem bir özgürlük hem de esarettir. Yürüme eyleminde ileriye doğru atılan adım geride kalan adımla bir aradadır: Gitmek ve kalmak, kök ve köksüzlük, bağlanış ve bağımsızlık… Yürümek bu anlamda tüm karşıtlıkların bir arada bulunduğu bir sıfır noktasıdır.

29 Temmuz 2022 Cuma

Ekin Kadir Selçuk

Quaresma Futbolu Bırakınca

Quaresma’yı izlerken yüreğim ağzımda acaba kaleye de mi geçecek diye düşündüğüm olmuştur. O her şeyi yapmak isteyen ama hiçbir zaman lider olmayı arzulamayan futbolculardan(dı). Çünkü lider olmak takım için düşünmektir ve neticede belli bir profesyonelliği gerektirir. Oysa Quaresma basbayağı futbolu kendi için, kendi zevki için oynuyordu. Bunun tipik göstergesi, bir kanat oyuncusu olarak hiç evrilmemesidir diyebilir miyiz?

Sâdık Hidâyet Üzerine Uzun Bir Metne Girişmeden Önce Kısacık Bir Deneme: Peyam-ı Hidâyet

24 Temmuz 2022 Pazar

Doğu Kaşka

Sâdık Hidâyet Üzerine Uzun Bir Metne Girişmeden Önce Kısacık Bir Deneme: Peyam-ı Hidâyet

Karakterleri bir kaçış, bir haykırıştır. Kimi karakterleri baştan aşağıya sahtekârlık kokar. Her dönemin adamı Hacı Ağa gibi. Kimi ise iyi olmaktan dolayı yalnızlaşır, ölüme sürüklenir. Kötü hep kötüdür. İyi olanınsa çıkışı yoktur kötülüğün dünyasında. Kendine dahi yetemez. Hidâyet, kötü olmayı öğretmez bize ama bu dünyada yaşamanın dünyaya iyi bakmak isteyen biri için zor olacağını söyler.

Çin’i Anlama Kılavuzu (I): Hong Kong’un Kısa Tarihi ve “Aşağılanma Yüzyılı”na Giriş

20 Temmuz 2022 Çarşamba

Cevdet Kadri Kırımlı

Çin’i Anlama Kılavuzu (I): Hong Kong’un Kısa Tarihi ve “Aşağılanma Yüzyılı”na Giriş

Mart 2019’da Hong Kong yönetimi “ÇHC ile suçluların iadesi”ni öngeren bir yasa tasarısını gündeme getirince büyük bir tepki görmüş ve hızla yayılıp kitleselleşen gösteriler sonrası ÇHC 30 Haziran 2020’de Ulusal Güvenlik Yasası’nı uygulamaya koymuştu. Çin ile ilgili herhangi bir konuya muhalefet etmeyi imkânsız hale getiren bu yasanın uygulanmaya başlamasıyla yüzlerce kişi tutuklanmıştı. Pek çok kişi “tek ülke iki sistem”in fiiliyatta sona erdiği görüşünde.

Savaş Politikalarının Güdümündeki Yargının Cenazelerle İmtihanı

19 Temmuz 2022 Salı

Nuray Özdoğan

Savaş Politikalarının Güdümündeki Yargının Cenazelerle İmtihanı

Savaşın bir şekli ile devam ettirildiği Kürt illerinde yoğunluklu olmak üzere, devletin veyahut bağlı güçlerinin sorumlu olduğu vakalarda öldürülen kişinin cenazesini teslim alma ve gömme süreci toplumsal, politik tüm krizlerin de tezahür ettiği zamanlar. İnsanlar, ağır hak ihlalleri ile katledilen yakınları için, acı, üzüntü ve kimi zaman suçluluk duygusu ile karışık biçimde cenaze töreni düzenlemek, kaybını haykırmak ve uğurlamak ister. İnsanlık tarihi kadar eski en doğal haktır.

17 Temmuz 2022 Pazar

İsmet Melenağzı (Söyleşi)

“Ali İsmail… ve İyileştirme Mücadelesi”

Ali İsmail Korkmaz Vakfı Genel Koordinatörü Deniz Umut Eker’le Söyleşi

Ali İsmail Korkmaz Bursu, ilk başladığında elli dört bursiyeri vardı. Şu anda ise toplam 250 lise ve üniversite öğrencisine burs sağlıyoruz. Ve bunu da hiçbir kurum desteği almadan sadece bireysel bağışlar ile gerçekleştiriyoruz. Bursun devamlılığı için şartlarımızdan bir tanesi bursiyerlerimizin bir sivil toplum kuruluşunda gönüllülük faaliyetlerine katılması. Gençlerin sivil toplumla tanışmaları, bu alanda varlık göstermeleri Türkiye’deki sivil toplumun gelişimi açısından önemli.

15 Temmuz 2022 Cuma

Ukraynalı Feministler

Ukraynalı Feministlerden Dünya Feministlerine Çağrı

Rus saldırganlığı Ukraynalı feministlerin siyasal ve toplumsal baskıya karşı mücadelede elde ettikleri kazanımları dinamitliyor. Rus ordusu işgal altındaki topraklarda toplu tecavüz ve cinsiyet temelli başka türden şiddet biçimlerini askeri bir strateji olarak kullanıyor.

14 Temmuz 2022 Perşembe

Zehra Çiğdem Özcan

Aysel Tuğluk'un Çiğnenen Yaşam Hakkı

Bu ikinci argüman nispeten (elbette temsili anlamda) demokratik Batı toplumlarında yine nispeten karşılık bulabilecek olsa da, Türkiye’de halihazırda hiçbir şekilde geçerli değildir. Çünkü insan haklarının siyaseten araç olarak kulanılabilmesi ve hukuk eliyle iktidardan talep edilebilmesi için en azından karşınızda sizi her an derdest etmeye hazır bir iktidarın bulunmaması, ifade özgürlüğü ve sokağa çıktığınızda zarar görmeyeceğinize dair bir kanaatinizin olması şarttır.