Güncel

"İnsanlığın Hikâyesi Değişmek Zorunda ve Onu Biz Değiştireceğiz"

19 Ocak 2023 Perşembe

Emin Alper

"İnsanlığın Hikâyesi Değişmek Zorunda ve Onu Biz Değiştireceğiz"

İnsanlığın hikâyesi değişmek zorunda ve onu biz değiştireceğiz. Çünkü Hrant’a bir söz verdik. Önce dayanışarak ve yan yana durarak, sonra da çoğunluğa seslenerek değiştireceğiz. Ona “sen bizsiz değil bizimle birlikte mutlusun” diyerek. Biz sana nefret duyan ötekin değil, seni çoğaltan zenginliğiz. Nefretin sadece bizi değil, seni de bitiriyor. Güçlünün zayıfı ezdiği, insan onurunun ayaklar altına alındığı, sömürü ve ayrımcılığa dayalı bu sistemi biz kurmadık ama onu hep birlikte alaşağı edebiliriz.

Bolsonaro’dan sonra Bolsonarismo: Brezilya’da Otoriter Popülizmin Araçları

20 Ocak 2023 Cuma

Esra Akgemci

Bolsonaro’dan sonra Bolsonarismo: Brezilya’da Otoriter Popülizmin Araçları

Brezilya ve ABD örneğinde, “kültürel Marksizm” olarak bilinen aşırı sağcı komplo teorisi, Bolsonaro’nun ve Trump’ın hem muhaliflere hem de kurumlara saldırmasının yeni bir aracı haline geldi. Kültürel Marksizm, 1990’lardan bu yana, ABD’de solcuları ulus, aile, ahlâk ve Hıristiyanlık gibi geleneksel değerlerin karşısında konumlandırmak için kullanılan bir komplo teorisi. Latin Amerika’da ise 2000’lerden itibaren art arda iktidara gelen solcu liderler, ana akım medya organları ve sosyal medya platformlarında komplocu nefret söylemleriyle karşı karşıya kaldılar.

Kurak Günler: Merkez-Taşra İlişkisinde Kaymalar, Bütünleşmeler

17 Ocak 2023 Salı

Mehmet Kazım

Kurak Günler: Merkez-Taşra İlişkisinde Kaymalar, Bütünleşmeler

Filmde izlediğimiz sorunsallar bugüne mahsus değil elbette. Homofobi, linç, cinsiyetçilik, tecavüz, ırkçılık geçmişte de vardı. Sağ iktidarların sürekli görmezden geldiği, ferdî suç olarak gösterdiği, politik olduğunu kabullenmediği, (kendi varlığının beslediği bir durumu kabullenmesi düşünülemez doğal olarak) tartışmaya bile açmadığı bu çürümenin, bir enfeksiyona dönüşerek bütün gövdeye yayılmasıdır gördüğümüz. Artık ne taşraya aittir bu zihniyet, ne de merkeze.

14 Ocak 2023 Cumartesi

Alper H. Yağcı

Türklük ve Türkiyelilik

Gerçek hayatta, etnik gruplar vardır, bunların sınırları kesin değildir, pek çok aile karışıktır, aynı insan kendini hem Kürt hem de Türk hissedebilir ve yerine göre bu sözcüklerden herhangi birini, her ikisini veya Türkiyeli sözcüğünü kullanabilir. Bu gibi durumları yansıtmak üzere, sözcükler de farklı anlamlar alır. “Türk edebiyatı”, Türkçe üretilmiş tüm edebiyatı kastetmek üzere de kullanılabilir, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ürettiği edebiyatı kastetmek için de kullanılabilir; her halükarda bazı Kürt (kökenli) yazarları ve şairleri de kapsayacaktır.

12 Ocak 2023 Perşembe

Ahmet İlhan

Omniptikon Şeffaflığın Kötülüğü

Şeffaflık içeriği, eylemi ve olguyu bakışa bu denli fazla sunmanın, yakın tutmanın yarattığı körlüğün kadrajına yerleşiyor ve doğası gereği yapması gerektiği halde, gizli olanı aşikâr etmiyor, hız ve geçiciliğin insafına terk ediyor. Bununla birlikte yönetici erk bilinçli olarak, siyasi tartışmaları, toplumsal ilişkilerin yıkıcı şiddetinin aleni, şeffaf etkisine maruz bırakıyor.

9 Ocak 2023 Pazartesi

Ali Eren Demir

Organ Piyasası

Halk sağlığı temel olarak her insanın eşit bir biçimde sağlık hizmetine ulaşmasını ve bundan yararlanmasını savunur. Organ nakli ve piyasası gündelik hayat, sağlık, beden, tıp ve siyaset sosyolojisi gibi birçok alanda kapsamlı tartışma gündeminin konusu oluyor. “Böbreğimi satar yine seni okuturum” lafı artan eğitim masrafları ve ekonomik kriz durumlarında gerçek bir seçenek oluyor.

8 Ocak 2023 Pazar

Taçlı Yazıcıoğlu

Neşenin Nostaljiyle İmtihanı

Doğrusu, Yılbaşı Gecesi’nde, tıpkı Erşan Kuneri’de olduğu gibi, pek gülemedim ama hazin olan bu değildi. İlla bir Türkiye mozaiği yaratma peşinde, Avrupa Yakası’ndan beri birbirine benzeyen tiplemelerine bu kadar sadık kalmasını, hatta sürekli tekrara düşmesini, birçok yerli filmde/dizide gözlemlediğimiz, her biri iyi birer oyuncu olan kastının yeteneğine çok abanarak senaryoyu, kurguyu unutma tercihini görmezden gelmeye çalıştım.

4 Ocak 2023 Çarşamba

Başak Çeliktemel

"Kurak Günler", Obruğun Öte Tarafına

Emre, en başından beri bozuk düzene ayak uydurmakta zorlanan, onu tasvip etmeyen biridir. Belediye başkanının davetini kabul etmek istemese de, savcı kimliği sebebiyle, statükonun geçmişten beri kurduğu düzene karşı gelemez ve davete icabet eder. Burada, statükonun Emre’yi içine alıp yok etmeye çalıştığına tanık oluruz. Savcı, çarkın bir dişlisi haline getirilmeye çalışılır. Âdeta, onun fikirlerinin, karakterinin ve eğitiminin hiçbir önemi yokmuş gibi davranılması istenir.

Türkiye’de Evrim İhtilafı: Yaratılış Kongreleri Bize Ne Söylüyor?

30 Aralık 2022 Cuma

Murat Gülsaçan

Türkiye’de Evrim İhtilafı: Yaratılış Kongreleri Bize Ne Söylüyor?

Son yıllarda yapılan çalışmalar her ülkenin evrim karşıtlığının kendine özgü yanları olduğunun altını çizmeye başladı. Ne var ki Türkiye’de hâlâ eski anlayışın, yani yaratılışçılığın Türkiye’ye Amerika’dan geldiği sanısının hâkim olduğunu görüyoruz. Eğer sahte-bilimsel evrim karşıtı argümanların 1970’lerde Türkiye’ye girişine bakacak olursak bu sanıda bir haklılık payı olacaktır. Ancak Türkiye’de evrim kuramının reddinin Osmanlı’ya uzanan tarihine, yani evrim ihtilafına bakarsak bu sanının açıkça yanlış olduğunu görürüz.

Altılı Masa’nın Anayasa Değişikliği Önerisinde Basın Özgürlüğünü “Özgürleştirme” Meselesi

28 Aralık 2022 Çarşamba

Serhatcan Yurdam

Altılı Masa’nın Anayasa Değişikliği Önerisinde Basın Özgürlüğünü “Özgürleştirme” Meselesi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatlar yolu ile özgürlükler-sınırlamalar geriliminde basın özgürlüğü lehine aldığı bir dizi karar söz konusu iken günümüz koşullarında hazırlanan bir sınırlama metninde bu içtihatlardan özgürlükler lehine ve sınırlamalar aleyhine neden yeterince beslenilmedi, neden yeni bir yaklaşım getirilmedi? Eğer, ölçüt AİHS ise en azından 12 Mart ve 12 Eylül mirası birtakım “bize özgü” kullanışlı enstrümanlardan neden vazgeçilmedi?

“Kurak Günler”: Eleştirilerin Eleştirisi

27 Aralık 2022 Salı

Necdet Dümelli

“Kurak Günler”: Eleştirilerin Eleştirisi

Bana göre Kurak Günler bir “O gece ne oldu?” filmi. Ana karakter film boyunca o gece yaşananları ve kendisinin olayların tam olarak neresinde yer aldığını sorguluyor. Bu ve birkaç başka müphemlik, hatta bir adım daha ileri atarak, genel bir Müphemlik filmde merkezî bir konumda.

24 Aralık 2022 Cumartesi

Özgür Kaya

İmamoğlu İkinci Erdoğan mı?

Sonuç olarak, temsilî demokrasilerde siyasal liderleri peşinden sürüklenecek ulu kişiler değil, kendi politik amaçlarımız doğrultusunda somut çıktılar üretmesi için destekleyeceğimiz işlevsel enstrümanlar olarak görmek ve bu bakışımızı da siyasetçilerin hatırında tutmamız gerekir. Bu bağlamda sosyal adaleti, kamucu perspektifi, bilginin kılavuz olduğu şeffaf ve liyakate dayalı bir yönetim modelini savunanların İmamoğlu siyasetine rezerv koyması gereken bir durum görünmüyor açıkçası ufukta…

Reistokrasinin İktidara Mecburiyeti; Erdoğan’ın İktidara Mahkûmiyeti (II)

22 Aralık 2022 Perşembe

Mete Kaan Kaynar

Reistokrasinin İktidara Mecburiyeti; Erdoğan’ın İktidara Mahkûmiyeti (II)

AKP’nin seçim yenilgisi, Erdoğan’ın ve CBHS’nin tasfiyesiyle Türkiye’nin bir anda Norveçleşeceğini, özgürleşeceğini tahayyül etmek, Türkiye’de otoriterizmin tek kaynağının ve tek nedeninin Erdoğan’ın (ve CBHS’nin) mevcudiyeti olduğunu düşünme yanlışına bizi götürür. Yumurta-tavuk esprisine saplanmaya gerek olmasa da Türkiye’de otoriterizmin hem kültürel hem de Osmanlı’dan (Osmanlı’ya da Bizans-Pers geleneğinden) Cumhuriyet’e ve günümüze miras devlet yönetim gelenekleriyle şekillendiğini de unutmamak gerekiyor.

20 Aralık 2022 Salı

Mete Kaan Kaynar

Reistokrasinin İktidara Mecburiyeti; Erdoğan’ın İktidara Mahkûmiyeti (I)

Liderlerin kendilerinin demokrasiden nefret ettiği, takipçilerinin de demokrasiden yorulduğu yeni bir ruh halinin -zamanımızın ruh hali- içinde olduğumuz iddia edilebilir, ki bu tespiti son yıllarda daha çok duymaya ve deneyimlenmeye başlamış olduğumuz da öne sürülebilir. Gelinen noktada otoriter popülist yönetimlerin hınç ve öfke dolu kalabalıklara kültürel çoğunlukçuluktan, etnik saflıktan, “Onların doları varsa bizim de Allah’ımız var” yatıştırmasından başka bir şey veremediği oldukça açık.

16 Aralık 2022 Cuma

Osman Elbek

Kurak Günler

Emre, heteroseksist dünyaya mahkûm olmayan ve aynı zamanda obruklara karşı mücadele eden bir simge. İnsanın sermayesinin saygınlık olduğunu gören ve bu yolda düşe kalka yürümeye çalışan bir simge. Bin yıllık devlet zihniyetinden farklı olarak Çingene çadırlarını kriminalize eden değil, onları korumaya çalışan bir simge. Daha önemlisi taşranın, normsuzluğun, keyfiyetin, ahalinin insani sorunlarını kendi çıkarı için kullanmanın mantığını çözmüş ve hukuku bu uğurda iğfal etmiş hâkime Zeynep gibi karanlığın yanına geçmemiş bir simge.

15 Aralık 2022 Perşembe

Bedri Soylu

İşçi Sınıfının “Kayıp” Siyaseti

Demokratik yollarla iktidara gelinse bile küresel sermayenin ve sermaye dostu organizasyonların ablukasından korunarak halklara umut veren iktidar modeli/yaklaşımı neden tutmuyor? Yoksa göle maya çalmaya çalışan Nasrettin Hoca gibi “ya tutarsa” diyen bir siyaseti mi teklif ediyoruz? Kapitalizmi aşacak bir siyasi projeksiyonumuz yok mu gerçekten? Don Quijote’un, Yoldaş Pançuni’nin sonu bir yere varmayacak trajikomik maceraperestliğinden ibaret mi arzuladıklarımız?

13 Aralık 2022 Salı

Doğancan Özsel

CHP'nin Geciken İkinci Yüzyılı

Liberal düşünürler, AKP sonrası Türkiye’sinde yaşanmasını bekledikleri göreli refah artışının bu konuda bir çözüm penceresi sunacağını düşünüyor olabilirler. Ancak beni kaygılandıran, çok daha köklü bir Müstebit-İttihatçı siyasal metronomunun ötesine bir buçuk asırdır bir türlü geçemiyor oluşumuz. Çağrısı yapılan İkinci Yüzyıl’ı, ilki ile benzer kodlar üzerinden hayal etmiyor olmamız gerekir. Yoksa ikinci yüzyıl da kendisine ikinci bir Erdoğan bulacaktır.

10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü: Kriz ve İnsan Hakları Hareketi

10 Aralık 2022 Cumartesi

Tanıl Bora (Söyleşi)

10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü: Kriz ve İnsan Hakları Hareketi

İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri’yle söyleşi

Vazgeçilemez gördüğü ve ısrarda sınır tanımadığı hak ve özgürlük savunusu ile yine de insan hakları hareketi diğer toplumsal hareketlerden farklı bir konumda kaldı tabii ki. Ve bu ısrar insan hakları hareketinin gelişme, yanlışlarından kurtulma dinamiğini içinde barındırmaya devam ediyor bugün. Özetle, insan hakları hareketinin genel olarak içine düşürüldüğü durumu, demokratik mücadele ve sivil toplum hareketlerinden ayrı tanımlamak doğru olmaz diye düşünüyorum.

Pedro Castillo’nun Darbe Teşebbüsünden Sonra Peru

9 Aralık 2022 Cuma

Pablo Stefanoni

Pedro Castillo’nun Darbe Teşebbüsünden Sonra Peru

Siyasi deneyimi ve ekip kurma becerisi olmayan Castillo, hükümet dinamiği yaratamadı. Geçtiğimiz Şubat ayında, normalleşme sağlamak amacıyla, seçim kampanyası sırasında ve hükümetinin ilk döneminde imajına damgasını vuran şapkayı terk etti. Birlikte çalıştığı pek çok kişi, onun kararlarını en son konuştuğu kişiye göre verdiğini iddia ediyor. Bu sarmal Kongre'nin feshedilmesi girişimiyle sonuçlandı.

6 Aralık 2022 Salı

Charles Postel

“Popülizm” ve Sol-Sağ Ayrımının Önemi

Milyonlarca insanı içine alan kitlesel bir devrimden beklenebileceği gibi, Amerikan Popülizmi de pek çok kısıtlama ve tuhaflıklar barındırıyordu. Yine de düşüncemizi genişletilmiş bir analiz kategorisi olarak popülizm imgesinden arındırmak, popülizmin bıraktığı mirası anlamanın ilk adımı olacaktır. Aynı şekilde, eğer mevcut durumu da anlamak istiyorsak ihtiyacımız olan şey, sol ve sağ arasındaki siyasi ayrımın ne kadar önemli olduğunu kabul eden, işleri daha da karmaşıklaştırmaktansa daha da netleştirebilecek analiz kategorileridir.

30 Kasım 2022 Çarşamba

Sevgi Doğan (Söyleşi)

İtalya, Gramsci ve Demokrasi

Fabio Frosini ile Söyleşi

Neo-faşizm, FdI seçmenlerinin yalnızca küçük bir bölümünün tanıdığı ideolojik bir “aroma”dır. Öte yandan zafer kazanan bu güç, demokrasiyi doğrudan Macar ve Polonya deneyiminden esinlenerek yorumlayan liberal olmayan ya da her halükarda artık liberal olmayan siyasi güçlere duyulan güvenin ifadesidir. Diğer bir ifadeyle, İtalya da 1945’ten sonra Avrupa’da kurulan ve 1950’ler ve 1960’larda güçlenen demokratik muahededen, yani hem liberal hem de toplumsal bir anayasa fikri içinde halk güçleri ile burjuvazi arasındaki uzlaşmadan çıkma eğilimindedir.

Emine Sevgi Özdamar’a Büchner Ödülü: "Sokağa Bakan Pencerelerde"

27 Kasım 2022 Pazar

Dirk Knipphals

Emine Sevgi Özdamar’a Büchner Ödülü: "Sokağa Bakan Pencerelerde"

Emine Sevgi Özdamar 1999’da Chamisso Ödülü’nü alırken yaptığı teşekkür konuşmasında “Tiyatro bedenler arası bir diyalogdur [...], kelimeler de beden oluyor,” demişti. Bu anlamda, onun düzyazısında da bedensel bir şey var. Kaleme alınmış gibi görünmüyor (ve tabii ki kaleme alınmış, özenle yazılmış ), daha çok sahneye konulmuş gibi. Yazma: aynı zamanda bir diyalog, kişinin kendi deneyimleri için bir alan.

26 Kasım 2022 Cumartesi

Abdullah Onay

Adaletsizlik Mülkiyetin Temelidir

Son olaylarda Tayyip Erdoğan’ın, işaret fişeğini atıp, yeni katliamlara yol açmasını vurgulamak gerekiyor. Sündüre sündüre kırpılarak on yılda çıkarılan “koruma” yasası “bol gelmiş” olsa gerek ki müdahale ihtiyacı hasıl oldu. Doğanın yağması bu iktidarın alamet-i farikası, üretim ve ticaretini engellemek teklif dahi edilemez. Bu “atık”ların tüyünden, yağından yararlanmayı hâlâ akıl edememiş olmaları asıl şaşırtıcı olan; belki şirketteki yoğunluktan olsa gerek.

Myanmar’da Askerî Cuntaya Karşı Mücadele

24 Kasım 2022 Perşembe

Nilar Thein

Myanmar’da Askerî Cuntaya Karşı Mücadele

Generaller ciddi anlamda yanlış hesap yaptılar. Halk cuntanın vahşetine cesaret ve meydan okumayla karşılık verdi. Protestolar devam ediyor ve binlerce kişi silahlandı, bazıları cuntaya uzun süredir direnen ve ülkenin büyük bölümünü kontrol eden çeşitli etnik silahlı gruplara sığındı. Şu anda ergenlik çağında olan Whitey bile ordunun insanlık dışı tutumunu anlayabilecek yaşta.