Güncel

Sâdık Hidâyet Üzerine Uzun Bir Metne Girişmeden Önce Kısacık Bir Deneme: Peyam-ı Hidâyet

24 Temmuz 2022 Pazar

Doğu Kaşka

Sâdık Hidâyet Üzerine Uzun Bir Metne Girişmeden Önce Kısacık Bir Deneme: Peyam-ı Hidâyet

Karakterleri bir kaçış, bir haykırıştır. Kimi karakterleri baştan aşağıya sahtekârlık kokar. Her dönemin adamı Hacı Ağa gibi. Kimi ise iyi olmaktan dolayı yalnızlaşır, ölüme sürüklenir. Kötü hep kötüdür. İyi olanınsa çıkışı yoktur kötülüğün dünyasında. Kendine dahi yetemez. Hidâyet, kötü olmayı öğretmez bize ama bu dünyada yaşamanın dünyaya iyi bakmak isteyen biri için zor olacağını söyler.

Çin’i Anlama Kılavuzu (I): Hong Kong’un Kısa Tarihi ve “Aşağılanma Yüzyılı”na Giriş

20 Temmuz 2022 Çarşamba

Cevdet Kadri Kırımlı

Çin’i Anlama Kılavuzu (I): Hong Kong’un Kısa Tarihi ve “Aşağılanma Yüzyılı”na Giriş

Mart 2019’da Hong Kong yönetimi “ÇHC ile suçluların iadesi”ni öngeren bir yasa tasarısını gündeme getirince büyük bir tepki görmüş ve hızla yayılıp kitleselleşen gösteriler sonrası ÇHC 30 Haziran 2020’de Ulusal Güvenlik Yasası’nı uygulamaya koymuştu. Çin ile ilgili herhangi bir konuya muhalefet etmeyi imkânsız hale getiren bu yasanın uygulanmaya başlamasıyla yüzlerce kişi tutuklanmıştı. Pek çok kişi “tek ülke iki sistem”in fiiliyatta sona erdiği görüşünde.

Savaş Politikalarının Güdümündeki Yargının Cenazelerle İmtihanı

19 Temmuz 2022 Salı

Nuray Özdoğan

Savaş Politikalarının Güdümündeki Yargının Cenazelerle İmtihanı

Savaşın bir şekli ile devam ettirildiği Kürt illerinde yoğunluklu olmak üzere, devletin veyahut bağlı güçlerinin sorumlu olduğu vakalarda öldürülen kişinin cenazesini teslim alma ve gömme süreci toplumsal, politik tüm krizlerin de tezahür ettiği zamanlar. İnsanlar, ağır hak ihlalleri ile katledilen yakınları için, acı, üzüntü ve kimi zaman suçluluk duygusu ile karışık biçimde cenaze töreni düzenlemek, kaybını haykırmak ve uğurlamak ister. İnsanlık tarihi kadar eski en doğal haktır.

17 Temmuz 2022 Pazar

İsmet Melenağzı (Söyleşi)

“Ali İsmail… ve İyileştirme Mücadelesi”

Ali İsmail Korkmaz Vakfı Genel Koordinatörü Deniz Umut Eker’le Söyleşi

Ali İsmail Korkmaz Bursu, ilk başladığında elli dört bursiyeri vardı. Şu anda ise toplam 250 lise ve üniversite öğrencisine burs sağlıyoruz. Ve bunu da hiçbir kurum desteği almadan sadece bireysel bağışlar ile gerçekleştiriyoruz. Bursun devamlılığı için şartlarımızdan bir tanesi bursiyerlerimizin bir sivil toplum kuruluşunda gönüllülük faaliyetlerine katılması. Gençlerin sivil toplumla tanışmaları, bu alanda varlık göstermeleri Türkiye’deki sivil toplumun gelişimi açısından önemli.

15 Temmuz 2022 Cuma

Ukraynalı Feministler

Ukraynalı Feministlerden Dünya Feministlerine Çağrı

Rus saldırganlığı Ukraynalı feministlerin siyasal ve toplumsal baskıya karşı mücadelede elde ettikleri kazanımları dinamitliyor. Rus ordusu işgal altındaki topraklarda toplu tecavüz ve cinsiyet temelli başka türden şiddet biçimlerini askeri bir strateji olarak kullanıyor.

14 Temmuz 2022 Perşembe

Zehra Çiğdem Özcan

Aysel Tuğluk'un Çiğnenen Yaşam Hakkı

Bu ikinci argüman nispeten (elbette temsili anlamda) demokratik Batı toplumlarında yine nispeten karşılık bulabilecek olsa da, Türkiye’de halihazırda hiçbir şekilde geçerli değildir. Çünkü insan haklarının siyaseten araç olarak kulanılabilmesi ve hukuk eliyle iktidardan talep edilebilmesi için en azından karşınızda sizi her an derdest etmeye hazır bir iktidarın bulunmaması, ifade özgürlüğü ve sokağa çıktığınızda zarar görmeyeceğinize dair bir kanaatinizin olması şarttır.

Ödeyemediği Bedellerin Altında Partizanlaşan Muhafazakârlar

11 Temmuz 2022 Pazartesi

Fırat M. Hacıahmetoğlu

Ödeyemediği Bedellerin Altında Partizanlaşan Muhafazakârlar

Bana kalırsa, muhafazakârın bugün dünyaya açtığı savaş, aslında dünyadan (Batı vs.) nefret ettiğinden değil; bilakis, bu dünyanın oluşumu için herhangi bir bedel ödeyemediğine inandığından yaşanan bir savaş. Ödenemeyen bedeller, ödenmesi istenmeyen bedellere, oradan ise ödenmesi yanlış olan ve en nihayetinde katiyen ödenmemesi gereken bedellere -yani İslâmcılığa- doğru evrilerek, muhafazakârın, her şeye rağmen, geçmişte değil, bu dünyada yaşadığı gerçeği ile baş etmesine yardımcı oluyor.

10 Temmuz 2022 Pazar

Özgür Taburoğlu

Bennu Hanım’a “Oyunculuk Dersleri”

İyi bir oyuncuyu ayırt eden “istenen her role girmesi” değildir muhtemelen. Böyle söylemek “Ne iş olsa yaparım!” diyen vasıfsız işçinin iddiasıyla eşbiçimlidir. Sonuç olarak Ceylan’ın, Yıldırımlar gibi hatları belirgin, klasik manada üstün bir oyuncuyu önce setine dahil edip sonra da ondan sahne birikimini unutmasını, bir model gibi içi yokmuş gibi poz vermesini beklemesi haksız bir istek gibidir.

Sinemada Ölüye Saygı ve Adalet: Yönetmen ve Senarist Cem Başeskioğlu ile Söyleşi

10 Temmuz 2022 Pazar

Gözde Yılmaz (Söyleşi)

Sinemada Ölüye Saygı ve Adalet: Yönetmen ve Senarist Cem Başeskioğlu ile Söyleşi

İnsanların bedenlerini yıkayan ve onları öbür dünyaya hazırlayan gassallarımız var, yani ölü yıkayıcılarımız. Peki, ülkelerin günahlarını kim yıkayacak? Gassal ölüyü öte dünyaya hazırlarken bir cümleyi durmadan tekrar eder. Kuran’dan bir sure değildir bu, ya da kutsal kitaptan bir ayet. Sadece bir insanın başka bir insan için dilediği en güzel duadır; Allah’ım ona merhamet et, ona karşı merhametli ol.

Kapanan Cumhuriyet Parantezi Nereye Açıla?

9 Temmuz 2022 Cumartesi

Halûk Sunat

Kapanan Cumhuriyet Parantezi Nereye Açıla?

Hamid ve Erdoğan arasındaki örtüşümün İslâmcı rengini biraz geri çekersek, Hamid-Talat/İTC-Kemal/Cumhuriyet ve Erdoğan’ı birleştirip aynı hatta (kalın kalın) yerleştirenin “anayasal eşit yurttaşlık”, “eşitliközgürlük” (Etiénne Balibar’ın vurgusuyla) meselelerine mesafeleri olduğunu görürüz, ki, bugün de, kapatılmış ya da berhava edilmiş Cumhuriyet parantezinin nereye açılacağına dair umut ve beklentileri (ana muhalefet ve Millet İttifakı katında) tartmanın mihengi de onlar olmak durumundadır.

"Türkiye’de Yoksulluk Konusunun Popülerleşmesinin Ana Nedeni, Küçük Burjuvazinin Yoksullaşması"

8 Temmuz 2022 Cuma

Aybars Yanık (Söyleşi)

"Türkiye’de Yoksulluk Konusunun Popülerleşmesinin Ana Nedeni, Küçük Burjuvazinin Yoksullaşması"

Utku Balaban ile Söyleşi

En soyut seviyede küçük burjuvazinin faburjuvaziyle yaptığı pazarlığın bir öğesi olarak kullanılıyor yoksulluk. Ana amaç yapısal bir çözüm üretmek ve işçi sınıfının fikrini değiştirmek değil, yoksulluk temasını faburjuvazi ve onun birincil temsilcisi olan iktidardaki partiye karşı bir pazarlık kozu olarak kullanmaktır. Ama acı bir şey söyleyeceğim. Nasıl mevcut hükümet ne yaptığına ilişkin fikir sahibiyse, bu tür bir blöfe de boyun eğmeyecek, bu blöfü görecektir.

Ahlâklı, Ahlâksız ve Woke: Yazar, Sanatçı ve Yönetmen Linçlerinin Açtığı Neo-Sansür Yolu

6 Temmuz 2022 Çarşamba

Süreyyya Evren

Ahlâklı, Ahlâksız ve Woke: Yazar, Sanatçı ve Yönetmen Linçlerinin Açtığı Neo-Sansür Yolu

Eğer dersek ki bizce sanat eserleri, sanatçıların özel hayatlarına göre değerlendirilebilir ve sözkonusu hayatlar uygun bulunmazsa bu hayat sırasında ürettikleri eserler yasaklanabilir, film gösterimleri iptal edilebilir, kitaplar raflardan indirilebilir, eserler sergilerden çıkarılabilir; o andan itibaren her eser her yerde yeni bir sansür ihtimaline bizim gözetimimizde açılmış demektir.

5 Temmuz 2022 Salı

José Natanson

Yeni Yeni Sol

Liberal ve muhafazakâr güçlerin 1990'ların neoliberalizminin çizgisinde bir hegemonya kurmayı başaramadığı kısa ve çalkantılı bir dönemin ardından, sol bir kez daha Latin Amerika siyasi döngüsünün merkezinde yer alıyor. Küresel bağlam değişti ve koşullar bir önceki aşamaya göre daha düşmanca: yıkıcı bir pandeminin ardından, pusuda bekleyen bir sağ kanat ve bu aşamada yenilik getirmeyen bir onarım programı sunma riski melankolik bir solun cazibesini oluşturuyor.

“Kocalarını, Nenlerini, Bilmemnelerini” Bırakıp Yürümek: Sevgi Soysal’ın "Tutkulu Perçem"inde Yürümek Üzerine

3 Temmuz 2022 Pazar

Zeynep Hazal Sevinç

“Kocalarını, Nenlerini, Bilmemnelerini” Bırakıp Yürümek: Sevgi Soysal’ın "Tutkulu Perçem"inde Yürümek Üzerine

Tutkulu Perçem’deki kadın karakterlerin yürüme, çıkıp gitme, dolaşma, tepelere çıkma eylemlerinin bir özgürlük, arınma, ferahlama, tefekkürü de beraberinde getirdiğini düşünüyorum. Yürümek, kadın karakterlerin kendi duygularının, tutkularının, huzursuzluklarının açığa çıktığı ve bunların boşalımının sağlandığı bir alandır. Yürümek, kadın karakterler için bir başınalığın, öznelliğin, özgürlüğün, “kendi oluş”un deneyimlendiği alternatif bir mecradır.

1 Temmuz 2022 Cuma

Gözde Yılmaz

Türkiye’nin Hınç Rejimi

Hınç rejimine maruz kalmış mağdurların öfkesi, helalleşmeyle bertaraf edilebilir mi peki? Hınç ve linç rejimlerinin faillerinin, eylemleriyle yüzleşmeyi reddetmeleri, mağdurlarda yoğun bir “karşı-hınç”a sebebiyet verirler. Yani hınç, toplumun her hücresine sirayet edip kanserleştirir. Jean Amery’nin hınç üzerine yazdıklarını hatırlayalım.

1 Temmuz 2022 Cuma

Bülent Aksoy

Sürtük

"Sürtük"ün basında üzerinde durulmayan, bugün unutulmuş olan çok eski bir anlamı daha var. Kâşgarlı Mahmut'un Dîvânü Lûgat-it-Türk'ünde sürtük, "sürtülerek ezilen her şeye sürtük denir" dendikten sonra, altındaki "sürtülen işler" sözü "sürtülen ve sürten kadın" diye tanımlanmış. "Sürtük işler", Türk Dil Kurumu yayımı, Besim Atalay'ın hazırladığı Divanü Lûgat-it-Türk Dizini'nde de "sürüştüren, kendisine sürüştürülen kadın; sevici kadın" diye açıklanmış.

Patates, Soğan, Güle Güle Erdoğan? Türkiye’de Hegemonya Mücadeleleri (III)

30 Haziran 2022 Perşembe

Alp Kayserilioğlu

Patates, Soğan, Güle Güle Erdoğan? Türkiye’de Hegemonya Mücadeleleri (III)

Abdülhamit Gül ya da Zühtü Arslan gibi aktörler, desizyonist-polikratik yapıya karşı burjuva-demokrat bir muhalefetten ziyade, onun içindeki bir nüansı temsil ediyor. Desizyonizmin kontrolden çıkması halinde hegemonik düzenin dağılmasından korkup ve bu nedenle desizyonizmin önünü açtığı en uç biçimlerinin kısmen geri çekilmesini veya zayıflatılmasını amaçlıyorlar. Gül’ün devrilmesiyle birlikte desizyonist-polikratik yapı içindeki ılımlı “kanadın” bir yenilgiye uğradığı açıktır.

29 Haziran 2022 Çarşamba

Alp Kayserilioğlu

Patates, Soğan, Güle Güle Erdoğan? Türkiye’de Hegemonya Mücadeleleri (II)

Bugünün koşullarında bile, büyük burjuvazi ile AKP arasında büyük bir kopuş yaşandığından söz etmek doğru değildir. İzlenmesi gereken stratejiler üzerinde yıllık kâr marjlarından daha kapsamlı büyük çatışmalar ve dolayısıyla hegemonya mücadeleleri olduğunu, ancak bu hegemonya mücadelelerinin “büyük bir kırılma” oluşturmadığını söylemek daha doğru olacaktır. Ancak şiddetlenen krizle beraber, büyük burjuvazi ve AKP-MHP arasındaki sürtüşmeler de elbette şiddetleniyor.

28 Haziran 2022 Salı

Alp Kayserilioğlu

Patates, Soğan, Güle Güle Erdoğan? Türkiye’de Hegemonya Mücadeleleri (I)

Rejim eski ve yeni numaralarla bugüne kadarki en derin hegemonya krizinden yeniden başlayan bir otoriter konsolidasyon süreciyle çıkmaya çalışırken, burjuva bloğunun ana muhalefet partileri de restore edilmiş bir neoliberalizm uygulayarak artan hoşnutsuzluğu dizginlemek üzere bir araya geliyor. Derin hegemonya krizinin nasıl sonuçlanacağı otoriter konsolidasyon güçleri, neoliberal restorasyon perspektifi ve halk güçleri arasında açık ve tartışmalıdır.

26 Haziran 2022 Pazar

Gözde Yılmaz

“Niye Böyle Oldu Bilmiyorum...”

''Niye böyle oldu bilmiyorum'' ifadesinin ardında, yetişkin olamama, haklarına sahip çıkamama hali var bana göre. Anders'in ''ergenliğe gerileme'' dediği durum, özellikle AKP seçmeninin çoğunluğunu gasp etmiş sanırım. Fakat şaşırmamalı. Sevinç Doğan, Mahalledeki AKP kitabında, bu hususu anlamamızı sağlayacak epey gözlem sunmuştu bize.

Keith Jarrett ve “The Köln Concert” Albümü

26 Haziran 2022 Pazar

Sedat Anar

Keith Jarrett ve “The Köln Concert” Albümü

Jarrett, piyanosunu çalarken rüzgârın hafifliğini bile hissettirebiliyordu bana. Sanki bir anda onun piyanosundan çıkan bir notaya gömülecek gibi oluyordum. Sol eliyle icra ettiği birkaç armoni üzerinde harika melodiler yaratıyordu. Asla bulamayacağını bilsen de büyük bir mutlulukla, söz ettiğim o kibrit çöpünü okyanusta aramaya götürüyordu. Müziği yapmak değil, yaşamaktı Jarrett’in yaptığı. Cazın bilinen kurallarının da dışına çıkıp tamamen kendi müziğini yapıyordu.

23 Haziran 2022 Perşembe

Adnan Ekşigil

Ege Adaları ve "Önleyici Savaş"

Sözünde durmamak, hatta açıkça imzaladığını uygulamamak gibi hareketler kendi başına eğer birer savaş nedeni olsaydı, dünyada savaşlardan geçilmezdi, zira istisnasız tüm devletler arasında hayli sık cereyan eden çelişik hareketlerdir bunlar. O nedenle de büyük çoğunlukla savaş nedeni olmazlar, savaş nedeni olarak ilan edildiklerinde de çoğu kez kâğıt üzerinde kalırlar. Savaş nedeni sayılsın sayılmasın, Ege adalarının silahlandırılmasının yarım asırdan fazladır çok şükür bir savaşa yol açmamış olması bu gerçeğin bir göstergesidir.

Kolombiya’da Bir Devrin Sonu: 2019 Protestolarından 2022 Seçimlerine Post-Uribismo

22 Haziran 2022 Çarşamba

Esra Akgemci

Kolombiya’da Bir Devrin Sonu: 2019 Protestolarından 2022 Seçimlerine Post-Uribismo

2017’de Şili’de Sebastián Piñera ve 2018’de Brezilya’da Jair Bolsonaro’nun seçilmesiyle iyice sağa kayan ibre yeniden solu göstermeye başladı. 2019’da Arjantin’de Alberto Fernández, 2020’de Bolivya’da Luis Arca, 2021’de Peru’da Pedro Castillo, Honduras’ta Xiomara Castro, Şili’de Gabriel Boric ve son olarak 2022’de Kolombiya’da Gustavo Petro’nun zaferleri, esas olarak toplumsal hareketlerin seçim siyasetindeki karşılığı olarak görülmeli.

Odada Bulunma Ayrıcalığı: Elitlerin Zaptı ve Epistemik Hürmet

19 Haziran 2022 Pazar

Olúfẹmi O. Táíwò

Odada Bulunma Ayrıcalığı: Elitlerin Zaptı ve Epistemik Hürmet

Toplumsal adaleti sağlama çabalarının ve bilgi ekonomisinin önündeki en büyük zorluk, güçsüz kılınmış grupların çektiği, ilginin dağılımından kaynaklı ya da kişiler arası epistemik sıkıntıları en hassas çerçevede ve en isabetli şekilde tarif edecek daha fazla jargonun eksikliği değildir. Asıl tehlike, bilginin üretimi ve dağılımı üzerinde halkın güç sahibi olması için gereken; özellikle de etkili politik eylemleri çoğaltacak veya elitler tarafından el konulmasını engelleyecek pratik ve maddi temellerin aşındırılmasıdır.