Foto Gagin, İzmir Yahudileri ve Karataş: Hafıza Uyanışları?
30 Nisan 2022 Cumartesi
Deniz Özbek Özyurt
Foto Gagin, İzmir Yahudileri ve Karataş: Hafıza Uyanışları?
Sergide, başarılı bir fotoğraf stüdyosuna sahip olan Aleksandro Gagin’in ve tüm ailesinin, 1940-1954 yılları arasında, adım adım İzmir’den ayrılarak bir kısmının Arjantin’e bir kısmının ise İsrail’e göç ettiğini öğreniyoruz; ancak bu kaybın ve göçün sebepleri konusunda dikkat çekici bir sessizlik var. Belki de sergiye gelen ziyaretçileri sorular sormaya teşvik eden bilinçli bir tercih olarak da okuyabiliriz bu sessizliği.
Osman Kavala Cezaevindeyken, Hepimiz Parmaklıklar Ardındayız
28 Nisan 2022 Perşembe
Anthony Barnett
Osman Kavala Cezaevindeyken, Hepimiz Parmaklıklar Ardındayız
Özgürlük, son derece kişisel. Yine de bu bencil bir deneyim değil. Başkaları özgür olmadan kişisel özgürlüğün hiçbir anlamı olmaz; bize yakın olanlar, dostlarımız ve özgürlükleri için savaşan daha uzaktakiler, bizim özgürlüğümüzü güvence altına alırlar. Bu yüzden, herhangi bir yerde haksız yere birileri hapse atılırken, hepimizden bir parça parmaklıklar ardında.
“Mahkemeler… 'cezalandırmaya ihtiyaç duyanların' mekânına dönüşmüştür”
26 Nisan 2022 Salı
Fehmi Demir
“Mahkemeler… 'cezalandırmaya ihtiyaç duyanların' mekânına dönüşmüştür”
Avukat Fehmi Demir’in Gezi Parkı Davası Karar Duruşmasındaki Konuşması
Sizce biber gazı ile yurttaşlarının öldürülmesi mi ülkemizin yüzünü daha çok kızartır, yoksa insan yaşamını tehlikeye sokan, hatta yaşamına son veren tarzda kullanılmasının önüne geçebilmek için biber gazının yasaklanmasını savunan insanların çabaları mı? Hiçbir somut isnat olmadığı halde Sayın Kavala’yı beş yılı aşkın bir süredir tutuklu olarak yargılamak, tutukluluğun devamı kararında suçunu bile söyleyememek mi yoksa hak ettiği özgürlüğünü iade etmiş olmak mı Türkiye’yi dışarıda zor durumda bırakır?
Post-emperyal Travma ve Cemil Meriç
26 Nisan 2022 Salı
Gözde Yılmaz
Post-emperyal Travma ve Cemil Meriç
Batılılaşmayı, bir tiyatroya beşinci perdenin ortasında girmeye benzetir. ''Angoisse''larının nedeni, kendini küçük görmedir; psikozların nedeni şuuraltının lağımları değil bu kültürel yabancılaşmadır. Delirmekten korkar, yapayalnızdır. Hiç bir işe yaramayan bir adam hisseder kendini. Yine de kitaplar tesellisi olur; Dosto, Balzac, Comte, Diderot, Hugo, Descartes, Büchner... ''Tanrı biziz'' der; ıstırap çeken insanlarız ve insanla ilgili her hayal kutsal, her teselli, her ümit.
"Ötekilere duyduğumuz sorumlulukla yapabileceğimiz çok şey olduğunu düşünüyorum"
22 Nisan 2022 Cuma
Gözde Yılmaz (Söyleşi)
"Ötekilere duyduğumuz sorumlulukla yapabileceğimiz çok şey olduğunu düşünüyorum"
Ayşe Devrim Başterzi ile İntihar Üzerine Söyleşi
Yükselen vahşi neoliberalizm içinde otoriteryenleşen dünyanın getirdiği tüm sosyal, ekonomik, politik nedenlere baktığımızda, en temelinde insanların yaşamlarını nasıl yaşadıkları ile ilişkili stres verici ve olumsuz etmenlere yönelik mücadelelerinin ve öteki insanlarla bir arada durulacak bütün kamusal alanların, evlerin kapısının diğer insanlara açık olmasının, insanlara ya da ‘ruh sağlığına’ iyi geldiğini biliyoruz.
“Irkçılık İse Ben Irkçıyım”
21 Nisan 2022 Perşembe
Hacı Çevik
“Irkçılık İse Ben Irkçıyım”
Normalleşen Mülteci Nefreti
Suçlu olanın kimliğinden hareketle, bütüne yönelen bu nefret söyleminin kaynakları çok boyutludur. Popüler kültürün aktörleri, muhalefet partilerinin liderleri ve üyeleri tarafından yapılan açıklamalar, belediye başkanlarının uygulama ve söylemleri doğrultusunda giderek daha fazla oranda “normal” görünmeye başlanan göçmen ve mülteci nefreti, toplumsal alanda kolaylıkla kendisine karşılık bulabiliyor.
Türkiye Cezaevlerinde Neler Oluyor? Düşman Ceza İnfaz Sistemi
20 Nisan 2022 Çarşamba
Nuray Özdoğan
Türkiye Cezaevlerinde Neler Oluyor? Düşman Ceza İnfaz Sistemi
Cezaevlerine gelebilen mahpus aileleri, diğer mahpusların ailelerinin ulaştırdığı paraları mahpus adına yatırıyordu. Bu yıllarca süren bir dayanışma hali idi. Ta ki Anayasal suçlar savcılıkları, başkası adına para yatıran herkese terör finansmanı iddiası ile soruşturma açana kadar. En son Ankara’da bir avukat bu nedenle gözaltına alındı.
Nekro-siyasi Norm Düzeneği ve Yas Tutma Hakkı(mız)
19 Nisan 2022 Salı
Ezgi Duman
Nekro-siyasi Norm Düzeneği ve Yas Tutma Hakkı(mız)
“Sen”in veya “o”nun kaybı olarak görünen aslında salt “sen”in değil “ben” ve “sen” arası ilişkinin kaybı. Eğer narsistik melankoliye saplanıp kalmak değil, başkasının yaralanabilirliğine, bir başka ifadeyle ölümlülüğüne dair farkındalık söz konusuysa, orada “başka” bir şey olur. Ve bu noktada yas (hakkı) devreye girer veya çoktan girmiştir. İstesek de istemesek de sarsılarak elveda denir veyahut elveda denerek sarsıntı vuku bulur.
Toplu Taşıma Mekânları Üzerine Düşünmek: Yakın Geçmişten Bugüne ve Geleceğe
17 Nisan 2022 Pazar
Zeynep Ceren Akyüz
Toplu Taşıma Mekânları Üzerine Düşünmek: Yakın Geçmişten Bugüne ve Geleceğe
Toplu taşımaya dair hep olağanın dışında olan olayların haber olduğu, olağanın ise aslında yaşamımıza karşılık geldiğini unutuyoruz. Metro raylarına kendini bırakan genç kadın, metrobüsle gezintiye çıkan bir köpek, istasyonda gerçekleşen turnuvalar haberlere yansıyor. Oysaki büyükşehirlerde toplu taşımada gün içinde geçirilen zamanın birkaç saati aştığı bu kamusal mekân, bizim suskunluğumuzu değil, onun üzerine düşünmemizi, konuşmamızı, fikir alışverişlerimizi fazlasıyla hak ediyor.
Küçük ve Yalnız Bir Kasabanın Tarihinden: “Tütün Oyunu”
15 Nisan 2022 Cuma
Özcan Baripoğlu
Küçük ve Yalnız Bir Kasabanın Tarihinden: “Tütün Oyunu”
Oyunda önemli yüklerden birisi “oyuncu başı” karakteri üzerindeydi. Oyuncu başı, oyun akışı sırasında belli yerlerde seyirciye dönerek tartışma başlatıyor, üreticiler gerçek hayat, sahne, kurgu bağlamı içinde tartışmaya davet ediliyordu. Oyunda bir diğer önemli rol “çorbacı” karakteriydi. Çorbacı yerel bir deyim olup aracı tüccar, tefeci karışımı bir profile denk geliyordu. Bütün “çakallık” onun üzerinden tezgâhlanıyordu.
En Tehlikeli Olan “Ilımlı Putinciler” mi?
14 Nisan 2022 Perşembe
Nuray Mert
En Tehlikeli Olan “Ilımlı Putinciler” mi?
Her şeyden önce ortada savaş var, yıkım var, insanlık trajedisi var, bu durum karşısında ‘verin silahları Putin’i tepelesinler’ diyemiyorum. Tıpkı Afganistan’da kolayca ‘Taliban ABD işgaline karşı ülkesini savunuyor, hepimiz onlara destek olalım’, ‘Irak’ta ABD işgaline karşı savaşan saflara katılmakta tereddüt etmeyelim’ diyemediğim gibi. Zaten öyle diyen de yoktu, ne de olsa sarı saçlı, mavi gözlü insanlar değildiler, dünyanın ‘çapulcuları’ydılar.
Macaristan Seçimleri: Orban'ın Yeni Bir Zaferi mi?
13 Nisan 2022 Çarşamba
András Bíró-Nagy
Macaristan Seçimleri: Orban'ın Yeni Bir Zaferi mi?
Peş peşe kazandığı dördüncü seçime rağmen Orban yönetiminin bir balayı yaşama ihtimalinin zayıf olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Orban'ın kendi önlemleriyle bütçede açtığı koca delik ve çift haneli rakamlara yaklaşan enflasyon yeni hükümeti bekliyor. Bunun yanı sıra ülkedeki yolsuzluk ve hukuk ihlallerine ilişkin kaygılardan ötürü AB fonları artık Macaristan'a akmıyor.
Milliyetçi "Kale Doktrini"
11 Nisan 2022 Pazartesi
Gözde Yılmaz
Milliyetçi "Kale Doktrini"
Mültecilere, HDP'ye yönelik saldırıların, milliyetçi cephe tarafından benimsenen bu ''kale doktrini'' dolayısıyla yumuşatıldığı, çoğunlukla haklı çıkarıldığı, yargılamaların ''beyazların'' lehine sonuçlandığı şaşırtmamalı. Bu doktrinle bağlantılı tarihten birçok vakayı da tespit edebilmek mümkün. 90'lı yıllarda Güneydoğu'da düzenlenecek operasyonlara ''Kale Planı'' adı verilmişti mesela. ''Terör örgütüyle iltisaklı'' olduğu düşünülen kişi ve kurumlar üzerinde, ülke genelinde fizikî ve psikolojik şiddet uygulanmıştı.
2022 Fransa Cumhurbaşkanlığı Seçimleri (II): Mélenchon’un Vaat Ettiği “Halkın Zamanı” Bu Kez Gelecek mi?
9 Nisan 2022 Cumartesi
Selman Saç
2022 Fransa Cumhurbaşkanlığı Seçimleri (II): Mélenchon’un Vaat Ettiği “Halkın Zamanı” Bu Kez Gelecek mi?
Sol/sosyalist bir ideolojiyle harmanlanmış popülist strateji, Mélenchon’un yükselişinin imkânını yaratırken bazı çelişkilere de neden oldu. Mélenchon seçim süreci boyunca sürekli program vurgusu yaparak, vaatlerini öne çıkarıp fikir odaklı bir hareket olduğunu dile getirdi. Fakat bu vurguya rağmen popülist stratejisinin de gereği olarak pratikte adaylığı daha çok güçlü bir liderliğe yaslanıyor. Hatta hareketin kendisi bizzat Mélenchon’la özdeşleşmiş durumda. Neredeyse seçim sisteminden de kaynaklı olarak tek başına Mélenchon konuşuluyor.
Savaş ve Barış’ı Yeniden Okumak
6 Nisan 2022 Çarşamba
Meriç Gök
Savaş ve Barış’ı Yeniden Okumak
Kuşkusuz savaş, halklar birbirini boğazlamak istediği için çıkıyor değil, tam tersine bir avuç muktedir, ekonomik ve siyasal sorunlarına savaş yoluyla “çözüm” bulmak istediği için çıkıyor. Oysa savaşta kazanacak hiçbir şeyi olmayan ama başta yaşamları olmak üzere kaybedecek çok şeyi olan insanlar, nüfusun halkı oluşturan ezici çoğunluğudur.
Turkish Gaslighting
1 Nisan 2022 Cuma
Gözde Yılmaz
Turkish Gaslighting
"Çok uzun kuyruklar oluşuyordu, bu nedenle zam yaptık” sözü salt manipülasyonla açıklanabilir mi? Osman Uzun'un bu sözüne karşı çıkan vatandaşa, iktidarın, ''elinde çekiç olan her yerde çivi görürmüş''vari söylemler dillendirmesi, ''gaslighting'' ile ilişkili. Kuyrukta bekleyen insanın kendi akli melekelerinden şüphe duymasına neden olabilecek böyle bir ifadenin, halihazırda yalnızlaşan, kamusal alandan uzaklaşan, korkutulan bireylere söylendiği de es geçilmemeli.
2022 Fransa Cumhurbaşkanlığı Seçimleri (I): Macron’un Peşinen İlan Edilmiş Zaferinin Beş Basit Nedeni
31 Mart 2022 Perşembe
Selman Saç
2022 Fransa Cumhurbaşkanlığı Seçimleri (I): Macron’un Peşinen İlan Edilmiş Zaferinin Beş Basit Nedeni
Macron’un seçilmesinden beri aşırı sağın toplam oyunun %35’lere kadar çıkması onun panzehir olmadığının, aksine aşırı sağ tehdidi büyüttüğünün açıkça kanıtı. Mélenchon’un yükselişine devam etmesi hem ilk turda aşırı sağı alt etmenin mümkün olabileceği algısını hem de gerçek sol bir alternatifin inşa edebileceği inancını güçlendirebilir. Fakat halihazırda solun ikinci tura kalamayacağına dair yaygın bir anlayışın hâkim olduğunu söylemek gerekir.
Avrasyacı teorinin güdümünde Putin'in savaşı
30 Mart 2022 Çarşamba
Jane Burbank
Avrasyacı teorinin güdümünde Putin'in savaşı
Avrasyacılık kavramını geliştiren çok sayıdaki göçmen Rus entelektüelden biri olan dilbilimci Nikolay Trubetskoy, 1920'de Batı kolonyalizmi ve Avrupa-merkezciliğe keskin bir eleştiri yönelttiği "Avrupa ve İnsanlık"ı yayımladı. Trubetskoy, Rus entelektüellerini Avrupa saplantısından vazgeçmeye ve tüm kıtaya yayılacak bir büyük Rus-Avrasya devleti kurmak üzere "Cengiz Han'ın mirası"na yaslanmaya çağırıyordu.
“Çok Dikkat, Çok Çok Dikkat!”
29 Mart 2022 Salı
Nuray Mert
“Çok Dikkat, Çok Çok Dikkat!”
Putin Rusya’nın neoliberalizme açılması sürecinin bir ürünü. Stalin matah bir siyasi aktör değil ama Putin’i hokus pokus ile Stalin’in devamı olarak gösterme çabasının gerisinde, onun neoliberal ekonominin Batı dünyası dışındaki temsilcilerinden biri olduğu gerçeğini örtme çabası var. Putin ve Çarlık Rusya’sı ile kurulan bağlar ise düpedüz neo-Oryantalist bir söylem, özetle, ‘otokrasi Rusların tarihsel-kültürel gerçeği’ demekten başka bir şey değil.
KKTC’de Dekadanın Mutlaklığı: Tembellik Ağacı ve Yaşam Kalitesi
27 Mart 2022 Pazar
Kemal Yücekayalar
KKTC’de Dekadanın Mutlaklığı: Tembellik Ağacı ve Yaşam Kalitesi
Özellikle enerji kaynakları açısından büyük sıkıntıların olduğu bugünlerde hükümet, hükümet olabilmenin gereklerini yerine getirdi mi? Yurttaşlara özellikle bu ekonomik darboğazda ulaşım açsından toplu taşıma bağlamında yeni alternatifler sunabildi mi? Tekrar aktaracak olursak ülkede elektrik sorunundan ulaşıma, eğitimden sağlığa kadar “dekadan” mefhumu hâkim. Çöküşün realitesi aslında söz konusu olan.
Şurası da Çok Önemli
24 Mart 2022 Perşembe
Gözde Yılmaz
Şurası da Çok Önemli
Anlaşılan AKP literatüründe, ‘’yarın yokuz’’, bir görev ilga edildiğinde kullanılan, varlık-yokluk meseline dair bir retorik. Genellikle kriz zamanlarında ihtiyaç duyulan, İslâmi bir atalet, sebat ihtiva eden oluş hali. Burası Çok Önemli’deki diriliş anlatısı, ‘’yarın da varız’’ söyleminin geri gelişini ‘’müjdeliyor’’. Bugün de varız, yarın da…
Kaybetmemeye Direnmek: Cumhur İttifakı’nın Yasa Teklifi Üzerine Notlar
22 Mart 2022 Salı
Mete Kaan Kaynar
Kaybetmemeye Direnmek: Cumhur İttifakı’nın Yasa Teklifi Üzerine Notlar
Yasa teklifinde yer alan 5., 6. ve 7. maddelerle yeniden düzenlenmek istenen il ve ilçe seçim kurulları da seçim sonuçlarına daha etkin müdahale edebilme yolları aranması çerçevesinde değerlendirilebilir. Bunu, seçimlere “yasadışı” değil, yasanın etrafından dolanan müdahale imkânları şeklinde okumak ve yine Cumhur İttifakı’nın stratejisini “kazanmak” yerine “kaybetmemek” üzerine bina ettiğinin bir örneği olarak değerlendirmek daha doğru olacaktır.
Nasıl Seçtirmeli, Nasıl Seçtirmemeli?
21 Mart 2022 Pazartesi
Erol Taymaz
Nasıl Seçtirmeli, Nasıl Seçtirmemeli?
Yeni öneriye göre milletvekili dağılımında ittifakın değil, partilerin aldığı oylar göz önüne alınacağı için ittifak kuran partilerin milletvekili sayısını artırması için tek seçeneği seçim bölgesi düzeyinde bir (ortak) parti listesinden ortak aday göstermek olacak. Doğal olarak bu seçeneği uygulamak ittifaklarda olduğundan çok daha zor. Ayrıca seçmenlerin de bu durumda ortak listeye oy verme eğilimi daha zayıf olabilir.
Dünya Edebiyatı ve Kültür Tarihinde Su ve Deniz
18 Mart 2022 Cuma
Meriç Gök
Dünya Edebiyatı ve Kültür Tarihinde Su ve Deniz
Deniz, göl veya ırmak hepsi de suyla ilgili olmakla birlikte hayatta her şeyin sürekli değiştiğini, sadece ırmak bize çok açık biçimde göstermiştir. Irmak, içindeki suyun hiç kesintisiz akmasıyla tanımlanır. İşte onun bu özelliği bize hayatta her şeyin sürekli değişip yok olduğu günlük yaşam deneyimine dair kafa yordurmuştur. Miletli Thales’ten neredeyse yüz yıl sonra bu kez Efesli Herakleitos suyun bu akışını düşüncesinin konusu yapar.